گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

همانطور که خورشید را طلوع و غروبی است و هر دو از آیات الهی اند، پایان عمر  بزرگان هم جلوه ای دیگر از جلوات پروردگار و غروبی است که طلوع دیگری را نوید می دهد، به مناسبت نهم ماه صفر سالروز ارتحال حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه نگاهی بر ساعات پایانی عمر با عظمت آن آیت الهی می اندازیم.

یکی از اموری که طالبان علم و معرفت را در مطالعه یاری می نماید، داشتن سیر مطالعاتی است، سیر مطالعاتی دارای آغاز، انجام و ترتیب است که بر اساس سنّ، إدراک و نیاز مخاطب تنظیم می گردد؛ در مقالۀ پیش رو، یک سیر مطالعاتی در اختیار مشتاقانِ دورۀ علوم و معارف اسلام از تألیفات عارف کامل مرحوم علّامه آیت الله حاج سیّد محمّد حسین حسینی طهرانی أعلی الله مقامه قرار گرفته است.

متن ذیل قسمت‌هائی از مصاحبۀ حضرت آیة الله شیخ عبدالقائم شوشتری مدظله العالی در باب کیفیت آشنائی با مرحوم حضرت علامه طهرانی قدس الله نفسه الزکیّه است که علاوه بر اینکه بیانگر گوشه‌ ای از فضائل اولیای الهی است درس‌های آموزنده‌ای نیز برای سالکان راه خدا دارد؛ درس‌هائی همچون ضرورت صدق در طلب، امید به دستگیریهای الهی، آثار سوء بدگوئی از اولیای الهی، وقت شناسی و...

"حاج سعید عاکف" از نویسندگان دفاع مقدّس، کسی است که علامه طهرانی را از تفحّص در زندگی شهدا یافته است. می گوید: هر شهیدی که برایم جذّاب بوده یا حال معنوی خاصّی داشته، بالاخره یک جوری در زندگی اش ردّ پای نفس گرم علّامه طهرانی دیده می شود. می گوید: در طول تمام فعالیت‌ هایم در ارتباط با شهدا، معنوی ترین شخصیّت را  شهید نوجوان

آیت الله حاج سید محمد محسن حسینی طهرانی فرزند مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیهما نقل می کردند:

حدوداً هشت ساله بودم که در سفرى بعد از ۱۵ خرداد سنه چهل و دو به اتّفاق مرحوم والد (علامه طهرانی)، به مشهد مشرّف شدیم و یکی از آقایان طهران هم با ما بود. آن موقع مرحوم آقا- رضوان الله علیه- هنوز کم‏ و بیش با بعضى از جریانات و افراد وابسته به وقایع سنه چهل و دو من‏جمله آقاى مطهرى ارتباط داشتند و مسائل را تعقیب مى‏ کردند و در بعضى از جلسات شرکت مى‏ کردند. اغلب جلسات بعد از نیمه شب برگزار مى ‏شد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه مى‌فرمودند: چون انقلاب عظیم ایران بر أساس نهضت اسلام و قرآن روى داده و مردم و جوانان تشنه اسلام و قرآن و معارف آن هستند، بر خود حتم و فرض نموده ‌ام که یک دوره از علوم و معارف اسلام را به زبان فارسى بنگارم، تا هر چه سریع ‌تر بدست مردم مسلمان ایران برسد و روحشان از این علوم أصیله سیراب گردد. بسیارى از جوانان که سابق اهل سینما بودند، 

در روایت است که سلمان بابی از ابواب الله است، نوشتار پیش روی توضیح مختصری است در حقیقت این بیان که تقدیم همه طالبان علوم و معارف الهی می گردد.

سلام علیکم نامه‌ای هست از مرحوم علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه خطاب به یکی از ارادتمندانشان در خارج از کشور. بنده مدتی هست قصد دارم به دستورالعمل‌های اشاره شده در نامه عمل کنم. اما سه اربعین با دستورات ذکری در این نامه هست که از عمومی بودن اونها مطمئن نیستم و به طور مشخص شامل این موارد هست: در اربعین اول هزار استغفار و بعد چهارصد یونسیه در سجده، اربعین دوم و سوم به همین ترتیب اما تهلیل به جای استغفار. می‌خواستم بپرسم اینها نیاز به اذن دارند؟ پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

این ‏گونه تفسیرها بیشتر شباهت به تفسیرهاى مادّیین دارد که از عالم روح و عقل و مثال و تجرّد و ملکوت و سیطره و احاطه عالم ملکوت بر عالم ملک بى ‏خبر بوده ‏اند، و از اعجاز انبیاء مانند مرده زنده ‏کردن عیسى و پرانیدن طیورى که با دست خود گل آن را خمیر نموده و در آن مى ‏دمند، بى‏ اطّلاع بوده ‏اند...

(فرزند دوم مرحوم علامه طهرانی رضوان الله علیه می گوید:) روزى در محضر حضرت حدّاد- رضوان الله علیه- بودم، سخن از جریانات و وقایع مصیبت ‏بار و فاجعه کشتار مسجد گوهرشاد (در 21 تیر) در زمان رضاشاه ملعون به میان آمد، و فردى که به واسطه سخنرانى او و تحریک حکومت جبّار پهلوى این فاجعه به وقوع پیوست؛ ایشان درحالی‏که آثار تألّم و تأثّر شدید از وجنات و چهره منوّرشان هویدا بود فرمودند:

همه ما این شعر معروف «أمیری حُسین و نِعمَ الأمیر» (علیه السلام) را بارها شنیده و آن را زبان حال خود دانسته  و عاشقانه زمزمه کرده ایم اما شاید ندانیم سرآینده آن کیست؟ یادداشت پیش روی از استاد شاهرخ همدانی به این مقوله پرداخته است.

در سیر الی الله مقصد خداست و اولیای الهی هر کدام بر اساس ظرفیت و سعه و نورانیتی که دارند طریق هستند بر همین پایه است که از معصومین علیهم السلام به باب الله تعبیر می شود. یکی از اولیاء الهی که در سلوک الی الله همه سالکان راه خدا به ارادت تام و توسل و توجه بدان محتاجند، حضرت ابولفضائل، عباس بن علی علیه السلام است.

 مقالۀ پیش روی برگرفته از سخنرانی های حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در باب زندگی و سیره حضرت علی اکبر علیه السلام است

پنجم ماه صفر منسوب به شهادت دردانه ابی عبدالله علیه السلام بی بی حضرت رقیه سلام الله علیهاست. یادداشت ذیل از زبان علامه طهرانی رحمة الله دراینباره است

یکی از موضوعاتی که درباره عزاداری سید شهیدان حضرت اباعبد الله الحسین علیه السلام مورد بحث است پوشیدن لباس سیاه است ؛ این درحالی است که همگان بر اساس روایات صحیح اذعان دارند که پوشیدن لباس سیاه در غیر موارد ضرورت کراهت دارد، حال سوال این است که آیا این پوشش در عزای امام حسین علیه السلام سنّت است یا خیر؟ حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به این پرسش پاسخ می دهند.

هر قدر دانش بشرى جلو مى‏ رود، ارزش تعالیم اسلام و عظمت رهبران آن نمایان ‏تر مى ‏گردد نوع بشر تازه به خطرات آلوده کردن محیط زیست، و به خصوص زمین و رودخانه و دریا پى برده است اما عقلاى گذشته چون امام صادق علیه السلام در هزار و دویست سال قبل از این پى برده بودند که نوع بشر بایستى طورى زندگى نماید که پیرامون خود را آلوده نکند... مقاله ای به مناسبت روز جهانی محیط زیست از مکتوبات علامه طهرانی رحمة الله علیه

سرکار خانم جابر، همسر دکتر چمران رحمة الله علیه از شاگردان سلوکی حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف بود که همراه عده ای از شیعیان لبنان، از محضر عرفانی علامه استفاده می کردند. به مناسبت سالروز شهادت این شهید والامقام چند خاطره را از زبان همسرشان نقل می کنیم...

یکی از با فضیلت ترین شب و روز سال شب و روز عرفه است؛ در این مختصر بر اساس یادداشتی از جناب استاد شاهرخ همدانی حفظه الله به اعمال و حالات سالکان راه خدا با عنایت به سیرۀ مرحوم علّامه طهرانی قُدّس سرّه اشاره می شود.

یکی از مهمترین ارکان معرفت الله و سیر و سلوک داشتن راهنمای طریق و استاد راه است حقیقتی در روایات متقن شیعه بر آن تاکید شده است از جمله روایت بسیار شریفی که تاکید امام باقر علیه السلام را در این زمینه آشکار می سازد

زندگی امام باقر علیه السلام از جهات گوناگون قابل توصیف است اگرچه هیچگاه نمی توان حق مطلب را آنطور که باید اداء نمود؛ در این مقام به برخی از خصوصیات رفتاری حضرت ابوجعفر امام باقر علیه السلام در خانواده و روش و سیره حضرت در تربیت فرزندان با نوع رابطه با آنها به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی پرداخته می شود.

(عارف کامل مرحوم حاج سید هاشم حداد اعلی الله مقامه الشریف) می فرمودند: یک شب که با رفقا به مسجد الخَیف داخل شدیم، دیدم آقاى حاج سیّد احمد (فِهری) زنجانى* با جمیع رفقاى طهرانى و ایرانى گرد هم نشسته، ایشان سخت از وضع طهارت و نجاست حجّاج و مَعابر ناراحت است، و گویا نیز در وقت دخول به مسجد الخَیف ترشّحى از آن آب ها به ایشان شده است، و ایشان را چنان متغیّر نموده بود که: خداوندا! بارالها! می خواهیم دو رکعت نماز با طهارت در مسجد تو به جاى آوریم، ببین مگر این عرب ها و این مردم با این وضع و کیفیّت می گذارند؟!

آیت الله حاج سیّد محسن حسینی طهرانی رحمة الله علیه در درس اسفار می فرمودند: همیشه تا وقتى که منافع اقتضا مى ‏کند همینطور بوده (یعنی افراد از یکدیگر و به هر بهانه ای تعریف و تمجید می کنند) و وقتى که منافع اقتضا نمى ‏کند عیب و ایراد در مى‏ آید و مى ‏جوشد،! یکدفعه من یک مطلبی را در سابق از آقاى خامنه‏ اى‏ شنیدم و خوشم آمد 

مقام معظّم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای أیّده الله: مرحوم شهید مطهری حدود چهار سال به انقلاب مانده روزی به من گفتنند: آقا سیّد محمّدحسین طهرانی

سالک وارسته مرحوم حاج اسماعیل دولابی رضوان الله علیه: هیچ چیز مثل یاد خدا و خوبان خدا، دل را آرام نمی کند، ذکر خدا و خوبان خدا

مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله تعالی علیه: اگر مسئله امام شناسی بالا رود خداشناسی هم بالا می رود زیرا چه آیتی بالاتر

بعضی از اولیای الهی در این عالم، باطن انسانها و صفات حیوانی آنان را می‌بینند و می‌شناسند، ولی از آن جا که مظهر صفت ستّار العیوب الهی‌اند، سرپوشی می‌ کنند و رازهای مردم را فاش نمی ‌کنند. عارف فرزانه‌ی صمدانی مرحوم ملا حسینقلی همدانی از این چنین عظمت روحی برخوردار بود. شیخ محمد رازی در این رابطه، از زبان یکی از شاگردان آخوند نقل می‌ کند:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه میفرمودند: اگر شوهر به زن بگوید راضى نیستم به فلان مجلس بروى، دیگر إصرار نداشته باشد که من حتماً مى ‏خواهم بروم! وقتى خداوند مرد را قیّم زن قرار داده است، او نمى ‏تواند

چرا با داشتن این همه مشکل اقتصادی و فقر در جامعه باید هر ساله هزاران دلار در کشور عربستان و این عرب های ملخ خور خرج کرد؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

توکّل چیست؟ مقام رضا کدام است و فرق رضایت و تسلیم با یکدیگر چیست؟ اینها سوالاتی است که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در یکی از سخنرانی هایشان بدان پرداخته اند و اینک متن آن از نظر می گذرد

از مهمترین امور در زیارت معصومین علیهم السلام مودب بودن به آداب است که در این میان روش و سبک اولیاء راستین الهی می تواند اسوه و الگو باشد. مرحوم حداد رحمة الله علیه در سفر به ایران به آستان بوسی علی بن موسی الرضا علیه السلام مشرف می شوند که از آنجایی که فعل اولیاء خدا حجت است و حاوی نکات بسیار مهمی است آن را بر اساس نقل علامه طهرانی اعلی الله مقامه تقدیم می کنیم

یکی از عالمان ربّانی که از مفاخر عالَم اسلام و تشیُّع بوده، عالم اخلاقی و مربّی روحانی سیّد‌بن‌طاووس می‌باشد که به جهت اهتمام شدید به مراقبه، او را سیّدِ اهل مراقبه نامیده‌اند، اهتمام سید ‌بن طاووس به خانواد‌ه و تربیت از نکات مشهود‌ د‌ر کتب ایشان می‌باشد‌ که بخشی از آن به مناسبت 5 ذی القعده سالروز ارتحال ایشان تقدیم می گردد.

مقاله حاضر متن یکی از سخنرانی های حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه درباره اربعین حضرت موسی علیه السلام است که مراقبه و پاسداشت آن مورد تاکید همه اولیای الهی بوده است این مقاله نکاتی بسیار عالی در باب سیر الی الله دارد که به همه مشتاقان علم و معرفت تقدیم می گردد

ماه ذی القعده ماه مراقبه است و پیش دستور هر مراقبه ای تصفیه جان و طهارت قلب است بدین منظور دستوری از رسول خدا صلی الله علیه و آله واصل شده که بزرگان معرفت آن را از بهترین آیین ها برای پذیرایی از مالک دلها خدای منان می دانستند و آن دستور توبه در یکشنبه اول این ماه است که تفصیل آن را در ادامه می خوانیم

روز اول ماه ذی القعده، به یُمن وجود مبارک حضرت کریمانه فاطمه معصومه سلام الله علیها به روز ملّی دختران نام گزاری شده است، آنچه پیش روی شماست نوشتاری به قلم حجت السلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در گران بودن ارزش و قدر دختران مسلمان است که به برکت غنای فرهنگ قرآن و اسلام اینچنین معظّم و محترم شدند.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

در یکی از یادداشت های جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به 25 راه کار موفقیت دست یافتیم که در زمینه های ظاهری و معنوی کارساز است راه کارهایی که از بیانات امام صادق علیه السلام استخراج و جمع آوری شده است

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شخصی خدمت علامه طباطبایی رحمة الله علیه رسید و از ایشان دستور خواست. مرحوم علامه فرمودند: به مدت یک اربعین در بین الطلوعین ۱۰۰۰ مرتبه ذکر شریف

سلام و ادب خدمت استاد بزرگوار جناب آقای شاهرخ همدانی بنده مدتهاست که از گذشته سیاه خود پشیمان گشته و توبه کرده ام.بواسطه یکی از دوستان با کتاب های علامه طهرانی آشنا شدم  بعد از مطالعه آثار ایشان انگار زندگی روی دیگری از خودش را به من نشان داد  با سایت شما هم مدتهاست که آشنا شده ام. مدتی است که احساس میکنم ... پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

ببخشید میخاستم بدانم اینکه در تلویزیون اقایان روحانی و علما برای صحبت می ایند و انسان به عنوان یک برنامه خوب گوش میدهد ایا  این گوش دادن یا عمل به صحبتها این معنا را دارد که استاد اخلاق برای انسان باشند یا این تشتت تاثیری بر نفس دارد یا خیر؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

در حالات عالِم وارسته مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد علی اراکی رحمة الله علیه نقل است که بارها دیده بودند که سر قبری می روند و فاتحه می خوانند وقتی پرسیده بودند آیا از خویشان است؟ فرموده بودند: نه صاحب این قبر داستانی از منقبت علی علیه السلام برایم تعریف کرده و بر من حق استادی پیدا کرده است.

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:من هر وقت بخدمتشان (استادم علامه طباطبایی) مى ‏رسیدم، بدون استثناء براى بوسیدن دست ایشان خم مى‏ شدم، و ایشان دست خود را لاى عبا پنهان مى ‏کردند؛ و چنان حال حیاء و خجلت در ایشان پیدا مى ‏شد که مرا منفعل مى ‏نمود. یک روز عرض کردم:

عارف بی بدیل حضرت آقای قاضی اعلی الله مقامه می فرمودند: درسلوک الی الله، انسان هیچ وقت نباید مایوس شود و از دیرکرد نتیجه نباید

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: عرفان نه اینکه توى سجّاده است و شب است و مناجات است و تاریکى؛ عرفان یعنى توى بازار، یعنى توى دانشکده، یعنى توى خیابان،

یکی از نقاط قوّت انقلاب اسلامی تربیت و تشکیل یک نیروی امنیتی برخاسته از دل مردم برای دفاع از کیان اسلام و میهن بود که به اسم سپاه پاسداران نام نهاده شد، جالب است بدانید پیشنهاد اوّلیه تأسیس سپاه پاسداران توسّط مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه داده شد چنانچه خود می نویسند...

موحد کبیر و عارف بی نظیر مرحوم حداد رحمة الله علیه می فرمودند: تو که از دست مردم فرار میکنى، براى آنستکه اذیّت آنها به تو نرسد یا اذیّت تو به آنها نرسد؟! صورت دوّم خوب است نه صورت اوّل. و صورتى بهتر نیز هست و آن اینکه خود و آنها را نبینى.

سلام. غرض از مزاحمت دستوری برای خشم و غضبم میخواستم. لطفا راهنمایی بفرمایید پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی همراه با ارائه راهکارهایی بسیار جامع و کاربردی

آیت الله حاج سید علی خامنه ای حفظه الله: عرفان، همان مرحوم قاضی است؛ مرحوم ملاحسینقلی همدانی است؛ مرحوم

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

در این راه هر چه به شما دادند و کف دستتان نهادند، ببینید و بریزید. همیشه باید کف دست شما متمایل به زمین باشد که هر چه در او نهادند بریزد و نماند که شما را نگه می‌دارد

عالم جامع کمالات شیخ بهاء الدّین عاملى معروف به شیخ بهائى در کتاب «کشکول» راجع به بایزید بسطامى مطالبى دارد و گوید: وى سقّاى حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام بوده است بدون شکّ و اشکال.