شب نوزدهم ماه مبارک رمضان مصادف با شب ضربت خوردن امیر مومنان علی علیه السلام در محراب مسجد کوفه است به همین مناسبت روضه ای جانسوز از حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه که در شب نوزدهم سال 1397 هجری قمری در مسجد قائم علیه السلام ایراد شده است تقدیم می گردد
بسم الله الرحمن الرحیم
روضۀ ضربت امیر مومنان علیه السلام توسط علامه طهرانی ره
منبع: سخنرانی های علامه طهرانی، شب 19 ماه رمضان سال 1397 هجرى قمرى در مسجد قائم
امشب شب ضربت خوردن آن حضرت است، و واقعاً مصیبت بزرگى است بر تمام مسلمانها.
در این ماه مبارک حضرت در چندین موقع خبر از شهادت خود دادند، یکمرتبه براى حضرت امام حسن و امام حسین و سایر اولاد خود بیان کردند که یک روز من خدمت پیغمبر بودم، پیغمبر رو کرد به من گفت:
یَا عَلِىّ أَتَعْرِفُ مَنْ أَشْقَى الأَوَّلِین «آیا مىدانى که شقىترین اوّلین، شقىترین پیشینیان چه کسى است؟» عرض کردم: عَاقِرُ نَاقَة ثَمُود «آن کسى که شتر معصومِ حضرت صالحِ پیغمبر را پِى کرد و او را کشت.»
فرمود پیغمبر: یَا عَلِىّ أَتَعْرِفُ مَنْ أَشْقَى الآخِرِین «آیا مىدانى که شقىّترین آخرین کیست؟» یعنى از پسینیان شقىّتر کیست؟ عرض کردم: نمىدانم!
حضرت فرمود: مَنْ یَخْضِبُ هَذِهِ مِنْ هِذِهِ «آن کسى که این را، دست زد حضرت به محاسن من و فرمود: آن کسى است که این را از این، از یافوخ (یافوخاین مقدّمه جلوى سر را مىگویند؛ دیدید بچّههائى که متولّد مىشوند تا مدّتى جلوىسرشان بعضى جاهایش نرم است، آن را در عربى مىگویند: یافوخ) پیغمبر گفتند: آن کسى که محاسنت را از خون یافوخِ سر، یعنى از جلوى سر خضاب مى کند، آن شقىّترین افرادى است که در آخرالزّمان خواهد آمد.
حضرت در بالاى منبر خطبه مى خواندند، یکمرتبه فرمودند که: شما جمعیّت امسال به حجّ مىروید ولى من در میان شما نیستم.
یکروز روکردند به حضرت امام حسن علیهالسّلام فرمودند: یا ابا محمّد! چند روز از ماه رمضان گذشته؟ عرض کرد: پدرجان سیزده روز؛ فرمودند: یا ابا عبدالله! چند روز از ماه رمضان مانده؟ حضرت سیّدالشّهداء عرض کرد: پدر جان هفده روز؛ حضرت دست کشیدند به محاسن فرمودند: والله نزدیک شده که آن وعده الهى برسد و این محاسن از خون یافوخِ سر آغشته گردد.
در همین روزها بود که امیرالمؤمنین علیه السّلام خوابى دیدند، و آن خواب را براى امام حسن نقل کردند، فرمودند: در خواب دیدم که جبرائیل در بالاى کوه ابوقُبِیس که در مکّه است ایستاده، دو سنگ از آنجا برداشت در دو دستِ خود گرفت و آمد بالاى خانه خدا، بالاى کعبه، این دو سنگ را محکم به هم زد، این دو سنگ خورد شد و هر ذرّهاى از آن در یکى از خانههاى مکّه و خانههاى مدینه فرود آمد، مىدانى تعبیرش چیست؟ حضرت امام حسن علیه السّلام عرض کرد: پدر جان نمىدانم؛ حضرت فرمودند: به زودى من شهید خواهم شد، و این مصیبتِ من عالم را متزلزل مىکند، و تمام خانههاى مکّه و خانههاى مدینه به مصیبت من عزادار مىشوند.
در شب نوزدهم مىآمد در خانه دخترش حضرت امّ کلثوم؛ در این ماه مبارک رمضان یک شب افطار در خانه حضرت امام حسن، یک شب در خانه حضرت امام حسین، یک شب در خانه حضرت زینب که عیال حضرت عبدالله بن جعفر بود افطار مىکردند؛ و در روایات متعدّد داریم بیش از سه لقمه حضرت افطار نمىکرد، و سؤال مىکردند چرا؟ مىفرمود که نزدیک است که أمر الهى برسد و نمىخواهم با شکم سیر ارتحال بکنم و به ملاقات خدا بروم.
