در آستانه ماه مبارک رمضان ماه عروج سالکان راه خدا مناسب است که با آداب و اعمال شب اول ماه مبارک رمضان آشنا بشویم تا با آمادگی و حضور قلب بیشتری از آن پذیرایی نماییم در اعمال و آداب شب اول این ماه مبارک چند عمل مستحب است که به طور مشروح در کتب ادعیه مخصوصا مفاتیح الجنان ذکر شده است و ما در این یادداشت به برخی از آن بر اساس توصیه های استاد شاهرخ همدانی اکتفا می کنیم.
بسم الله الرحمن الرحیم
اعمال شب اول ماه مبارک رمضان
در آن چند عمل مستحب است:
1- استهلال؛ یعنى جستجوى هلال ماه و بعضى استهلال این ماه را واجب دانستهاند
2- چون رؤیت هلال کرد، به هلال اشاره نکند، بلکه رو به قبله کرده و دست‌ها را به آسمان بردارد و هلال را خطاب کرده و بگوید:
رَبِّی وَ رَبُّکَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ وَ الْمُسَارَعَةِ إِلَى مَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی شَهْرِنَا هَذَا وَ ارْزُقْنَا خَیْرَهُ وَ عَوْنَهُ وَ اصْرِفْ عَنَّا ضُرَّهُ وَ شَرَّهُ وَ بَلاءَهُ وَ فِتْنَتَهُ
3- غسل شب اول ماه: روایت شده که هر کسی در شب اول ماه رمضان غسل کند تا ماه رمضان آینده خارش بدن به او نرسد، همچنین 30 کف آب بر سر بریزد تا ماه رمضان آینده با طهارت معنوى باشد.
4- زیارت قبر امام حسین علیه السلام: هر که امام حسین علیه السلام را زیارت کند، گناهانش ریخته شود و ثواب حجاج و معتمران آن سال را دریابد
5- دو رکعت نماز در شب اول: در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» بخواند و و از خدا بخواهد تا او را کفایت کند و از دردها و آنچه مىترسد نگهداری کند.
6- خواندن دعای امام جواد علیه السلام بعد از نماز مغرب:
اللَّهُمَّ یَا مَنْ یَمْلِکُ التَّدْبِیرَ وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ یَا مَنْ یَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ وَ تُجِنُّ الضَّمِیرُ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِمَّنْ نَوَى فَعَمِلَ وَ لَا تَجْعَلْنَا مِمَّنْ شَقِیَ فَکَسِلَ وَ لَا مِمَّنْ هُوَ عَلَى غَیْرِ عَمَلٍ یَتَّکِلُ اللَّهُمَّ صَحِّحْ أَبْدَانَنَا مِنَ الْعِلَلِ وَ أَعِنَّا عَلَى مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا مِنَ الْعَمَلِ حَتَّى یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُکَ هَذَا وَ قَدْ أَدَّیْنَا مَفْرُوضَکَ فِیهِ عَلَیْنَا اللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ وَ وَفِّقْنَا لِقِیَامِهِ وَ نَشِّطْنَا فِیهِ لِلصَّلَاةِ وَ لَا تَحْجُبْنَا مِنَ الْقِرَاءَةِ وَ سَهِّلْ لَنَا فِیهِ إِیتَاءَ الزَّکَاةِ اللَّهُمَّ لَا تُسَلِّطْ عَلَیْنَا وَصَباً وَ لَا تَعَباً وَ لَا سَقَماً وَ لَا عَطَباً اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا الْإِفْطَارَ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلَالِ اللَّهُمَّ سَهِّلْ لَنَا فِیهِ مَا قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِکَ وَ یَسِّرْ مَا قَدَّرْتَهُ مِنْ أَمْرِکَ وَ اجْعَلْهُ حَلَالًا طَیِّباً نَقِیّاً مِنَ الْآثَامِ خَالِصاً مِنَ الْآصَارِ وَ الْأَجْرَامِ اللَّهُمَّ لَا تُطْعِمْنَا إِلَّا طَیِّباً غَیْرَ خَبِیثٍ وَ لَا حَرَامٍ وَ اجْعَلْ رِزْقَکَ لَنَا حَلَالًا لَا یَشُوبُهُ دَنَسٌ وَ لَا أَسْقَامٌ یَا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ کَعِلْمِهِ بِالْأَعْلَانِ یَا مُتَفَضِّلًا عَلَى عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ یَا مَنْ هُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ* وَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ خَبِیرٌ
أَلْهِمْنَا ذِکْرَکَ وَ جَنِّبْنَا عُسْرَکَ وَ أَنِلْنَا یُسْرَکَ وَ اهْدِنَا لِلرَّشَادِ وَ وَفِّقْنَا لِلسَّدَادِ وَ اعْصِمْنَا مِنَ الْبَلَایَا وَ صُنَّا مِنَ الْأَوْزَارِ وَ الْخَطَایَا یَا مَنْ لَا یَغْفِرُ عَظِیمَ الذُّنُوبِ غَیْرُهُ وَ لَا یَکْشِفُ السُّوءَ إِلَّا هُوَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمَ الْأَکْرَمِینَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ وَ اجْعَلْ صِیَامَنَا مَقْبُولًا وَ بِالْبِرِّ وَ التَّقْوَى مَوْصُولًا وَ کَذَلِکَ فَاجْعَلْ سَعْیَنَا مَشْکُوراً وَ قِیَامَنَا مَبْرُوراً وَ قُرْآنَنَا مَرْفُوعاً وَ دُعَاءَنَا مَسْمُوعاً وَ اهْدِنَا لِلْحُسْنَى وَ جَنِّبْنَا الْعُسْرَى وَ یَسِّرْنَا لِلْیُسْرَى وَ أَعْلِ لَنَا الدَّرَجَاتِ وَ ضَاعِفْ لَنَا الْحَسَنَاتِ وَ اقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَ الصَّلَاةَ وَ اسْمَعْ مِنَّا الدَّعَوَاتِ وَ اغْفِرْ لَنَا الْخَطِیئَاتِ وَ تَجَاوَزْ عَنَّا السَّیِّئَاتِ وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْعَامِلِینَ الْفَائِزِینَ وَ لَا تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لَا الضَّالِّینَ حَتَّى یَنْقَضِیَ شَهْرُ رَمَضَانَ عَنَّا وَ قَدْ قَبِلْتَ فِیهِ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا وَ زَکَّیْتَ فِیهِ أَعْمَالَنَا وَ غَفَرْتَ فِیهِ ذُنُوبَنَا وَ أَجْزَلْتَ فِیهِ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ نَصِیبَنَا فَإِنَّکَ الْإِلَهُ الْمُجِیبُ وَ الرَّبُّ الْقَرِیبُ وَ أَنْتَ بِکُلِّ شَیْءٍ مُحِیطٌ
7- خواندن دعایی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله در شب اول ماه مبارک رمضان:
اللَّهُمَّ إِنَّهُ قَدْ دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ جَعَلْتَهُ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ اللَّهُمَّ فَبَارِکْ لَنَا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ وَ صَلَوَاتِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا