گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

سیره اولیای الهی و علمای ربانی می تواند انسان را به مذاق شرع و ممشای معصومین علیهم السلام نزدیک گرداند، در این مقاله به سیره حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه درباره روزه و ماه رمضان به نقل از کتاب نور مجرد به اختصار پرداخته شده است.

در ماه مبارک رمضان شاگردان براى ادراک نماز مغرب بجماعت ایشان مى ‏رفتند، و چون بعضى تا ذهاب حُمره مشرقیّه از سَمت الرّأس مبادرت به نماز نمى‏ کردند، لذا از ایشان تقاضا مى‏ کردند که قدرى صبر کنند؛ و ایشان هم صبر مى ‏کردند، ولى سماور روشن بود و مرحوم قاضى بمجرّد استتار قرص، افطار مى ‏کرده ‏اند. در دهه اوّل و دوّم ماه رمضان، مجالس تعلیم و انس در شب‏ها بود؛ در حدود چهار ساعت از شب گذشته شاگردان بمحضر ایشان مى ‏رفتند و دو ساعت مجلس طول مى‏ کشید. ولى در دهه سوّم، مجلس تعطیل بود و مرحوم قاضى دیگر تا آخر ماه رمضان دیده نمى ‏شدند؛ و هر چه شاگردان بدنبال ایشان مى‏ گشتند در نجف، در مسجد کوفه، در مسجد سهله، و یا در کربلا، ابداً اثرى از ایشان نبود. و این رویّه مرحوم قاضى در همه سال بود تا زمان رحلت. (مهرتابان)

این مقاله بخشی از کتاب گرانسنگ روح مجرد است که به مصاحبت حضرت علامه طهرانی با مرحوم حداد رضوان الله تعالی علیهما و بیان برخی حالات مرحوم آقای حداد در ماه رمضان، اختصاص دارد:

در آستانه ماه مبارک رمضان ماه عروج سالکان راه خدا مناسب است که با آداب و اعمال شب اول ماه مبارک رمضان آشنا بشویم تا با آمادگی و حضور قلب بیشتری از آن پذیرایی نماییم در اعمال و آداب شب اول این ماه مبارک چند عمل مستحب است که به طور مشروح در کتب ادعیه مخصوصا مفاتیح الجنان ذکر شده است و ما در این یادداشت به برخی از آن بر اساس توصیه های استاد شاهرخ همدانی اکتفا می کنیم. 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

مریض نگوید ماه رمضان آمده به دل من نمى ‏چسبد من باید روزه بگیرم، یا چند روز امتحان مى‏ کنم اگر مرضم شدّت پیدا کرد دیگر نمى‏ گیرم. همین که طبیب متخصّص ثقه (یعنى راستگوئى) تشخیص داد که ضرر دارد انسان باید اطاعت کند و بخورد. و در اینجا هم آن طبیب لازم نیست مسلمان باشد، غیر مسلمان هم باشد

به حقیقت باید گفت که میزان معرفت هر کسی به ادب اوست  که بالاترین ادب ادب نسبت به خدا و منسوبین به اوست ماه مبارک رمضان از آنجایی که منسوب به خدای باری تعالی است باید محترم به ادب بندگان خدا باشد در این یادداشت به این مهم پراخته شده است

دستورات سلوکی و توصیه های ماه مبارک رمضان برگرفته شده از سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی که طبق نظرات سلوکی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه تبیین شده است. در این مقاله به دستورات باطنی و ظاهری برای آمادگی و استفاده هرچه بیشتر از مواهب این ماه اشاره شده است.

از آیت‌ الله آمیرزا جواد آقای ملکی تبریزی (اعلی اللّه مقامه) سؤال کردند: آقا! چطور می‌ شود یک عدّه در ماه مبارک رمضان از این ماه خسته می‌ شوند و منتظرند زود تمام شود، امّا یک عدّه به آن عشق می‌ ورزند؟ فرمودند: برای اینکه ماه رجب‌ المرجب از گناه پاک نشدند.

