گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

زیارت معصومین علیهم السلام از اوجب واجبات است که هر چه مراعات آداب و اعمال وارده بیشتر باشد بهره زائر بیشتر خواهد بود؛ کتاب حاضر به آداب جامع ظاهری و باطنی عتبات عالیات در عراق می پردازد که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی را بر اساس متن روایات و با برداشت از سیره بزرگان خصوصا حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه به صورت اختصار بیان می کنند.

مقاله پیش روی از منشآت حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که به بررسی جایگاه زیارت در سیر و سلوک الی الله و برخی آداب آن بر اساس منویّات و فرمایشات استادشان علامه طهرانی رحمة الله علیه می پردازد

روز بیست و چهارم ذی‌الحجه روزی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران، که وی را در توحید و رسالت باور نداشتند، اقدام به مباهله کرد. گرچه مباهله برای اثبات حقانیت رسو خدا در توحید و رسالت بود اما سندی شد بر اثبات ولایت امیر مومنان علیه السلام. مقاله حاضر به این امر می پردازد.

اخیرا شاهدیم که سالروز ولادت امام کاظم علیه السلام که همزمان با شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است از هفتم ماه صفر به ماه 14 یا 15 یا 20 ماه ذی الحجه تغییر یافته است! تغییری که هیچ مبنای اجتهادی و فنّی ندارد و با توجیهات سطحی و غیر علمی با شأن مقام معصومین علیهم السلام سازگار نیست و اهل تحقیق و دقت آن را برنمیتابند؛ در این مقاله اولا اصل سالروز آن امام تحقیق شده، ثانیا توجیه این تغییر مورد ملاحظه قرار گرفته است که به قلم حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی تقدیم حضورتان می گردد

همیشه افرادی بوده و هستند که در مسیر تربیت و تاثیر بر افکار قرار گرفته و منجر به انحرافات فکری و در نتیجه کج روی های رفتاری شده اند که معمولا این افراد کسانی هستند که سبقه ی دینی به خود گرفته اما در مقام براندازی دین بوده اند یکی از کسانی که در دهه های اخیر نقش موثری در تضعییف و تخریب عقاید و معارف مخصوصا جوانان داشته است دکتر علی شریعتی است. مقاله پیش روی به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی، در تبیین هویت و افکار منحرف شریعتی مخصوصا در انظار علمای بالله است.

در طول سال ایامی به عنوان روز زیارت آقا علی بن موسی الرضا علیه السلام وارد شده اما اولیای الهی از همه بیشتر بر روز بیست و سوم ذی القعده تاکید داشتند و مخصوصا مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه آن را به شاگردان سلوکی خود توصیه می کردند؛ نوشتار حاضر به خصوصیات این روز از منظر اولیای الهی و برخی آداب زیارت پرداخته که حجت الاسلام شاهرخ همدانی آن را قلم زده اند.

در این مقاله که از منابع معتبر جمع آوری شده است با حالات و سیرۀ عارف کامل حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین طباطبایی رحمة الله علیه، صاحب تفسیر المیزان در رابطه با تشرّف و زیارت حضرت علی بن موسی الرضا علیه ‎السلام آشنا می شویم.

چقدر خوب است امام را از زبان امام بشناسیم؛ امام رضا علیه السلام امام را اینگونه معرفی می فرماید: ... امام همچو ابر پرباران است و چون باران ریزان. امام خورشید درخشنده و زمین هموار (جهت زرع و کشت و برکات) و چشمه جوشان و محلّ تجمّع آبهاى خوشگوار در صحراهاى سوزان و بى ‏پایان است. امام چون باغ مصفّاى دلنشین در کویر بى ‏آب و علف هواها و وساوس شیطانى است. امام امین و رفیق و چون پدرى مهربان و برادرى دلسوز است... 

