گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

غیرت دینی در راستای زمینه سازی و به ثمر نشاندن معارف  حقّۀ الهیه و برپایی احکام دین در سایه تشکیل حکومت اسلامی، یکی از تکالیف و اولویّت های سلوک علمای ربّانی است؛ بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه زمینه را برای پیاده شدن فرائض وحیانی از جمله تشکیل نماز جمعه به عنوان یک نماد قدرت و وحدت مناسب می بینند و بر این امر آنقدر اصرار می ورزند تا این مهم توسط رهبر کبیر انقلاب عملی می شود؛

با گذشت بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی به تصریح کارشناسان اسلامی هنوز سیستم بانکداری نامشروع است حقیقتی که حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه همیشه بر آن پافشاری داشتند و امروزه دیگران بدان تصریح می کنند. در این یادداشت به اختصار به تعامل با بانکها از منظر علامه طهرانی نگاه شده است. دهم شهریور روز بانکداری اسلامی است

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شهادت امام حسن علیه السلام طبق قول صحیحتر هفتم ماه صفر است که البته در این تاریخ ولادت امام کاظم علیه السلام هم واقع شده است ولی به دو جهت باید هفتم ماه صفر را به عزاداری برای امام حسن علیه السلام قرار داد:

هنگامی که عارف کامل حضرت علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه مشغول کتابت کتاب روح مجرد یادنامه استادشان حضرت آقای حاج سید هاشم حداد اعلی الله مقامه بودند وقتی به توصیف دلدادگی اولیای الهی و غربت و عدم سنخیتشان به عالم کثرت و انسشان به محبوب ازلی و ابدی می پردازند به یکباره دچاره عارضه ای می شوند و بسیاری از پزشکان خبره برای ادامه مداوا و عملیه جراحی رفتن به خارج را توصیه و اصرار می کنند که با خودداری علامه مواجه می شوند مرحوم علامه تمام جریان را اینچنین به نگارش درآورده و می فرمایند:

روح دین عبادت است و بهترین عبادت نماز است. خداوند براى آنکه مؤمنین در موقع عبادت حضور قلب داشته باشند مکانهائى را معیّن فرموده که در آنها نماز گزارند؛ ملکوت مسجد، به حقیقت نورانی مسجد و آداب ظاهری و باطنی آن می پردازد. سی و یکم مرداد روز جهانی مسجد است.

اینکه بنده به شرکت در مسجد و اقامه نماز در ان علاقه بسیاری دارم اما اخیرا با حدیثی مواجه شدم با این مضمون که  برای زن بهتر است نمازش را در خانه بخواند حتی در خانه هم در پستو خواندن بهتر از در ایوان خواندن است تکلیف خانم در اینباره چیست؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

حضرت استاد علّامه طهرانی رضوان الله علیه از اخلاص رزمندگان جنگ تحمیلی تجلیل می کردند؛ در این میان مجاهدت های آزادگان را ستایش می کردند و در چند مورد دیده شده بود که در شنیدن خاطراتشان منقلب شده بودند. به یاد دارم که منزل یکی از این آزادگان عزیز در نزدیکی بیت شریف حضرت علّامه بود؛ وقتی خبر دادند که ایشان آزاد شده همراه برخی آقازادگان و دامادها و قلیلی از شاگردانشان به استقبال وی رفتند.

زیارت معصومین علیهم السلام از اوجب واجبات است که هر چه مراعات آداب و اعمال وارده بیشتر باشد بهره زائر بیشتر خواهد بود؛ کتاب حاضر به آداب جامع ظاهری و باطنی عتبات عالیات در عراق می پردازد که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی را بر اساس متن روایات و با برداشت از سیره بزرگان خصوصا حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه به صورت اختصار بیان می کنند.

مقاله پیش روی از منشآت حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که به بررسی جایگاه زیارت در سیر و سلوک الی الله و برخی آداب آن بر اساس منویّات و فرمایشات استادشان علامه طهرانی رحمة الله علیه می پردازد

چندسالی است که سفر زیارت اربعین سیدالشهداء علیه السلام با پای پیاده که سیره علما در سابق بوده جانی دوباره گرفته و هر ساله شور و شعوری حسینی در دلها به پا می کند، حال که این حرکت عظیم هر ساله تکرار می شود بسیار مناسب است که فرهنگ نامه آن دانسته شود، از این روی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی برای اولین بار مستندات زیارت پیاده را در تاریخ بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان بررسی کردند که به صورت جامع در کتابی به نام "بر مرکب إرادت" تقدیم می گردد.

