گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: از جمله ادب شیعى، برائت از دشمنان خدا و رسول خدا و اهل بیت است که پس از صلوات بر محمد و آل او لعنت بر اعداء آنها مى‏ نمایند. برائت و لعنت دشمنان آل محمد از مطالب مستدلّ و برهانى

دهم ربیع الاول (و به نقلی بیست و هفتم جمادی الاول) سالروز رحلت جناب حضرت عبدالمطلب جدّ رسول خدا صلی الله علیه و آله است؛ شخصیتی که امام صادق علیه السلام می فرمودند: 

دهم ربیع الاول مصادف است با ازدواج پیامبر صلّی الله علیه و آله با بانوی بزرگ اسلام حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها؛ مقاله پیش روی به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به شخصیت شناسی حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها اختصاص دارد.

بی شک حالات اولیای الهی و علمای بالله برای دیگران الگویی است که آنها در سیر و سلوک و مشی و سبک زندگی شان مساعدت می کند؛ یکی از اثرگزارترین عرفای معاصر مرحوم قاضی رضوان الله تعالی علیه بودند که در این سطوری برخی حالاتشان از قلم مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه می گذرد.

ششم ربیع الاول سالروز رحلت عارف بی بدیل حضرت آیت الله العظمی آقا حاج سید علی قاضی اعلی الله مقامه الشریف است، بدین سبب نامه فرزند ایشان به یکی از بزرگان که حاوی حالات پایانی حیات با برکت والد معظمشان هست را به نقل از مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه تقدیم می کنیم

مرحوم آقای بهجت اعلی الله مقامه می‌فرمودند: آقای قاضی (رضوان الله تعالی علیه) در اواخر عمر به این نتیجه رسیدند که: «ترک معصیت و نماز اول وقت برای رسیدن به مقامات عالیه کافی است.» من این نظریه استاد را جرأت نکردم برای رفقا و دیگر شاگردان آقای قاضی نقل کنم؛ به دلیل اینکه (به حسب ظاهر و نگاه ابتدایی) با برنامه‌های سی چهل ساله استاد منافات داشت. چیزی نگفتم تا اینکه حرف خود به خود پراکنده شد و من نیز گفتم.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: (حضرت علی اصغر علیه السلام) این طفل شیرخواره مذبوح با سُکَیْنه هر دو از یک مادر بودند مادرشان رَباب دختر امرؤالقیس مى‏ باشد؛ حضرت سیّد الشّهداء علیه السّلام حضرت سکینه و مادرش رباب را بسیار دوست داشتند. (امام شناسى، ج‏15، ص 311 و 316)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: چندین سال (از روی کار آمدن حکومت بعث) می گذرد که أحمد حسن البکر حکومت را به معاون و خویشاوندش صدّام حسین تَکریتى واگذار می کند. از این تاریخ فصل تازه‏ اى در تاریخ عراق پیدا می شود. زیرا در این زمان بود که حکومت انقلابى اسلامى ایران‏ بر پاشده، و گویا بر کنار رفتن أحمد حسن البکر و روى کار آمدن صدّام که مظهر خباثت و سفّاکى و شقاوت است براى اعلان و اقدام جنگ تحمیلى

چند سالی است که در میان مردم بشارت بر خروج از ماه صفر الخیر و تبریک بر حلول ماه ربیع الاول مرسوم شده است؛ چند نکته در این مقام حائز اهمیت است:

اول ربیع الاول مصادف است با هجرت نبی اسلام صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه و همزمان است با واقعه بسیار مهم لیلة المبیت واقعه ای که خداوند به سبب آن به وجود امیر مومنان علیه السلام بر تمامی ملائکه فخر فروخت.

سلام علیکم چندی است در برخی از سایتها و مخصوصا صفحات اجتماعی دعایی از پیامبر صلی الله علیه وآله در مورد روزهای پایانی ماه صفر نقل می شود بدین مضمون که حضرت فرمودند: هر کسی مردم را، از این دعا در آخر ماه صفر باخبر کند در گرفتاریش گشایش پیدا میکند و دعا این است: سُبحانَ الله یا فارِجَ الهَمّ وَ یا کاشِفَ الغَمّ فَرِّج هَـمّی وَ یَسّر اَمری وَ ارحِم ضَعفی وَ قِلَـّةَ حیلَتی وَ ارزُقنی حَیثَ لا اَحتَسِب یا رَبَّ العالَمین؛ و مخصوصا بر نشر آن بسیار تاکید می شود! آیا این مطلب صحت دارد آیا انتشارش جایز است؟ پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

متاسفانه چند سالی است که در پایان ماه صفر و شب اول ربیع الاول حدیثی به نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله تحریف شده و نقل افواه گشته است که از حقیقت بسیار دور است؛ حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی تمامی زوایای این حدیث را مورد بررسی قرار دادند

خدای متعال می فرماید: وَأَنزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ فَاحْکُم بَیْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ ... (مائده/48)

پیامبر دارای هیمنه و سلطنت است ولی به قرینه سیاق کلام که انزال قرآن را قبل از مقام هیمنه آورده، می خواهد بفرماید: سلطنت، هیمنه، عظمت، شکوه و عزت و هرآنچه موجب بزرگی و بزرگواری پیامبر صلی الله علیه و آله است، همه از قرآنی است که ما در اختیار او گزاردیم تا وی را تصدیق کند پس تصدیق قرآن،

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

تمامی ادیان، خصوصا مسیحیت و یهود، آبروی خدا را مدیون پیامبرند این قرآن بود که حضرات عیسی و موسی و سایر انبیاء  را به پاکی و مقدس و معصوم معرفی کرد؛  حضرت مریم را طیبه و صدیقه معرفی کرد. آنها که امروزه هتک پیامبر میکنند

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه می فرمودند: از حضرت آقاى طباطبائى (اعلی الله مقامه) شنیدم که فرمودند: حضرت رسول صلّى الله علیه و آله و سلّم مرکز مودّت بودند و حالشان چنان بود که اگر کسى آیه قرآن را در خدمتشان تلاوت مى ‏کرد حضرت ذیل آیه‏ را قرائت مى ‏نمودند، از شدّت علاقه ‏اى که به کلام خدا داشتند. یک نفر از مجرمین که مهدورالدّم بود و حکم قتلش را حضرت صادر کرده بودند به حضرت أمیرالمؤمنین متوسّل شد و عرض کرد:

درباره نحوه ارتحال پیامبر صلی الله علیه آله در میان نویسندگان و مورخان اختلاف می ‌باشد. در مقاله پیش رو به تاریخ و سبب و کیفیّت ارتحال آن حضرت از نگاه تاریخ پرداخته شده است

در این مورد که چرا به پیامبر صلی الله علیه و آله ابوالقاسم می گویند: یک جهت ظاهری وجود دارد که حضرت دارای فرزندی به نام قاسم بودند که در نوجوانی از دنیا رفتند و یک جهت باطنی و ملکوتی دارد که وجود امام رضا علیه السلام در حدیثی آن را بیان می فرمایند:

روزى شهید محراب آیت اللَّه مدنى به خادمش می گوید: هوس کباب کرده ‏ام، مى ‏توانى چلوکباب تهیه کنى؟ البته سعى کن از جایى بخرى که تمیز و غذایش خوشمزه و لذیذ باشد.

غیرت دینی در راستای زمینه سازی و به ثمر نشاندن معارف  حقّۀ الهیه و برپایی احکام دین در سایه تشکیل حکومت اسلامی، یکی از تکالیف و اولویّت های سلوک علمای ربّانی است؛ بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه زمینه را برای پیاده شدن فرائض وحیانی از جمله تشکیل نماز جمعه به عنوان یک نماد قدرت و وحدت مناسب می بینند و بر این امر آنقدر اصرار می ورزند تا این مهم توسط رهبر کبیر انقلاب عملی می شود؛

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: ایشان (آیت الله خامنه ای) به حمد الله فردى است مجاهد و عامل و مدبّر و متدیّن و بنده گرچه تا به حال (قبل از رهبری) ایشان را ملاقات نکرده ‏ام؛ ولى (در اوائل انقلاب)‏ یک روز که مرحوم شهید مطهّرى آمده بودند به منزل ما، از ایشان سؤال کردم: 

آیت الله حاجّ سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی:

مرحوم دکتر حسابى‏، آدم خوبى بود، خدا او را بیامرزد، آدم درستی بود، آدم خیّر و با نیّت و بسیار فاضل و دانشمند بود. در فرضیه ‏هایى که ارائه دادند و به اثبات رساندند، چون از ایشان سؤال کرده بودند چه عاملی شما را به این فرضیه رسانید؟ گفته بودند: هر چه که من به آن رسیدم فقط الهام بود! هیچ چیز دیگر نبود، الهام، الهام! نشسته بودم یک مرتبه مى دیدم یک مطلبی به ذهنم آمد و فلان مشکل حل شد. (منبع: متن جلسات شرح دعاى ابو حمزه ثمالى، ص: 2186)

با گذشت بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی به تصریح کارشناسان اسلامی هنوز سیستم بانکداری نامشروع است حقیقتی که حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه همیشه بر آن پافشاری داشتند و امروزه دیگران بدان تصریح می کنند. در این یادداشت به اختصار به تعامل با بانکها از منظر علامه طهرانی نگاه شده است. دهم شهریور روز بانکداری اسلامی است

در روایت است که سلمان بابی از ابواب الله است، نوشتار پیش روی توضیح مختصری است در حقیقت این بیان که تقدیم همه طالبان علوم و معارف الهی می گردد.

قال الله تعالی: وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً (سوره نساء (4) آیه 100)

ما که مردمان جاهلى را بعید معیب (دارای عیب) مى‏ دانیم براى این جهت است که روششان غلط بود. اگر کسى، پیغمبر حالا آمد و این پیغمبر را نشناخت یا از او تبعیت نکرد یا اسلام آورد ولى ایمان نداشت یا ایمان داشت ایمانش آن ‏طورى که باید و شاید رهبر او نبود یا آن ‏طورى که باید و شاید پیروى واقعى از آنها نکرد این عین همان مردمان جاهلى مى‏ ماند.

هشتم ماه صفر سالروز وفات حضرت سلمان فارسی رضوان الله علیه است؛ شخصیّتی که امیرمؤمنان علیه السّلام فرمودند: سلمان باب خداوند در زمین است ، هر کس او را بشناسد مؤمن و هر کس او را إنکار نماید کافر می باشد وحقّاً سلمان از ما أهل بیت است. حالات پایانی عمر و حکایت دفن وی شنیدنی است

حاج سعید عاکف محقّق و نویسنده برترین کتب دفاع مقدّس:

شهید اندرزگو که بنیانگذار کبیر انقلاب نیمی از انقلاب را مدیون وی می داند و شهید طهرانی مقدّم که عنوان پدر موشکی ایران را دارد را دارای ارتباط‌ هایی با مرحوم علّامه طهرانی بودند. (سخنرانی به مناسبت سالگرد شهید چمران، 30 خرداد سال 1398 مشهد مقدّس)

سلمان فارسى حاکم مدائن بود؛ و با اینکه حاکم بود، وارد در مدائن شد ولى در دارالحکومه نرفت، رفت در یکى از همین منزل‏هاى معمولى، فلاکس و پوست ‏تختش را انداخت و یک دیزى داشت و یک دانه رَکوه: یعنى آفتابه؛ تمام سرمایه سلمان فارسى علمش بود که در سینه اش بود و مثل ما احتیاج به کتاب و کتابخانه که نداشت، او علمش را

نهم صفر الخیر سالروز ارتحال عارف کامل حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف است، به این بهانه جا دارد جان هایمان را نورانی نماییم به یاد و نامش که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: هنگام یاد صالحان رحمت الهی نازل می شود؛ حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی شخصیت استادشان علامه طهرانی را اینبار از نگاه اندیشمندان و صاحب نظران بررسی کردند

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شهادت امام حسن علیه السلام طبق قول صحیحتر هفتم ماه صفر است که البته در این تاریخ ولادت امام کاظم علیه السلام هم واقع شده است ولی به دو جهت باید هفتم ماه صفر را به عزاداری برای امام حسن علیه السلام قرار داد:

یکم شهریور ماه، منسوب است به دانشمند بزرگ و طبیب نامدار جهان اسلام، شیخ الرئیس بوعلی سینا است  که به "روز پزشک" نام گرفته و فرصتی است که اندکی از خدمات و زحمات بسیار جامعۀ فرهیخته أطبّاء، تقدیر شود؛ مقالۀ حاضر به این عنوان است.

به مناسبت اوّل شهریور و روز پزشک این مقاله که حاوی تأثیر امام صادق علیه السلام بر علم پزشکی و تدریس آن است از زبان متفکّران غربی به نقل از کتاب شریف امام شناسی تألیف مرحوم علاّمه طهرانی قدّس سرّه تقدیم می گردد.

پرفسور دکتر سجادی، به تحقیق یکی از برترین های چشم پزشکی دنیاست که به خاطر یک جلسه مداوا، به خیل ارادتمندان و شاگردان سلوکی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه پیوست؛ کتاب "آیین رستگاری" حاصل جلسات توجیهی سلوکی علامه با ایشان است که از نفیس ترین بیانات علامه به حساب می آید که برای هر طالب و سالکی مطالعه آن ضروری است؛ فرزند دوم علامه در مقدمه این کتاب از نحوه این آشنایی می گوید.

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: در یکی از جلسات عصر جمعه ای که محضر حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه بودیم در مورد این مطلب صحبت می فرمودند که تمام نعمت ها و استعدادهایی که خدای متعال در اختیار انسان قرار می دهد برای این است که آنها را در مسیر سیر و سلوک الهی و کمال نفس و متحقّق شدن به مراتب توحید و معرفت خدا بکار گیرد که به مناسبت سخن از جناب بوعلی سینا به میان آمد

یکی از ناب ترین مواعظی که در اختیار شیعیان به عنوان چراغ راه در طول حیات به یادگار مانده، مواعظ امام مجتبی علیه السلام است که در لحظات پایانی عمر شریف خود به جناده ایراد فرمودند؛ متن کامل همراه با ترجمۀ مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه در ادامه می آید

هفتم ماه صفر بنابر روایات صحیحه و مشهور بین اعلام نجف روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است. آن حضرت بواسطه زهرى که جُعْدَه- که دختر أشعث بن قیس‏ کِنْدى است- به دستور معاویه به حضرتش خورانید، به شهادت رسید. جعده دختر امّ فروه خواهر أبو بکر است و دختر عمّه عائشه است.

در روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام بین علمای شیعه اختلافاتی وجود دارد که این تحقیق به بررسی این موضوع می پردازد

اَللَّهُمَّ صَلَّ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ سَیَّدَ النَّبِیَینَ وَوَصِیَّ اَمیرِالْمؤمِنینَ السَّلام ُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ سَیَّدِ الْوَصَیّینَ اَشْهَدُ اَنَّکَ یَابْنَ اَمیرِ الْمْؤمِنینَ اَمینُ اللّهِ وَابْنُ اَمیِنِه عِشْتَ مَظْلُوماً وَ مَضَیْتَ شَهیداً واَشْهَدُ اَنَّکَ الْْأِمامُ الزَّکِیُّ الْهادِی الْمهْدِیَّ اَللّهُمَّ صَلَّ عَلَیْهِ وَبَلَّغْ رُوحَهُ وَجَسَدَهُ عَنّی فی هذهِ السّاعَةِ اَفْضَلََ الْتَّحِیَّةِ

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه: از آثار بارگاه و حرم ایشان پیداست که شخصیت با عظمتی در اینجا مدفون هستند و ایشان نسبتِ حضرت رقیه را به سید الشهدا علیه السلام به عنوان دختر، تایید می کردند و از جاهایی که در سفر به شام همراه با حضرت حاج سید هاشم حداد اعلی الله مقامه الشریف به زیارت می رفتند، مزار خانم رقیه سلام الله علیها بوده است.

پنجم ماه صفر منسوب به شهادت دردانه ابی عبدالله علیه السلام بی بی حضرت رقیه سلام الله علیهاست. یادداشت ذیل از زبان علامه طهرانی رحمة الله دراینباره است

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: جدّه پدرى ما، یعنى مادر پدر این حقیر، خواهر علّامه خبیر مرحوم آیة الله آقاى میرزا محمّد طهرانى صاحب کتاب «مستدرک البحار» بوده است. و مادر او که مادر علّامه آقا میرزا محمّد طهرانى و جدّه بزرگ ماست از نواده ‏هاى عالم متضلّع میر محمّد صالح حسینى خاتون آبادى داماد علّامه ملّا محمّد باقر مجلسىّ‏ (صاحب کتاب ارزشمند بحارالانوار) بوده است که دختر او را که بنام فاطمه بیگم بوده است 

یکی از حق دارترین عالمان شیعی که بر ذمّه تمام شیعیان بل مسلمانان جهان حقّ وافری دارد، مرحوم علاّمه ملّا محمّد باقر مجلسی صاحب بحارالانوار رضوان الله تعالی علیه است که سی ام مرداد را روز تکریم و بزرگداشت ایشان نام نهاده اند؛ مرحوم علّامه طهرانی اعلی الله مقامه همواره به نیکی و کرامت از او یاد کرده و چون از نوادگان ایشان بودند بر خود می بالیدند که در ادامه به آن اشاره می شود

روح دین عبادت است و بهترین عبادت نماز است. خداوند براى آنکه مؤمنین در موقع عبادت حضور قلب داشته باشند مکانهائى را معیّن فرموده که در آنها نماز گزارند؛ ملکوت مسجد، به حقیقت نورانی مسجد و آداب ظاهری و باطنی آن می پردازد. سی و یکم مرداد روز جهانی مسجد است.

علّامه طباطبائى‏ قدَّس اللَه تربتَه به کتاب «بحار الانوار» جدّ ما مرحوم علّامه مجلسى‏ بسیار ارج مى ‏نهادند و آن را بهترین دائرة المعارف شیعه از نقطه نظر جمع اخبار مى ‏دانستند؛ و بالاخصّ کیفیّت

مرحوم حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه در بیان مختصری از حالات عارف بی بدیل مرحوم حاج سید احمد کربلائی رضوان الله علیه در کیفیّت مناجات وی حکایت بسیار زیبائی را نقل می کنند که عین آن را تقدیم می کنیم.

27 شوّال المعظّم سالروز وفات آقا حاج سید احمد کربلایی است

حضرت علّامه آیت الله حاج سّید محمّد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه درباره آزادسازی شهر پاوه می فرمودند: وقتی از رادیو شنیدم که شهید چمران در (پاوه) در محاصره هستند با فرزندان و رفقا به مسجد (مسجد قائم در طهران) رفتیم و برایشان دعا کردیم تا آزاد شوند.

از جمله زنانى که در اسلام به قرائت و ختم و تفسیر قرآن مشهورند، حضرت نَفیسه خاتون نواده حضرت امام حسن مجتبى علیه السّلام است که سالهاى آخر عمرش را در مصر سپرى کرد و در آنجا به خاک رفت. و داراى مزارى بس عظیم و قبّه و بارگاهى مى ‏باشد. و در زمان حیاتش به کرامات و استجابت دعوات مشهور و معروف بوده است.

پس از ورود اهل بیت سیدالشهدا علیهم السلام به کوفه، و خوشحالی درباریان و ابن زیاد و گرفتن مراسمی به خاطره پیروزی، به طرف شام، محل استقرار یزید حرکت نمودند. وقتی سر حسین ـ علیه السّلام ـ و یارانش و اسراء در مقابل یزید حاضر شدند، 

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

حضرت استاد علّامه طهرانی رضوان الله علیه از اخلاص رزمندگان جنگ تحمیلی تجلیل می کردند؛ در این میان مجاهدت های آزادگان را ستایش می کردند و در چند مورد دیده شده بود که در شنیدن خاطراتشان منقلب شده بودند. به یاد دارم که منزل یکی از این آزادگان عزیز در نزدیکی بیت شریف حضرت علّامه بود؛ وقتی خبر دادند که ایشان آزاد شده همراه برخی آقازادگان و دامادها و قلیلی از شاگردانشان به استقبال وی رفتند.

زیارت معصومین علیهم السلام از اوجب واجبات است که هر چه مراعات آداب و اعمال وارده بیشتر باشد بهره زائر بیشتر خواهد بود؛ کتاب حاضر به آداب جامع ظاهری و باطنی عتبات عالیات در عراق می پردازد که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی را بر اساس متن روایات و با برداشت از سیره بزرگان خصوصا حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه به صورت اختصار بیان می کنند.