مرحوم علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه در کتاب گرانسنگ و بی نظیر و نفیس امام شناسی در بیان برخی از ابعاد فرهنگی امام رضا علیه السلام به مساله ترویج علم در زمان ایشان پرداختند و سطوری را قلمی کردند که از محضر شما خوانندگان می گذرد

همه امامزادگان از حیث انتساب به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله دارای احترامند منتهی همه در یک درجه نیستند از این روی عرض ادب و زیارت هر یک باید متناسب با شان و جایگاه آنان باشد. پنجم ذی القعده روز ملّی تجلیل از امامزادگان است

سطور ذیل شرح و ترجمه احوال حضرت آیة الله مرحوم حاج شیخ محمّد جواد انصارى همدانى (ره) است که به قلم عارف کامل حضرت آیت الله علامه حاجّ سیّد محمّد حسین حسینى طهرانى به رشته تحریر در آمده که عین آن به مناسبت 2 ذی القعده سالروز ارتحال آن عارف واصل تقدیم می گردد

مقاله حاضر، نقدی بر اندیشه و بینش جناب فردوسی است که هر ساله در چنین ایامی برای وی بزرگداشت می گیرند فارغ از اینکه در مکتب اهل بیت بزرگداشت فقط و فقط اختصاص به معصومین علیهم السلام دارد چرا که مصداق اتم انسان کامل هستند و بزرگداشت آنان اعلان کمال و رشد و سعادت و نجات بشریت است اما انسانی که تمام وجودش پر است از نقص و عیب و کمی و کاستی اگر در مقام بزرگداشت و در نتیجه الگوبرداری قرار گیرد آنچه نصیب دیگران می شود ناقص و معیوب خواهد بود و قرآن این مساله را محکوم می کند

خرافات، دوری از حق و حقیقت و عین جهل است! یکی از خرافاتی که متاسفانه هر سالی که می گذرد بیشتر به آن دامن زده می شود مساله سیزده بدر رفتن است مرحوم علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه درباره خرافات و مخصوصا سیزده بدر تعبیری بس عجیب دارند که در ادامه می آید

یکی از رسوم ایرانیان تعطیلات عید نوروز و سیزده بدر است که مردم برای از بین بردن و خارج کردن نحوست از منزل خود به بیرون و صحرا می روند. در واکاوی و ریشه یابی این رسم، به روایتی برمی خوریم که به خرافی بودن آن تصریح دارد

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

مریض نگوید ماه رمضان آمده به دل من نمى ‏چسبد من باید روزه بگیرم، یا چند روز امتحان مى‏ کنم اگر مرضم شدّت پیدا کرد دیگر نمى‏ گیرم. همین که طبیب متخصّص ثقه (یعنى راستگوئى) تشخیص داد که ضرر دارد انسان باید اطاعت کند و بخورد. و در اینجا هم آن طبیب لازم نیست مسلمان باشد، غیر مسلمان هم باشد

امام صادق علیه السلام می فرمودند: شب نیمه شعبان، شب قدر ما اهل بیت است. حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف می فرمودند: آنچه که به ما دادند از شب نیمه شعبان دادند. حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس آنچه از بزرگان معرفت و ولایت در اینباره دریافت کردند، مطالبی گرانبها را در اهمیت احیاء شب نیمه شعبان و اعمال آن به طور تفصیل بیان می دارند...

این همه گرفتار در امواج نفس و دنیا و گناه، این همه حیران و سرگشته این همه طوفان زده ی در حال غرق از …؛

ماه شعبان از ماه های معظم پروردگار است و برای اولیای الهی و عرفای بالله همان ایام اللهی است که همواره سالکان راه خدا و مشتاقان حریم دوست و مومنان واقعی را بر غنیمت شمردن تمامی لحظات آن سفارش می فرمودند و به حق آن را اوقات خوشی می دانستند که گفت:

تا حالا شده وقتی به ما می گویند میز یا قفسه کتاب یا سایر وسایل دم دستت را تمییز کن، نگاه کردیم و گفتیم: که تمییز است ولی وقتی دست بر سطح آنها کشیدیم و نوک انگشت را نگاه کردیم دیدیم پر است از گرد و غباری که اصلا به چشم نمی آمد.

یکی از بهترین و نغزترین و عرفانی ترین دعاها که مشتمل بر مضامینی بس عالی و مفاهیمی توحیدی است، همین مناجات امیر المومنین علی علیه السلام به روایت "ابن خالویه" در ماه مُعظّم شعبان است که سیره اهل بیت علیهم السلام بر قرائت آن در ماه شعبان بوده است و اولیای الهی از جمله سیدنا الاستاد حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف بر قرآئت آن و تامل در مضامین و معانی راقیه آن توصیه می کردند.

در مورد محل دفن حضرت زینب سلام الله علیها سه قول هست که هر کدام طرفدارانی دارد، حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در مقاله حاضر  ضمن بیان دیدگاه استاد علامه طهرانی رحمة الله علیه به بررسی تاریخی این امر پرداختند

از جهتی می توان قیام مرحوم شهید نواب صفوی رحمة الله علیه را نظیر قیام زید بن علی دانست که قطعا باید اذعان نمود قیامی از روی هوی و هوس و رسیدن به مطامع دنیایی و ریاست و قدرت نبوده بلکه اقدامی از سر عِرق دینى و غیرت اسلامی بوده است. در این مقاله که به اختصار تقریر یافته کوشیده شده جایگاه قیام بر اساس ادارک واقع و از منظر معصومین علیهم السلام تبیین گردد.

مرحوم علّامه طهرانى انقلاب اسلامى ایران را یک موهبت الهى براى ملّت شیعه اثنى عشرى ایران مى ‏دانستند، و م ى‏فرمودند: «مردم باید قدر این هدیّه الهى را بدانند و خوب از آن پذیرائى کنند. نکات مثبت را تأیید، و در صدد رفع نکات منفى و اصلاح آن برآیند.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: آرایش زن براى شوهر همه گونه جائز است، اما در صورتى که ماهیّت اوّلین و هیئت اصیل اسلامى خود را از دست ندهد، و مَحو و فانى در هیئت کفر و لباس و زىّ اهل عناد و متمرّدین از شریعت حقّه نگردد، اما در آن صورت به عنوان تلبس مَلابِس اعداء در آمده، و حکم به حرمت بر آن بار، و اجتناب از آن لازم مى‌گردد. (وظیفه فرد مسلمان در احیاى حکومت اسلام، ص ۶۵)

از وصیت های ناب و گرانسنگ پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مومنان علی علیه السلام که توجه به آن در متن زندگی هر فرد و خانواده و جامعه ای موجب سعادت و نیل به کمال فردی شده و نشاط و سلامت جامعه و اعتدال در سبک زندگی انسانی را تضمین می نماید روایتی است که با ترجمه حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی تقدیم می گردد

مرز حیا و عفت برای بانوان مؤمنه، درون و بیرون از خانه نیست! حتی مرز آن محرم و نامحرم نیست؛ بلکه مرز آن رعایت مراتب تقوا و بندگی است که این مهمّ اقتضا دارد که در پرده حیا و عفت بود در ستر رضایت خدا زیست که همین امر ایجاب می کند زنان مؤمنه در خانه و در نزد محارم خصوصا فرزندان جوانشان بیشتر رعایت اینگونه امور را بنمایند. 

از مستحبات بسیار مُوکّد بعد از هر نعمتی مخصوصا اقامه نماز، " شکر" است که در آیات و روایات و تصریح کلام اولیای الهی بهترین مصداق بجا آوردن شکر، سجدۀ شکر است؛ اما در نماز آیا این سجده مقدّم بر ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیهاست یا مؤخّر از آن، در سیره و روش بزرگان تفاوت دیده می شود؛ که در این مقاله به آن پرداخته شده است.