در شب نوزدهم در خانه حضرت امّ کلثوم بود؛ حضرت امّ کلثوم راوى این حدیث است، مىفرماید: پدرم آمد در منزل و چند رکعت نماز خواند، نمازمغرب، من یک طَبَقى از غذا براى افطار براى آن حضرت آماده کرده بودم که در آن طَبَق دو گِرده نان جو، و یک ظرفى از شیر و یک ظرفى از نمک بود؛ آقا چندین رکعت نماز خواند بعد نگاه کرد به این طَبق و فرمود: اى دختر جان! در این طَبَق دو خورشت براى من حاضر کردهاى!! مگر نمىدانى که من از برادرم و پسر عمّم رسول خدا تبعیّت مىکنم؟! اى دختر! در دنیا، در حلالش حساب است و در حرامش عقاب؛ هر چه خوراک انسان و پوشاک انسان در دنیا راحتتر و لذیذتر باشد، وقوف انسان در پیشگاه الهى در روز قیامت بیشتر طول خواهد کشید.
حضرت فرمودند افطار نمىکنم تا یکى را بردارى! من کاسه شیر را برداشتم حضرت چندین لقمه از آن نان جو با نمک افطار کرد و مشغول شد به نماز.
امشب حضرت نماز زیاد خواند، و بر خلاف شبهاى دیگر که پاسى از شب که مىگذشت از منزل بیرون مىرفت آقا امشب هیچ از منزل بیرون نرفت، و خیلى مضطرب بود و مثل اینکه منتظر امرى بود که برسد، سوره یس تلاوت مىکرد و بعضى اوقات مىفرمود:
لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّة إِلَّا بِاللَهِ الْعَلِىِّ الْعَظِیم و گاهى مىفرمود: اللهُمَّ بَارِکْ لِى فِى الْمُوْتِ «خدایا! مرگ را براى من خجسته و ملاقات خود را براى من مبارک گردان.» عرض کردم: پدر جان امشب حال شما غیر از شبهاى سابق است، این چه قضیّهاى است؟! فرمود: نزدیک است امر خدا برسد؛ عرض کردم: پدر جان کدام امر خدا؟ فرمودند: در صبح همین شب است آن وعدهاى را که پیغمبر خدا به من داده، آثار و علائمش ظاهر است.
از اطاق مىآمد بیرون و نگاه مىکرد به آسمان و مىفرمود: هِىَ هِىَ وَاللَه مَا کَذِبْتُ وَ لَا کُذِّبْت قسم به خدا همان شبى است که پیغمبر خبر داده، (هى اللَّیْلَة) نه دروغ مىگویم، و نه به من دروغ گفته شده؛ آقا همینطور: بَیْنَ رَاکِعٍ وَ سَاجِدٍ وَ قَائِمٍ یا به حال رکوع بود، یا سجده مىکرد، یا مىایستاد و نماز مىخواند، و تلاوت قرآن مىکرد، تا نزدیک أذان صبح إبن نبّاح، مؤذّن آن حضرت اذان داد.
آقا از اطاق آمد پائین، تجدید وضو کرد و آماده شد براى آمدن به مسجد؛ عرض کردم: پدر جان حال شما امشب غیر از سایر شبهاست، اگر احتمال مىدهید که بر شما امشب مصیبتى وارد شود اجازه بدهید جُعده برود در مسجد نماز بخواند. (جعده همشیره زاده حضرت بود، خواهر زاده حضرت است، جعدة بن هُبَیره مخزومى، پسرِ امّ هانى، امّ هانى خواهر امیرالمؤمنین؛ و جعده از مردان بزرگ روزگار است.)
آقا فرمود: مگر از امر پروردگار مىتوان گریخت؟! قضاى الهى است، و من در راه بهشت و سعادت مىروم و نمىشود که از قضاى الهى تخطّى کرد؛ آقا مىخواست که از منزل بیاید بیرون، چندتا مرغابى در منزل بودند که با منقار خود دامان آقا را گرفتند و صدا مىکردند و صیحه مىزدند، خواستند جدا کنند فرمود:
دَعُوهُنَّ فَإِنَّهُنَّ صَوَائِحُ تَتْبَعُهَا نَوَائِح «بگذارید به حالشان! اینها صیحههائى مىزنند ولیکن در این خانهها دنبالش گریه کنندگانى است.»
آمد از منزل بیرون، قلّابِ در گرفت به کمربند، کمربند آقا باز شد، آقا کمر را محکم بست:
أُشْدَدْ حَیَازِیمَکَ لِلْمَوْتِ فَإِنَّ الْمَوْتَ لَاقِیکَا وَلَاتَغُرَّ بِالدَّهْرِ وَإِنْ کَانَ یُوَافِیکَا کَمَا أَضْحَکَکَ الدَّهْر کَذَاکَ الدَّهْرُ یُبْکِیکَا
«اى على! کمر خود را براى موت و شهادت محکم ببند و به این روزگار اعتماد نکن، که هر چه دارد غرور و گول است؛ یک روز، روزگار انسان را مىخنداند، یک روز، روزگار انسان را گریه مىاندازد.»