برای قرائت کامل و خاصّ زیارت عاشورا دستوراتی از بزرگان رسیده است که در این میان، دستورِ قرائت مرحوم حضرت علّامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه بر اساس تحقیق به صواب نزدیکتر است. در مقاله حاضر حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به تبیین این قرائت می پردازند

سیره معصومین علیهم السلام و بزرگان بر این بوده که در آستانه ماه عزاداری بر سید و سالار شهیدان حضرت ابا عبد الله الحسین علیه السلام اصحاب و شاگردان خود را به آمادگی برای استقبال از این ماه و عزاداری سفارش کرده و ایشان را به آداب و لوازم محرم و عزاداری ملتزم می نمودند. حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس سنت معصومین و سیره استاد بزرگوارشان حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه به این امر پرداختند که در دو مقاله تقدیم می گردد

حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس سنت معصومین و سیره استاد بزرگوارشان حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه برای استقبال از ماه محرم و عزاداری بر سید و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام در دو مقاله مطالبی را تحت عنوان آداب و لوازم عزاداری بیان کردند که قسمت دوم آن تقدیم می گردد

 علمای اسلام به عنوان پاسداران نهضت، دوستاران اهل بیت علیهم السلام را همیشه بر سبک صحیح و منطقی عزاداری توصیه می کردند چرا که آسیب به پیکرۀ عزاداری یعنی انحراف، مقاله پیش روی به آداب و سبک عزاداری بر اساس سیره بزرگان و اولیای الهی مخصوصا علامه طهرانی ره اختصاص دارد.

تمام احکام و سُنن إلهیه از مصدر وحی باید متضمّن یک واقعیت و حقیقت والای معرفتی جهت اصلاح نفسانی و رشد مراتب عقل انسانی و تجرّد نفس از کثرات آفاقیه و أنفسیه باشد خواه آن مرتبت از معرفت بر ما روشن و آشکار باشد و یا پنهان و مخفی؛ از این روی عید در فرهنگ قرآن و اسلام دارای ریشه ای عمیق و معنایی دقیق و رسا و سازنده دارد، سخنرانی حاضر از حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی است که بر متن دُرر بار کتاب امام شناسی جلد نهم با موضوع "عیدِغدیر" ایراد گردیده است.

کتاب حاظر مجموعه مقالاتی است که از مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه  و سایر بزرگان و نویسندگان جمع آوری شده است؛ برای دسترسی به آن اینجا کلیک کنید

یکی از با فضیلت ترین شب و روز سال شب و روز عرفه است؛ در این مختصر بر اساس یادداشتی از جناب استاد شاهرخ همدانی حفظه الله به اعمال و حالات سالکان راه خدا با عنایت به سیرۀ مرحوم علّامه طهرانی قُدّس سرّه اشاره می شود.

یکی از ایّامی که در قرآن از آن به ایّام الله نام برده شده دهه اول ماه ذی الحجّه است که بزرگان و اولیاء الهی از آن تعبیر به ایّام توحیدی می آوردند و شاگردان و سالکان راه خدا را به توجّه تامّ به توحید و مراقبه و روزه و انجام دستورات آن سفارش می کردند؛ در این مقاله به اهمیّت این دهه و اعمال ظاهری و باطنی آن اشاره شده است

در طول سال ایامی به عنوان روز زیارت آقا علی بن موسی الرضا علیه السلام وارد شده اما اولیای الهی از همه بیشتر بر روز بیست و سوم ذی القعده تاکید داشتند و مخصوصا مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه آن را به شاگردان سلوکی خود توصیه می کردند؛ نوشتار حاضر به خصوصیات این روز از منظر اولیای الهی و برخی آداب زیارت پرداخته که حجت الاسلام شاهرخ همدانی آن را قلم زده اند.

جذبات و انوار ملکوتی ساحت مقدس امام علی بن موسی الرضا علیه السلام بر کسی پوشیده نیست و هر کسی را به فراخور سعه و ظرفیت و از طرفی میزان خلوص و صدقش شامل می شود گرچه در این میان جذبات خاصه شامل اولیاء خداست؛ یکی از این جذبات خاصّه که مورد تایید علامه طباطبایی رحمة الله علیه بوده، در مورد علامه طهرانی اعلی الله مقامه است که آن را مرور می کنیم.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: وقتی برای زیارت به حرم امام رضا علیه السّلام مشرّف می شوید اگر از زیارت فارغ شدید و هنوز وقت باقی بود، کناری بنشینید و گنبد را تماشا کنید. می فرمودند:

عارف کامل مرحوم علاّمه طهرانی رحمة الله علیه در شیراز هرگاه تشریف می بردند به زیارت حضرت شاهچراغ و امام زاده سیّد محمّد عابد و امام زاده سیّد علاء الدّین حسین که بنا بر مشهور هر سه بزگوار از اولاد حضرت موسی بن جعفر علیهماالسّلام هستند مقیّد بودند و زیارت این بزرگواران را بر زیارت دیگر امامزادگان و أولیاء مدفون در شیراز مقدّم می داشتند. (نور مجرد ج 2 ص 425)

همه امامزادگان از حیث انتساب به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله دارای احترامند منتهی همه در یک درجه نیستند از این روی عرض ادب و زیارت هر یک باید متناسب با شان و جایگاه آنان باشد. پنجم ذی القعده روز ملّی تجلیل از امامزادگان است

مقاله حاضر متن یکی از سخنرانی های حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه درباره اربعین حضرت موسی علیه السلام است که مراقبه و پاسداشت آن مورد تاکید همه اولیای الهی بوده است این مقاله نکاتی بسیار عالی در باب سیر الی الله دارد که به همه مشتاقان علم و معرفت تقدیم می گردد

یکی از ایامی که از آن به ایام الله نام برده می شود و پیامبر و ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین و اولیای خدا بر مراقبه آن تاکید فراوان داشتند، ماه ذی القعدة الحرام است که این ماه به انضمام دهه اول ماه ذی الحجه یک اربعین است که از اشرف اربعینیات نزد اهل سیر و سلوک است.

ماه ذی القعده ماه مراقبه است و پیش دستور هر مراقبه ای تصفیه جان و طهارت قلب است بدین منظور دستوری از رسول خدا صلی الله علیه و آله واصل شده که بزرگان معرفت آن را از بهترین آیین ها برای پذیرایی از مالک دلها خدای منان می دانستند و آن دستور توبه در یکشنبه اول این ماه است که تفصیل آن را در ادامه می خوانیم

بسم الله الرّحمن الرّحیم یا علی مددی سلام برادر عزیز این دستور توبه مخصوص روزهای یکشنبه هست یا خیر؟ باتشکر موفق و سربلند إن شاء الله پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: کسی که در مشهد به طوس برای زیارت قبر فردوسی برود، زیارتش از حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام باطل می گردد.

مرحوم علامه طهرانی از مرحوم آیت‌اللـه‌ بروجردى رحمة الله علیه بسیار به عظمت یاد کرده و از سیره عملى و محاسن اخلاقى ایشان مطالب زیادى بیان مى‌کردند و ایشان را مؤمن واقعى مى‌دانستند. 13 شوال روز ارتحال ایشان است

از مهمترین و حتمی ترین لوازم سلوک و طی مدارج عرفان عملی استاد است و مهمتر از آن شناخت استاد است؛ مجموعه پیش روی با نام "همرهیِ خضر" سلسله مقالاتی از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که در سال 1434 هجری قمری تالیف شده و به ضرورت و راه شناخت استاد سلوکی اختصاص دارد که در پنج بخش به مشتاقان سیر و سلوک الی الله تقدیم می گردد.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه (در زمان حیات استادشان مرحوم حدّاد رضوان الله علیه) می فرمودند: هرچند وقت یکبار بایستی بروم آقای حدّاد را زیارت کنم، اگر نروم اصلاً من از دنیا می روم، نمی توانم، از دنیا می روم، عشق آنقدر قوی هست که ازدنیا می روم.

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:من هر وقت بخدمتشان (استادم علامه طباطبایی) مى ‏رسیدم، بدون استثناء براى بوسیدن دست ایشان خم مى‏ شدم، و ایشان دست خود را لاى عبا پنهان مى ‏کردند؛ و چنان حال حیاء و خجلت در ایشان پیدا مى ‏شد که مرا منفعل مى ‏نمود. یک روز عرض کردم:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: جای جای بقیع محل دفن صحابی خالص رسول الله صلی الله علیه و آله است، در بقیع که مى ‏روید بدانید همه آن پر است از قبرهاى امام‏زاده‏ ها و اهل بیت و اقوام و اصحاب پیامبر صل‏ی لله علیه و آله، لذا هرگز با کفش وارد نگردید چون قدم به قدم آن ممکن است قبر محترمى باشد.

برای ختم قرآن آدابی است که بکارگیری این آداب به چندبرابر شدن اثر و ثواب آن می انجامد؛ در روایات برای ختم قرآن آدابی است که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس سیره علامه طهرانی رحمة الله علیه در مقاله پیش روی به أهمّ آن اشاره می کنند

شب قدر، شبی است که همه اولیای الهی، تمام سال را به انتظار آن می نشستند و خود را برای چنین شبی آماده می کردند که به تصریح روایات و کلمات بزرگان افضل شب های قدر شب بیست و سوم است. مقاله پیش روی توصیه های حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی درباره شب های قدر و اعمال شب بیست و سوّم بر اساس سیره حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می باشد

شب قدر، شبی است که همه اولیای الهی، تمام سال را به انتظار آن می نشستند و خود را برای چنین شبی آماده می کردند حال ببینید مساله چقدر اهمیت دارد.مقاله پیش روی توصیه های حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی درباره شب های قدر و اعمال شب بیست و یکم بر اساس سیره حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می باشد.

یکی از دستورات اکید اولیای الهی و عرفای بالله، شب زنده داری و إحیاء در دهۀ آخر ماه مبارک رمضان است که در اصل، سیره و روش پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین بر همین بوده است. از همین روی جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی مطالبی را همراه با توصیه های سلوکی بر اساس سیره حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه برای دهۀ آخر ماه مبارک رمضان بیان کرده اند که در ادامه ملاحظه می نمایید

یکی از مکان های مقدس و مورد سفارش برای حضور و توجه و زیارت مسجد کوفه است مسجدی که امیرمومنان علیه السلام در محراب آن به شهادت رسیدند اما از آنجایی که حضرت دو محراب داشتند یکی محراب نمازهای واجب و جماعت و یکی هم محراب تهجد و نافله سوال این است که حضرت در کدامیک از ایندو محراب مضروب شدند؟ یادداشت حاضر ما را به پاسخی جامع و تحقیقی درباره این سوال می رساند.

شب قدر، شبی است که همه اولیای الهی، تمام سال را به انتظار آن می نشستند و خود را برای چنین شبی آماده می کردند حال ببینید مساله چقدر اهمیت دارد.مقاله پیش روی توصیه های حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی درباره شب های قدر و اعمال شب نوزدهم بر اساس سیره حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می باشد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: دستورات وارده چون صد رکعت نماز، نماز هفت قل هو الله، قرائت سورۀ دخان و روم و عنکبوت، قرائت صد مرتبه سورۀ قدر، زیارت حضرت سیدالشهداء علیه السلام و حضرت اباالفضل العباس و حضرت علی اکبر و سائر شهداء علیهم السلام و قرآن بر سر گرفتن از اعمال و دستورات سلوکی (عمومی) شب های قدر است. 

سلام علیکم. در مورد اعمال شب قدر نوشتید که یکی از این اعمال کسب علم است آیا برای این دستورالعمل دلیلی دارید چرا که تنها دلیل نقل شیخ صدوق در امالی است که سندی برای آن ذکر نشده است؟ پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

هفدهم ماه مبارک رمضان یادآور واقعه ای است که خدای متعال در قرآن همواره آن را به پیامبر صلی الله علیه و آله و همه مسلمانان متذکّر می شود تذکّری که برای همگان ذکر است. مقالۀ حاضر به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که به علاقه اولیای الهی به شب بدر و باین برخی برکات و آموزه های بدر که در قرآن آمده اشاره دارد.

سیره اولیای الهی و علمای ربانی می تواند انسان را به مذاق شرع و ممشای معصومین علیهم السلام نزدیک گرداند، در این مقاله به سیره حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه درباره روزه و ماه رمضان به نقل از کتاب نور مجرد به اختصار پرداخته شده است.

سیرۀ بزرگان علم و معرفت به تأسّی و پیروی از منهاج پیامبر و ائمه اطهار صلوات الله علیهم بر این بوده که قبل از حلول ماه مبارک رمضان شاگردان و سالکان راه خدا را به اقبال این ماه عظیمِ خودسازی توصیه می نمودند. سخنرانی پیش روی سخنان حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که در سال 1435 هجری قمری در آستانۀ ماه مبارک رمضان در جمع عدّه ای از علاقه مندان به مکتب مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه ایراد گردیده است. متن را در ادامه مطلب ببینید.

با سلام خدمت استاد عزیز و گرانقدر و آرزوی قبولی طاعات و عبادات همه ی ما در این ماه پربرکت ان شاءالله،  سوالی داشتم در خصوص اینکه اگر به نیت زیارت امام حسین علیه السلام از نزدیک و در شبهای قدر عازم کربلای معلی شویم و اصلا قصد و قرض فرار  از روزه نباشد و فقط نیت درک شب قدر در کنار حرم با صفای امام حسین علیه السلام باشد آیا رفتن به این سفر ارجح است یا اینکه در خانه بمانیم و روزه واجب ماه مبارک رمضان را بگیریم کما اینکه میدانیم که اگر برویم چه در راه و چه در کربلا مسافر بوده و ده روز کامل نخواهیم بود و روزه ی ما قضا خواهد شد. لطفا نظر حضرت عالی و هم چنین نظر استاد مرحوم علامه رحمه الله علیه  را بفرمایید با تشکر. پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

دستورات سلوکی و توصیه های ماه مبارک رمضان برگرفته شده از سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی که طبق نظرات سلوکی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه تبیین شده است. در این مقاله به دستورات باطنی و ظاهری برای آمادگی و استفاده هرچه بیشتر از مواهب این ماه اشاره شده است.

ماه شعبان از ماه های معظم پروردگار است و برای اولیای الهی و عرفای بالله همان ایام اللهی است که همواره سالکان راه خدا و مشتاقان حریم دوست و مومنان واقعی را بر غنیمت شمردن تمامی لحظات آن سفارش می فرمودند و به حق آن را اوقات خوشی می دانستند که گفت:

یکى از شاگردان مرحوم علامه قدّس سرّه خدمت ایشان مى ‏رسد و عرض مى‏کند: آقا! درباره پدر من چه دستورى مى ‏فرمائید؟ پدر من اصلًا کمونیست است و هیچ اعتقادى به دین و مکتب ندارد. ایشان فرموده بودند: «با پدرت مانند یک شیعه خالص أمیرالمؤمنین علیه ‏السّلام باید رفتار کنى!!»

یکی از آقازاداگان حضرت علامه رحمة الله علیه نقل می کردند: قبل از انقلاب اسلامى ایران در زمان گذشته روزى فردى معمّم و متشخّص به مرحوم والد (علامه طهرانی)، رضوان الله علیه مراجعه مى ‏کند و از ایشان کسب تکلیف سلوکى و مقدمۀ موصله را مى ‏نماید. مرحوم والد پس از طى چند جلسه صحبت و تبیین مواضع و توضیح مراتب در جلسه آخر به او مى ‏فرمایند:

یکی از مطالبى که بزرگان طریق توحید و ولایت به شاگردان و دوستانشان بسیار توصیّه مى ‏کردند، اعمال شب جمعه اوّل از ماه رجب است، شبی که به لیلة الرغائب معروف است گرچه بسیاری به غلط و اشتباه آن را شب آرزوها تعریف می کنند در ادامه درباره این شب و اعمال آن مطالبی می آید