با سلام خدمت استاد گرامی. چندیست مطلبی در حال نشر و پخش در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سوره فتح را در شب اول ماه رمضان سه بار بخواند خداوند درهای رزق و روزی را تا رمضان سال بعد به روی او می گشاید یا اینکه هر کسی سوره نصر و یس را در روز اول ماه رمضان بخواند در طول سال خوشحال و مسرور خواهد بود، آیا این احادیث سندیت دارند؟ ممنون از لطف و پاسخ های جامع شما. پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

بر اساس روایات ماه رمضان شروع سال است سال تزکیه و تقرّب الی الله، از این روی دارای خصوصیاتی است که او را از سایر ماه ها ممتاز می گرداند تا جایی که گفته شده ماه های رجب و شعبان مقدمات این ماه مبارکند. حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در دیدار برخی از اخلاّء روحانی در تاریخ 27 شعبان المعظم سنه 1436 هجری قمری به بیان پاره ای از خصوصیات منحصر به فرد ماه مبارک رمضان پرداختند که استماع آن، مخصوصا به سالکان راه خدا توصیه می شود.

امام صادق علیه السلام می فرمودند: شب نیمه شعبان، شب قدر ما اهل بیت است. حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف می فرمودند: آنچه که به ما دادند از شب نیمه شعبان دادند. حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس آنچه از بزرگان معرفت و ولایت در اینباره دریافت کردند، مطالبی گرانبها را در اهمیت احیاء شب نیمه شعبان و اعمال آن به طور تفصیل بیان می دارند...

تمام احکام و سُنن إلهیه از مصدر وحی باید متضمّن یک واقعیت و حقیقت والای معرفتی جهت اصلاح نفسانی و رشد مراتب عقل انسانی و تجرّد نفس از کثرات آفاقیه و أنفسیه باشد خواه آن مرتبت از معرفت بر ما روشن و آشکار باشد و یا پنهان و مخفی؛ از این روی عید در فرهنگ قرآن و اسلام دارای ریشه ای عمیق و معنایی دقیق و رسا و سازنده دارد، سخنرانی حاضر از حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی است که بر متن دُرر بار کتاب امام شناسی جلد نهم با موضوع "عیدِغدیر" ایراد گردیده است.

اوائل انقلاب که افراد زیادی در راه برقراری حکومت اسلام شربت شهادت نوشیدند و بعد از آن هم که جنگ تحمیلی آغاز شده بود و عدّه ای از جوانان پاک و مخلص در جبهۀ جنگ شهید می شدند، برخی این شهدا را با شهدای کربلا مقایسه می کردند و گاه قدم را بالاتر نهاده، آنها را با حضرت علیّ اکبر سلام الله علیه قیاس می نمودند،

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: 

على اکبر (علیه السلام) امید دل حضرت امام حسین علیه السلام بود. هم شاخه از یک درخت، و هم پیوند از یک ساق بود، طرز تفکّر و مرام و مقصدش عین آن حضرت بود. کَأنَّهُ هُوَ، بَلْ إنَّهُ هُوَ در اینجا مصداق دارد لهذا در قیامت مقامى پیدا مى‏کند که شهدا و صدّیقین هم ندارند. (امام شناسى، جلد ‏15، صفحه 334)

 مقالۀ پیش روی برگرفته از سخنرانی های حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در باب زندگی و سیره حضرت علی اکبر علیه السلام است

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تمام خوبان عالم را جمع کنید یک تار موی حضرت علی اکبر هم نمی شوند. می دانید حضرت علی اکبر که هستند؟ حضرت علی اکبر در مقام عصمت قرار دارند و خطاب به آن حضرت عرض می کنیم: جعلک من اهل البیت الذین اذهب الله عنهم الرجس و طهرکم تطهیرا. (نور مجرد ج 2 ص 456)

یکی از پرمحتواترین و رساترین اشعار توحیدی که در رثای حضرت اباعبد الله الحسین علیه السلام سروده شده شعر معروف (حسین است و بس) سروده حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه الشریف است، حجت الاسلام شاهرخ همدانی خاطرات و نکات ارزنده ای را ذیل این شعر یادداشت کردند که از نظر می گذرد.

این همه گرفتار در امواج نفس و دنیا و گناه، این همه حیران و سرگشته این همه طوفان زده ی در حال غرق از …؛

حجّت الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: 

ماه شعبان از ماه های معظم پروردگار است و برای اولیای الهی و عرفای بالله همان ایام اللهی است که همواره سالکان راه خدا و مشتاقان حریم دوست و مومنان واقعی را بر غنیمت شمردن تمامی لحظات آن سفارش می فرمودند و به حق آن را اوقات خوشی می دانستند که گفت:

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه مناجات بزرگى است و یکى از ارمغان هاى آل محمد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم مى‏باشد که بزرگى آن را کسى که قلب سالم و گوش شنوایى داشته باشد، درک مى‏کند. و اهل غفلت از درک فواید و نورهاى آن بى‏بهره‏اند. (المراقبات)

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، شامل مطالب اساسى در مورد چگونگى معامله بندگان با خداى بزرگ بوده و آداب خواستن، دعا و طلب آمرزش از او را، آنگونه که شایسته است، بیان مى‏کند. و استدلال‏هاى جالب توجهى جهت امیدوار شدن به درگاه خدا که با مناجات با او مناسب است، در بردارد. و به روشنى، ملاقات، نزدیکى و دیدن خدا را معنى مى‏کند و به این ترتیب شُبهه‏هاى سالک، شک هاى مُنکر و وحشت اهل شک را برطرف مى‏کند. و نیز اشاره‏اى به شناخت نفس و این که شناخت آن باعث شناخت پروردگار است دارد.  (المراقبات)

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ وَ أَقْبِلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ مُسْتَکِینا لَکَ مُتَضَرِّعا إِلَیْکَ رَاجِیا لِمَا لَدَیْکَ ثَوَابِی 

تا حالا شده وقتی به ما می گویند میز یا قفسه کتاب یا سایر وسایل دم دستت را تمییز کن، نگاه کردیم و گفتیم: که تمییز است ولی وقتی دست بر سطح آنها کشیدیم و نوک انگشت را نگاه کردیم دیدیم پر است از گرد و غباری که اصلا به چشم نمی آمد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ ...

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، مناجات معروفى است و اولیای خدا بخاطر این مناجات شعبانیه است که با ماه شعبان انس دارند و اصلا به جهت همین مناجات، منتظر و مشتاق این ماه هستند. (المراقبات)

یکی از بهترین و نغزترین و عرفانی ترین دعاها که مشتمل بر مضامینی بس عالی و مفاهیمی توحیدی است، همین مناجات امیر المومنین علی علیه السلام به روایت "ابن خالویه" در ماه مُعظّم شعبان است که سیره اهل بیت علیهم السلام بر قرائت آن در ماه شعبان بوده است و اولیای الهی از جمله سیدنا الاستاد حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف بر قرآئت آن و تامل در مضامین و معانی راقیه آن توصیه می کردند.

عارف کامل میرزا جواد آقا ملکی تبریزی:

این ماه (شعبان) براى سالک إلى اللّه بسیار با ارزش است. یکى از شبهاى قدر در این ماه مى‏باشد و کسى در آن متولد شده که خداوند بواسطه او وعده پیروزى به تمامى دوستان، پیامبران و برگزیدگانش - از زمانى که پدر ما حضرت آدم (على نبینا و آله و علیه السلام) در زمین ساکن شده - داده است. و وعده داده، بوسیله او، بعد از پر شدن زمین از ظلم و جور، آن را پر از قسط و عدل نماید - که در جاى خود بطور مفصل به آن خواهیم پرداخت. و از مقام آن همین بس که ماه رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم بوده و حضرتش صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: شعبان شهری، رحم اللّه من اعاننی على شهری، (شعبان ماه من است، خداوند کسى را که مرا در ماهم یارى کند، بیامرزد.)

