گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

روز اول ماه ذی القعده، به یُمن وجود مبارک حضرت کریمانه فاطمه معصومه سلام الله علیها به روز ملّی دختران نام گزاری شده است، آنچه پیش روی شماست نوشتاری به قلم حجت السلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در گران بودن ارزش و قدر دختران مسلمان است که به برکت غنای فرهنگ قرآن و اسلام اینچنین معظّم و محترم شدند.

بسم الله الرحمن الرحیم

دخترم گل است (ارزشمند بودن دختران در فرهنگ اسلام)

منبع: سلسله مقالات تالیف حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ (سوره مبارکه فرقان، آیه 74)

(پروردگارا، ما را زنان و فرزندانى مرحمت فرما که مایه چشم روشنى ما باشند)

اسلام به عنوان برترین آیین و کاملترین فرهنگ و زیبابخش ترین نگاه ها به عالم هستی، در حالی به دختران و زنان ارزش و ارج نهاد که دیگر آیین ها و مکاتب حتی وجود و حضور او را ننگ می دانستند.

اگر آن رفتار خلاف انسانیت که حتی در حیوانات هم یافت نمی شود، در دیروز زمان، ناشی از فقر فرهنگی و جاهلیت مختص به یک یا دو مکان خاص بود، امروزه همان بینش و رفتار، در قالبی متفاوت و نوین، ناشی از پیشرفت و تکنولوژی و غنای صنعتی ظهور پیدا می کند که باید اسم آن را بر اساس نتیجه ی یکسان، جاهلیت مدرن نامید که دیگر از محدودیت شبه جزیره ها خارج و در هر جایی که خدا و تعالیمش،  قرآن و معارفش محور نباشد، به رسمیت شناخته شود.

براستی نمای بیرونی نگاه به زنان و دختران بر اساس مطالبۀ دنیای امروز از ایشان نشانگر شخصیت آنان است یا جنسیّتشان؟

هنر غرب با تمام ادّعاهایش این بود که بین زنان و مردان تساوی در حقوق را برقرار کرد و آزادی را به ایشان ارمغان داد.

می پرسیم: اوّلا، آیا معیار ارزش و محور حق، فقط مرد است که همیشه زن را با وی مقایسه می کنید؟ و ثانیا، مگر مردان در دنیای غرب چه حقوق انسانی و ارزشی دارند که زن را در آن شریک دانستید؟ ثالثا، آیا واقعا در روش احقاق حقوق زنان، آنان را آزاد کردید یا اینکه مردان را آزادتر؟

و این نگاه به زن و دختر در دنیای غیر اسلام، همان چیزی است که از او براحتی می توان حکم به جاهلیت مدرن و بردگی و یا حتی زنده بگور کردن شخصیت و ارزش و انسانیت او کرد.

اگر در عصر جاهلیت تن دختران زنده به گور می شد، در عصر مدرنیته شأن و حیثیت و ارزش والای الهی و انسانی آنان زنده به گور می شود.

این مولایمان على علیه السّلام است که می فرماید: انسان آزاد، اگر به بردگى بندگان خود تن در دهد، بهتر از آنست که بنده شهوات خویش گردد. (شرح ابن ابى الحدید، جلد 20، صفحه 334)

به گفته زنان غربی تحصیل کرده و دانشگاهی، اسلام تنها مکتبی است که اگر زن بودن و جنسیّت زن را دید، انسان بودنش را فراموش نکرد و دیگر ارزش ها را فدای آزادی در ظاهر وی نکرد و این درحالیست که امام صادق علیه السلام مى‏فرماید: خداوند براى هیچ چیز به قدر تجاوز به حقوق زنان و کودکان غضب نمى‏ کند.( کافى ج 6 ص 50)

آدمی در عالم دنیا نمی آید به دست                  عالمی دیگر بباید ساخت وز نو آدمی

اینجا بود که در یکی از راهبردهای اصلاح در حوزه اندیشه و رفتار، سوره ای در قرآن به نام "نساء" به معنی "زنان" نازل شد؛ بطوریکه شگفتی همگان را به دنبال داشت که هرچه مردان منتظر ماندند، سوره ای به نامشان نازل نشد.

و چه زیباست که یکی از عنوان هایی که برای پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از زبان ائمه اطهار علیهم السلام بیان می شود، این است که: پیامبر اسلام، پدر دختران بود.

امام صادق علیه السلام می فرمایند: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله، أَبَا بَنَات (وسائل‏الشیعة، ج 21 ص 362)

و اسلام، چه زیبا جایگاهی برای دختران قائل است تا جایی که می گوید:

دختر، گل است؛

وقتی برای حضرت خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله خبر آوردند که خدا به شما دختری عطا کرده، حضرت بلافاصله فرمودند: خدا به من گلی عنایت فرموده است.( وسائل‏الشیعة، ج 21 ص 365)

امیر مومنان على علیه السلام مى ‏فرماید: اخلاق رسول خدا صلی الله علیه و آله اینگونه بود که هرگاه ولادت دخترى را به او مژده مى ‏دادند مى ‏فرمود: رَیْحانَةٌ وَ رِزْقُها عَلَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ، دسته ‏گلى است و روزى‏اش با خداوند است.( بحارالانوار، ج 104، ص 98)

دختر، بهترین فرزند است؛

پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمایند: خَیْرُ اوْلادِکُمُ الْبَنات (بحارالانوار، ج 104، ص 91)

( مردم، بهترین فرزندان شما، دختران هستند )

دختر، با وفا است؛

امام صادق علیه السلام می فرمایند: إِنَّ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام سَأَلَ رَبَّهُ أَنْ یَرْزُقَهُ ابْنَةً تَبْکِیهِ وَ تَنْدُبُهُ بَعْدَ مَوْتِهِ (وسائل‏الشیعة، ج 21 ص، 361)

(حضرت ابراهیم علیه السلام در دعایی از خدای متعال تقاضای دختر می کند و عرضه می دارد خدایا به من عنایت فرما تا دلسوزم باشد و در فراقم گریه کند.)

پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نِعْمَ الْوَلَدُ الْبَناتُ، مُلَطِّفاتٌ، مُجَهِّزاتٌ، مُؤْنِساتٌ، مُبارَکاتٌ، مُفْلِیاتٌ (مُفَلِّیاتٌ). (کافى، ج 6، ص 5)

(دختران، خوب فرزندانى هستند. آنان مهربان و دلسوزند، اهل کار و تلاش و کمک، وسیله انس، با برکت و تربیت کننده و یا تمیز و پاک کننده‏ هستند.)

دختر، برای پدر برکت و رحمت است؛

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرمودند: رَحِمَ اللَّهُ أَبَا الْبَنَاتِ الْبَنَاتُ مُبَارَکَاتٌ مُحَبَّبَاتٌ وَ الْبَنُونَ مُبَشَّرَاتٌ وَ هُنَّ الْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ (مستدرک‏الوسائل ج : 15 ص : 115)

(خدا پدران را به خاطر داشتن دخترانشان رحمت کند چراکه دختران مایه ی برکت و محبت و پسران باعث نعمت اما این دختر است که صالحات و باقیات پدر محسوب می شود)

مردی نزد امام صادق علیه السلام آمد و حضرت دیدند از اینکه خدا به او دختری عنایت کرده ناراحت است. فرمودند: اگر قبل از اینکه بچه دار می شدی خداوند متعال به تو بگوید: من برایت انتخاب کنم یا تو، چه مى‏گویى؟ گفت: مى‏گویم: پروردگارا، تو انتخاب کن؟ حضرت فرمودند: حالا خدا هم برای تو این دختر را اختیار کرده است. بعد حضرت اشاره ای به داستان حضرت موسی علیه السلام و آن غلامی که با وی همراه شد می کنند و می فرمایند: پسر بچه‏اى که حضرت خضر به امر پروردگار او را کشته بود که قرآن کریم مى ‏فرماید: فَأَرَدْنا أَنْ یُبْدِلَهُما رَبُّهُما خَیْراً مِنْهُ زَکاةً وَ أَقْرَبَ رُحْماً (اراده کردیم که براى پدر و مادرش، فرزندى پاکتر و مهربانتر نصیبشان گردد) خداوند متعال به جاى آن پسر، دخترى به آنان داد که از نسل آن دختر، هفتاد پیامبر به دنیا آمدند. (وسائل‏الشیعة، ج 21 ص، 362)

دختر، کعبۀ طوافِ فرشتگان است؛

در روایت دیگری است که: قال رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله:‌ مَا مِنْ بَیْتٍ فِیهِ الْبَنَاتُ إِلَّا نَزَلَتْ کُلَّ یَوْمٍ عَلَیْهِ اثْنَتَا عَشْرَةَ بَرَکَةً وَ رَحْمَةً مِنَ السَّمَاءِ وَ لَا تَنْقَطِعُ زِیَارَةُ الْمَلَائِکَةِ مِنْ ذَلِکَ الْبَیْتِ یَکْتُبُونَ‌ لِأَبِیهِمْ کُلَّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ عِبَادَةَ سَنَةٍ. (جامع الاخبار ص 285)

پیامبر خدا فرمودند: هیچ خانه ای نیست که در آن دختری باشد مگر آنکه بر آن خانه و اهلش هر روز برکت و رحمت از آسمان نازل می شد و ملائکه پیوسته آن خانه را زیارت می کنند و برای پدرشان هر روز و شب، عبادت یک سال را می نویسند.

دختر، مایه ی فخر است؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمودند: لا تُکْرِهُوا الْبَناتِ، فَانَّهُنَّ الْمُؤْنِساتُ الْغالِیاتُ ((میزان الحکمه، ج 10، ص 705)

(دختردارى را ناپسند نشمارید؛ زیرا دختران مایه انس، و گرانقدر و ارزشمند هستند)

دختر، بهشت آفرین است؛

رسول خاتم صلی الله علیه و آله می فرمودند: مَنْ عَالَ ثَلَاثَ بَنَاتٍ أَوْ ثَلَاثَ أَخَوَاتٍ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ اثْنَتَیْنِ فَقَالَ وَ اثْنَتَیْنِ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ وَاحِدَةً فَقَالَ وَ وَاحِدَةً ( وسائل‏الشیعة، ج 21 ص 361)

(کسی که سه دختر یا سه خواهر داشته باشد بهشت بر وی واجب است عرض شد ای رسول خدا اگر دو تا دختر باشد چطور؟ فرمودند: باز هم بهشت بر او واجب است دوباره گفتند: اگر یک دختر باشد فرمودند باز هم واجب است.)

دختر، عامل همنشینی با پیامبر در بهشت است؛

در جایی پیامبر می فرمایند: کسى که سه دختر یا سه خواهر داشته باشد و در نگهدارى از اینان صبور باشد و از آنان مراقبت کند تا زمانى که ازدواج کنند، یا از دنیا بروند، در حالیکه حضرت اشاره کردند به انگشت سبابه و انگشت وسط فرمودند من و او در بهشت مانند این دو انگشتیم. (وسائل‏الشیعة، ج 21 ص 362)

دختر، رحمت است؛

امام صادق علیه السلام می فرمایند: الْبَنَاتُ حَسَنَاتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَةٌ وَ الْحَسَنَاتُ یُثَابُ عَلَیْهَا وَ النِّعْمَةُ یُسْأَلُ عَنْهَا ( وسائل‏الشیعة، ج 21 ص 365)

(دختران خیر محضند که خدا به خاطرش روز قیامت فقط ثواب می دهد و پسران نعمت اند که روز قیامت پدران و مادران در برابر آنان مسئولند)

دختر، سزاوارتر به تکریم است؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتَرَى تُحْفَةً فَحَمَلَهَا إِلَى عِیَالِهِ کَانَ کَحَامِلِ صَدَقَةٍ إِلَى قَوْمٍ مَحَاوِیجَ وَ لْیَبْدَأْ بِالْإِنَاثِ قَبْلَ الذُّکُورِ فَإِنَّهُ مَنْ فَرَّحَ ابْنَةً فَکَأَنَّمَا أَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ وَ مَنْ أَقَرَّ عَیْنَ ابْنٍ فَکَأَنَّمَا بَکَى مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ مَنْ بَکَى مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ أَدْخَلَهُ جَنَّاتِ النَّعِیمِ (مستدرک‏الوسائل، ج 15 ص 118)

(هر که بازار رود و تحفه‏ اى براى خانواده خود آورد مانند کسی است که حامل صدقه براى مردم محتاج است و بعد فرمودند هنگام هدیه دادن به دخترها پیش از مردها بدهید زیرا هر که دخترش را شاد کند گویا بنده مؤمنى از فرزندان اسماعیل را در راه خدا آزاد کرده و هر که پسرى را چشم روشن کند گویا از خوف خدا گریسته و هر که از خوف خداى عز و جل بگرید در بهشت پر نعمت درآید)

دختر، نازنین فرزندی در اوج لطافت است؛

امام سجاد علیه السلام می فرمایند: دختران و زنان مانند بلور شکننده اند مواظب باشید که آنان را نشکنید ( مکارم الاخلاق ج 1 ص 285 )

و خدا چه دختر دوست است؛

امام رضا علیه السلام می فرمایند: انِّ اللَّهَ تَبارَکَ وَ تَعالى‏ عَلَى الاناثِ ارْأَفُ مِنْهُ عَلَى الذُّکُور ( کافى، ج 6، ص 6)

(خداوند به دختران مهربان ‏تر از پسران است‏)

صبیه محترمه مرحوم علامه طباطبایی رحمة الله علیه نقل می کنند: در مواقعى، غذایى طبخ مى کردیم که اشکال داشت، پدرم اصلا به روى خودش نمى آورد و خیلى هم تعریف مى کرد. مادرم مى گفت: آقا این دختر ها به این صورت، در کدام خانه مى توانند شوهرداری و زندگى کنند ؟ پدرم مى گفتند: اینها امانت خدا هستند، هر چه آدم به اینها احترام بگذارد، خدا و پیغمبر خوشحال مى شوند. در رفتارشان با دخترها، احترام و محبت افزون ترى مشاهده مى شد و مى فرمودند: به دخترها باید محبت بیشترى شود، تا در زندگى آینده با نشاط باشند و بتوانند همسرى خوب و مادرى شایسته باشند.

و راقم این سطور گوید: الهی، از اینکه پدر دخترانم بر خود می بالم و تو را بر این عنایت شکر می گویم و ...

چگونه سر ز خجالت برآورد بر دوست           که خدمتی به سزا بر نیامد از دستم

اللهم صل علی محمد و آل محمد