فضایل و کرامات اخلاقى، سیره نیکو و پسندیده، رفتار و منش بزرگوارانه امام سجاد آن چنان ظهور و نمود داشت که دوست و دشمن بر شایستگى و برترى او اعتراف داشت و از هر کس سراغ انسان نمونه و شایسته ‏اى را مى ‏گرفتى، امام‏ سجاد علیه السلام را معرفى مى ‏کرد.

درباره روزه روز عاشورا اقوال متعددی از ناحیه بزرگان در قدیم و جدید وجود دارد در این مقاله تحقیقی از جانب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی صورت گرفته که در یک جمع بندی به نظری متفاوت رسیده اند که از نظر خوانندگان محترم می گذرد.

در مورد شخصیت جناب حضرت حربن یزید ریاحی علیه السلام سوالاتی که منشاءش تردید است دیده می شود؛ که جدا افتادن حرم مطهرش را تایید بر آن می دانند.! استاد شاهرخ همدانی در این مقاله به تبیین جایگاه معظم و بی نظیر حضرت حر پرداخته و آن را متبرّک به روضه حضرتش نمودند.

در روایاتی از طریق شیعه و عامه نقل است که امیر مومنان علی علیه السلام میزان سنجش اعمال است، حال این سوال مطرح است که میزان بودن حضرت به چه معناست؟ حضرت عارف کبیر علامۀ بی نظیر آقا حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه الشریف در یکی از سخنرانی های خود به این مهم پاسخی جامع بیان فرمودند که عین عبارات آن تقدیم می گردد

چه راهکاری را باید در دستور قرار داد تا هیجانات افراد یک جامعه خصوصا جوانانشان را مدیریّت کرد تا هم از وجود غرائضشان که از نعمت های خدادادی برای تعالی و تکامل است بهره مند باشند هم از خطرات و آسیب های افراطی و تفریطی آن در امان باشند، مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه راهکاری را برخاسته از متن دستورات دین پیشنهاد می دهند

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

اگر دخترى (هنگام ازدواج) در نیّتش آن باشد که: در خانه شوهر، شوهر را در تحت اختیار خود درآورد؛ و در امر و نهى، و آمد و رفت بر او مسلّط گردد؛ و با حیله‏ها و تزویرهاى زیرکانه و ظریفانه، بالاخره امور وى را بدست گیرد، و خود را حاضر بر پذیرش قیمومت مرد بر زن ننموده؛ و حاضر براى تسلیم و اطاعت و انقیاد نشود و بطور کلّى چنین معتقد باشد که زن باید بر مرد مسلّط باشد

چرا با داشتن این همه مشکل اقتصادی و فقر در جامعه باید هر ساله هزاران دلار در کشور عربستان و این عرب های ملخ خور خرج کرد؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

هندویى شوریده حالى بود که در مقام عشق صاحب بصیرت و دیده بود. هنگامى که موسم حج فرا رسید، کاروان حجاج به راه افتاد. قومى را دید که مشغول بستن و کوچ هستند. هندو گفت: اى آشفتگان واى دل ربایان! به چه کار مشغولید و هدفتان کجاست که با این شور و شوق رحل مى ‏بندید؟ یک نفر جواب داد: این مردان راه از این جا عزم سفر حج دارند.

مرحوم آیت الله آقای بهجت رحمة الله علیه از معدود فقهائی بودند که علاوه بر امتیازات خاصی که در علوم ظاهری داشتند، در مسائل معنوی و سلوک الی الله نیز از محضر بزرگانی چون محروم حضرت آیت الله قاضی رحمة الله علیه استفاده نموده بودند؛ مقاله پیش روی به شخصیت ممتاز ایشان از دیدگاه علامه طهرانی اختصاص دارد. 22 جمادی الاول سالروز رحلت آن سالک وارسته است.

یکی از مسائلی که در چند دهه اخیر مورد اختلاف بین فقهاء واقع شده مساله رویت است که آیا مراد رویت با چشم عادی و ظاهری است یا رویت با چشم مسلّح را هم شامل می شود؛ قطعا باید یکی از این دو طریق صحیح باشد و اثبات یکی موجب بطلان دیگری است؛ در این مقاله به اثبات طریق صحیح رویت پرداخته شده است.