آقا آمد در مسجد، چراغهاى مسجد کوفه خاموش بود، آمد از بالاى مأذنه، أذان داد بطوریکه تمام اهل کوفه صداى آن حضرت را شنیدند، از مأذنه آمد پائین و مردم را بیدار مىکرد براى نماز: الصَّلَاة الصَّلَاة قُومُوا عَنْ نَوْمَتِکُمْ أَیُّهَا الْمُؤْمِنُون الصَّلَاة الصَّلَاة خَلُّوا سَبِیلَ الْمُؤْمِنِ الْمُجَاهِدِ فِى اللَهِ لَا یَعْبُدُ غَیْرَ الْوَاحِدِ وَ یُوقِظُ النَّاس إِلَى الْمَسَاجِدِ
برخیزید! برخیزید موقع نماز است! تا اینکه از نزد ابن ملجم گذشت، ابن ملجم با دو نفر دیگر بنام مردان و شبیب براى قتل حضرت در مسجد بودند؛ هر سه، شمشیرهاى تیز و زهر آلود با خود داشتند، و هم عهد و هم پیمان شدند.
حُجربن عدىّ آن شب در مسجد کوفه تا به صبح بیدار بود و به عبادت مشغول بود، نزدیک أذان صبح شد دید که: اشعث بن قیس مىگوید: اى ابن ملجم! نزدیک شد اذان صبح، برخیز! مبادا درنگ کنى و بعد رسوا خواهى شد. گفتمن این کلام را که از او شنیدم، قلب من تکان خورد و گفتم: وَیْحَکَ یَا أَعْوَر أَتُرِیدُ قَتْلَ عَلىٍّ؟! تو مىخواهى على را بکشى؟! برخاستم، آمدم منزل که به امیرالمؤمین خبر بدهم که اینها قصد سوئى دارند امشب، برگشتم در مسجد دیدم کار گذشته، تمام مردم از اطراف و اکناف به مسجد روى آوردهاند.
امیرالمؤمنین علیه السّلام در محراب افتاده و خاکهاى محراب را جمع مىکند و به مغزِ سر خود مىگذارد و صدا مىزند: فُزْتُ وَرَبِّ الْکَعْبَة فُزْتُ وَرَبِّ الْکَعْبَة! «قسم به خداى کعبه رسیدم، فائز شدم، رسیدم به مقصود!» مقصود من این ساعت و این لحظه است. مِنْها خَلَقْناکُمْ وَ فیها نُعیدُکُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُکُمْ تارَة أُخْرى
جبرائیل در میان آسمان و زمین ندا مىکند: تَهَدَّمَتْ وَ اللَه أَرْکَانُ الْهُدَى «قسم به خدا پایههاى ایمان شکست!» وَانْطَمَسَت أَعْلَامُ الْهُدَى «ستارههاى درخشان تاریک شد!» وَانْفَصَمَت الْعُرْوَة الْوُثْقَى «ریسمان محکم ولایت پاره شد!»
أَیُّهَا النَّاس! قُتِلَ عَلِىٌّ الْمُرْتَضَى، قُتِلَ ابْنُ عَمِّ الْمُصْطَفَى، قُتِلَ وَصِىٌّ الْمُجْتَبَى «اى اهل عالم! على را کشتند، پسر عموى پیغمبر را کشتند، وصىّ مجتبى امام زمان را کشتند.»
بادهاى مخالف وزید، آسمان تاریک شد، درهاى مسجد کوفه بهم مىخورد، صداى جبرائیل در میان آسمان و زمین بلند شد رسید به خانه امیرالمؤمنین، حضرت زینب و امّ کلثوم و حسنین و سایر اولاد آن حضرت ندا بلند کردند:
وَا أَبَتَاه! وَا أَبَتَاه! وَا عَلِیَّا! وَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَا!
شما هم با یک دل و با یک قلب، بعد از این حالات خوشى که پیدا کردید، با آنها هم صدا بشوید،- امیرالمؤمنین پدر شماست! پیغمبر فرمود: أَنَا وَ عَلِىٌّ أَبْوا هَذِهِ الأُمَّة- همه ناله بکنید، با هم صدا بزنید در عزادارى امیرالمؤمنین با آنها شریک بشوید، همه بگوئید: وَا عَلِیَّا! وَا مُحَمَّدَا! وَا أَمِیر الْمُؤْمِنِینَا!