پس از ورود اهل بیت سیدالشهدا علیهم السلام به کوفه، و خوشحالی درباریان و ابن زیاد و گرفتن مراسمی به خاطره پیروزی، به طرف شام، محل استقرار یزید حرکت نمودند. وقتی سر حسین ـ علیه السّلام ـ و یارانش و اسراء در مقابل یزید حاضر شدند، 

حضرت زینب سلام الله علیها را به قطع و از روی واقع می توان از چند بانوی نمونه تاریخ برشمرد چنانچه کلمات معصومین علیهم السلام در توصیف حضرتش بر آن گواه است، در مقاله پیش روی به اوصاف آن حضرت که هر کدام بیانگر گوشه ای از تجلی شخصیت آن بانوی بزرگوار است اشاره شده است.

آوازه کمال، عرفان و پاک دامنی تو در همه عالم پیچیده است، که بودی زینت پدر و ماندی زینت اهل معرفت؛ با اینکه سنگینترین مصائب بر حضرت زینب سلام الله علیها وارد شد اما ذره ای از مسیر عقلانیت که توحید محض است خارج نشد

سلام علیکم با توجه به فضایل حضرت زینب سلام الله علیها چرا هیچ روایتی یا تاکیدی برای زیارت این بانوی مکرمه مثل حضرت معصومه سلام الله علیها وارد نشده؟ یا زیارت نامه ای از جانب معصوم علیهم السلام برای ایشان صادر نشده؟ یا در مقام شفاعت به اندازه حضرت معصومه سلام الله علیها از این بانوی بزرگوار صحبتی نشده است؟ با تشکر از زحمات جنابعالی والسلام علیکم پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: از عنایات خاصّه حضرت زینب سلامُ الله علیها، روزى که ( همراه مرحوم حداد ) در حرم مطهّر نشسته بودیم، این بود که حضرت آقا فرمودند:

در مورد محل دفن حضرت زینب سلام الله علیها سه قول هست که هر کدام طرفدارانی دارد، حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در مقاله حاضر  ضمن بیان دیدگاه استاد علامه طهرانی رحمة الله علیه به بررسی تاریخی این امر پرداختند

هنگامی که حضرت زینب سلام الله علیها به دنیا آمد رسول خدا صلى ‏الله علیه و آله در مسافرت بودند لذا امیرمومنان علیه السلام برای نامگذاری دخترشان منتظر تشریف فرمایى رسول خدا ماندند

یکى از شاگردان مرحوم علامه قدّس سرّه خدمت ایشان مى ‏رسد و عرض مى‏کند: آقا! درباره پدر من چه دستورى مى ‏فرمائید؟ پدر من اصلًا کمونیست است و هیچ اعتقادى به دین و مکتب ندارد. ایشان فرموده بودند: «با پدرت مانند یک شیعه خالص أمیرالمؤمنین علیه ‏السّلام باید رفتار کنى!!»

یکی از ارادتمندان به مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه، مرحوم حجّة الاسلام و المسلمین حاج میرزا حسن نورى همدانى رحمة الله علیه (أخوی آیة الله حاج شیخ حسین نوری همدانی از مراجع تقلید)، بود که هر وقت مشهد مقدس مشرف می شد، خدمت حضرت علامه می رسید و اگر جلسه عمومی بود علامه از ایشان برای منبر و خطابه دعوت می کردند.

خدای مهربان فرمود: رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِمَن دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَبَارًا (نوح/28) این آیه آخرین آیه از سوره مبارکه نوح است که حضرت نوح علیه السلام ابتدا برای خود سپس

«ابن ابى الحدید» که از بزرگترین علمای اهل سنت است در شرح «نهج البلاغه» خود نقل مى کند که در روایتى آمده است: آن سالى که على (علیه السلام) در آن تولّد یافت همان سالى است که مقدمات رسالت پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) در آن سال شروع شد، صداى زمزمه (توحید را از) سنگها و درختان مى شنید،

یک بار یک نفر آمد خدمت مرحوم آقای بهجت رحمة الله علیه و خیلی متجدد و تیپ اروپایی، یک دفعه همه خودشان را عقب کشیدند و رویشان را برگرداندند. آقا آمدند جلو، بغلشان کردند و بوسیدند و بعد فرمودند: محبت امیرالمؤمنین علیه السلام در دلش بود.

مقاله حاضر مختصری از زندگینامه امام جواد علیه السلام و برخی از کلمات گهربار ایشان است که به نام لمعات الجواد علیه السلام به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی تقدیم همگان می گردد

در وقت شهادت حضرت امام ابو الحسن الرّضا علیه السّلام حضرت امام جواد محمّد تقى علیه السّلام هفت ساله بوده ‏اند. شیعیان در آن هنگام براى آشامیدن آب زلال و گواراى علوم و عرفان او به سوى او از هر جانب شتافتند

حضرت إمام محمّد تقىّ علیه السّلام که در سنّ هفت یا نه سالگى به مقام إمامت رسیدند، مسلّم اینطور نبوده که پیوسته نزد پدر بزرگوارشان بنشینند و آن حضرت یک یک أحکام را به ایشان تعلیم دهند، بلکه حضرت إمام رضا علیه السّلام به حضرت إمام محمّد تقىّ علیه السّلام ولایت دادند؛ یعنى قلبشان

روزى امام على النقى حضرت هادی علیه السلام به مجلس متوکل وارد شد، پهلوى او نشست. متوکل در عمامه آنجناب دقت کرده دید قماش و پارچه آن بسیار نفیس است. از روى اعتراض و طعنه به امام هادى علیه السلام گفت: این عمامه ای که بر سر شماست چند خریده اى؟...

یکی از مطالبى که بزرگان طریق توحید و ولایت به شاگردان و دوستانشان بسیار توصیّه مى ‏کردند، اعمال شب جمعه اوّل از ماه رجب است، شبی که به لیلة الرغائب معروف است گرچه بسیاری به غلط و اشتباه آن را شب آرزوها تعریف می کنند در ادامه درباره این شب و اعمال آن مطالبی می آید

سلام خدا به همه ی بزرگان عرصه ی علم ومعرفت. با سلام خدمت شما آقای شاهرخ همدانی زیدعزه در مورد اعمال لیلة الرغائب حقیر سند محکمی پیدا نکردم. اول بار سید بن طاوس (رحمة الله علیه) آن را در اقبال آورده که به نظر علمای رجال ضعیف السند است فلذا نمیتوان به عنوان عملی مستحب انجام داد البته میتوان رجاء بجا آورد. در هر صورت اگرسندی جز آنچه سید آورده در اختیار دارید لطفا به بنده ایمیل کنید. پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل مرحوم حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در تاریخ ولادت امام هادی علیه السلام اقوالی است که قویترین آنها قول به ولادت آن حضرت در ماه رجب است نه پانزدهم ذی الحجة و دعای

برای برخی از روزها و شب ها نفحات و برکاتی است که در سایر اوقات نیست، بر اساس روایات یکی از عالیترین این اوقات ماه مبارک رجب است که از برای ابتدای آن در شب اول و روزش آداب و اعمالی در روایات ما وارد شده است که بنابر نقل کتاب شریف مفاتیح الجنان عرضه می گردد.

یکی از مهمترین ارکان معرفت الله و سیر و سلوک داشتن راهنمای طریق و استاد راه است حقیقتی در روایات متقن شیعه بر آن تاکید شده است از جمله روایت بسیار شریفی که تاکید امام باقر علیه السلام را در این زمینه آشکار می سازد

هشام بن عبد الملک، خلیفه اموى، امام باقر علیه السّلام را از مدینه بشام، پایتخت خلفاى اموى، برد و در نزد خویش جای داد، و آن حضرت در مجالس مردم شرکت میکرد و با آنها نشست و برخاست داشت. در این بین روزى آن حضرت نشسته بود و گروهى از مردم در نزدش بودند و از او مسائلى مى ‏پرسیدند؛ نگاه حضرت باقر علیه السلام به عده ای از نصارى افتاد که بکوهى که در آنجا قرار داشت میرفتند.