سجده با توجه و با حضور قلب، انسان را به خدا نزدیک‌ تر خواهد کرد، و هر چه این زمان طولانی ‌تر باشد، قرب و نزدیکی بیشتری حاصل خواهد شد؛ یکی از بهترین سجده ها سجده آخر نماز و ذکر آن است مرحوم حداد و علامه طهرانی رحمة الله علیهما بر پیروی از امام الساجدین علیه السلام در سجده آخر نمازها بر ذکر خاصی تاکید داشتند...

مجموعۀ حاضر از تألیفات ارزشمند حضرت علّامه آیة الله حاج سیّد محمّد حسین حسینى طهرانى رحمة الله علیه است که به صورت مواعظ و منبرهائى در ماه مبارک رمضان سال یک هزار و سیصد و نود هجرى قمرى در مسجد قائم طهران براى عموم مؤمنین و حضّار ایراد کرده ‏اند، این کتاب در پنج بخش تقدیم می گردد

ماه رمضان ماه خداست ماه ارتباط عمیق تر و جان دارتر با خدا مخصوصا از طریق دعاست. یکی از بهترین و مهمترین ادعیه ای که در ماه رمضان به شیعیان سفارش شده که هر شب بخوانند دعای افتتاح است. این دعا را امام زمان علیه السلام به محمد بن عثمان دومین نایب خاصّشان تعلیم فرمودند...

یکی از نفیس ترین مناجات هایی که شیعه از امامان معصوم علیهم السلام در اختیار دارد دعایی است معروف به نام دعای ابوحمزه ثمالی که امام سجاد علیه السلام آن را برای شیعیان خود به یادگار گذاشتند. ابوحمزه ثمالى روایت میکند که حضرت امام زین العابدین علیه السّلام در ماه رمضان‌ بیشتر شب را به نماز مى‌ایستاد و چون سحر مى‌رسید این دعا را تلاوت می‌کردند.

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تشکیل جمهورى اسلامى براى اجراء احکام اسلام است. بنابراین در قانون اساسى باید این معنى به صراحت ذکر گردد، و اصلى بر آن بدین مضمون اضافه نمود. (کتاب پیش نویس قانون اساسی)

در اینکه نوع و مدل اداره یک کشور بر پایه مبانی و اصول اسلامی چه باید باشد، دو دیدگاه وجود دارد؛ که دیدگاه اول قائل به اداره کشور بر اساس جمهوریّت و دیدگاه دوم بر اساس حکومت است؛ مقاله مذکور به دیدگاه قرآن در اینباره می پردازد.

مرحوم علّامه طهرانى انقلاب اسلامى ایران را یک موهبت الهى براى ملّت شیعه اثنى عشرى ایران میدانستند، و می‏فرمودند: مردم باید قدر این هدیّه الهى را بدانند و خوب از آن پذیرائى کنند باید 

افرادى که در غیبت امام ( زمان علیه السلام ) زندگى میکنند از اکثر فضائل و فواضل بدون تردید محروم‏اند و براى آنکه از موت جاهلى رهائى یابند باید مقدّمات ظهور را فراهم کنند و با عمل به دستورات قرآن و مجاهده در راه خدا و ایتلاف دلها زمینه را براى ظهورش آماده نمایند،

یکی از القابی که حضرت مهدی علیه السلام به او خوانده می شود، لقب و یا کنیه اباصالح است سوال این است که چرا به امام زمان علیه السلام اباصالح می گویند؟ مقاله پیش روی برگرفته از یکی از سخنان جناب استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که جواب این سوال از آن بدست می آید.

جوانی زیبایی توست، جوانی تمام خوبی ها و استعدادهای پیدا و پنهان توست، جوانی کوه معرفت و اخلاق و ادب را درنوردیدن و در اوج ایستادن است، آری جوانی نردبان تعالی توست، مقاله پیش روی سخنی با جوانان است به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی