گوهر معرفت - عرفان و اخلاق کاربردی

پایگاه نشرِ علوم و معارف، تحت إشراف حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی از شاگردان علامه آیت الله حاج سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی ره

پایگاه نشرِ علوم و معارف، تحت إشراف حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی از شاگردان علامه آیت الله حاج سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی ره


دستورات سلوکی در ماه معظم شعبان

ماه شعبان از ماه های معظم پروردگار است و برای اولیای الهی و عرفای بالله همان ایام اللهی است که همواره سالکان راه خدا و مشتاقان حریم دوست و مومنان واقعی را بر غنیمت شمردن تمامی لحظات آن سفارش می فرمودند و به حق آن را اوقات خوشی می دانستند که گفت:

بسم الله الرحمن الرحیم

ماه مُعظّم (تاکید اولیاء بر اهمیت دستورات سلوکی در ماه معظم شعبان)

منبع: سلسله یادداشت ها تالیف حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

ماه شعبان از ماه های معظم پروردگار است و برای اولیای الهی و عرفای بالله همان ایام اللهی است که همواره سالکان راه خدا و مشتاقان حریم دوست و مومنان واقعی را بر غنیمت شمردن تمامی لحظات آن سفارش می فرمودند و به حق آن را اوقات خوشی می دانستند که گفت:

اوقات خوش آن بود که با دوست به سر رفت

باقی همه بی حاصلی و بوالهوسی بود

 

 

 

خدای منان را شاکریم که آنچه لازمه کمال و سعادت و تربیت مقرّر فرمود، به ما رسید و اولیاء بر حقش رسول خاتم و عترتش سلام الله علیهم اجمعین سفره ای را که خود از آن ارتزاق کردند به رسم "انفقوا مما تحبون" کرم کرده، ما را بدان دعوت نمودند.

 

 

 

بودند اولیایی که نه جرعه جرعه بل پیمانه پیمانه نوشیدند و به مطلوب که وصال محبوب است نایل شدند که اگر نبود این دستورات چه می بود و چه باید می کردیم؟ شکرا لله شکرا لله.

 

 

 

پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار همانطور که بر ماه رجب مومنان را سفارش می فرمودند بر ماه شعبان هم تاکید داشتند و بر همین منهاج، اولیای الهی شاگردان و تلامذه و رفقای خود را بر اهمیت و ادراک آثار نورانی این ماه رهنمون می نمودند.

 

 

 

بنا بر آنچه در شماری از متون روایی وارد شده، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در یکی از سال‌ها، به هنگام آغاز این ماه خطبه‌ای خواندند و مردم را نسبت به شرافت این ماه آگاه فرمودند.

 

 

 

در روایت است قد کان رسول الله صلّى الله علیه وآله إذا رأى هلال شعبان أمر منادیاً ینادی فی المدینة: یا أهلَ یثربَ إنّی رسول الله إلیکم، ألا إنّ شعبان شهری، فرحم اللهُ من أعاننی على شهری.

 

 

 

( هر گاه رسول خدا هلال ماه شعبان را رویت می کرد به کسی امر می کرد که در مدینه اینچنین ندا دهد: ای اهل مدینه من رسول خدا هستم بدانید که شعبان ماه من است خدا رحمت کند هر کس که من را بر ماهم ( بوسیله عبادت) کمک نماید)

 

 

 

از حضرت صادق علیه‌السلام روایت شده است که چون ماه شعبان فرا می‌رسید، امام زین العابدین علیه‌السلام اصحاب خود را جمع مى‌کرد و مى‌فرمود، اى اصحاب من مى‌دانید این چه ماهى است؟ این ماه شعبان است. حضرت رسول صلى الله علیه وآله مى‌فرمود: شعبان ماه من است، پس در این ماه براى جلب محبت پیغمبر خود و براى تقرّب به سوى پروردگار خود روزه بدارید، به حقّ آن خدایى که جان علىّ بن الحسین به دست قدرت اوست، سوگند یاد مى‌کنم که از پدرم حسین بن على علیهماالسلام شنیدم که فرمود، شنیدم از امیرالمؤمنین علیه السلام که هر که روزه بگیرد در ماه شعبان، براى جلب محبّت پیغمبر خدا و تقرّب به سوى خدا؛ خداوند او را دوست می‌دارد و در روز قیامت کرامت خود را نصیب او می‌گرداند و بهشت را براى او واجب می‌کند...

 

 

 

سیدنا الاستاد حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف دستورات مرحوم قاضی رضوان الله تعالی علیه را برای ماه شعبان هم توصیه می کردند

 

 

 

اعمال و دستورات مستحبه در ماه شعبان بنابر روایات و سیرۀ اولیای الهی

 

 

 

روزه

 

 

 

زید بن اسلم گوید : از رسول خدا صلی الله عیه و آله از روزۀ ماه رجب سئوال شد، فرمودند : چرا از روزۀ ماه شعبان غافلید؟.

 

 

 

طبق احادیث معتبر خود پیامبر صی الله علیه و اله این ماه را روزه مى‌گرفت و به ماه رمضان وصل مى‌کرد و می فرمودند: هر که یک روز از ماه مرا روزه بگیرد، بهشت برای او واجب می‌شود.

 

 

 

امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: از زمانی که ندای منادی رسول خدا صلوات الله علیه را که برای روزه ماه شعبان ندا می‌کرد شنیدم، هیچ‌گاه روزه این ماه را از دست نداده و در تمام عمرم آن را از دست نخواهم داد؛ اگر خدا بخواهد.

 

 

 

امام صادق علیه السلام فرمود : روزۀ ماه رمضان ذخیره بنده برای روز قیامت است ، هیچ بنده ای در ماه شعبان روزه زیاد نمی گیرد مگر اینکه خداوند امور معیشتی اش را اصلاح میگرداند و شر دشمنش را بر طرف می نماید ، هرکس یک روز از ماه شعبان را روزه بگیرد کمترین پاداشش این است که بهشت بر او واجب میگردد. (فضایل ماه رجب ، شعبان رمضان ؛ صفحه ۳۹)

 

 

 

همچنین آن حضرت می فرمود : هرکس حتی سه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد بهشت بر او واجب میگردد و روز قیامت رسول خدا صلی الله علیه و آله او را شفاعت میفرماید. (فضایل ماه رجب ، شعبان رمضان ؛ صفحه ۵۶)

 

 

 

البته سیرۀ اولیای الهی این بوده که روزۀ ماه شعبان را به ماه مبارک رمضان وصل می کردند که عرض شد این سیره پیامبر بوده  و امام صادق علیه السلام این معنا را نسبت به پدرشان امام باقر علیه السلام بیان می فرمایند؛ اما برخی از سالکان راه خدا هستند که ممکن است این توان را نداشته باشند که سیدنا الاستاد آنها را از زیاده روی در روزه منع می کردند و می فرمودند: به قدر توان روزه بگیرید.

 

 

 

یکی از وقایع مهم در ماه شعبان، تشریع حکم وجوب روزه در ماه مبارک رمضان بود که این حکم از ناحیه خدای منان در روز دوم شعبان بر پیامبر صلی الله علیه و آله ابلاغ شد.

 

 

 

کثرت صلوات (صلوات شعبانیه)

 

 

 

یکی دیگر از دستورات اکید این ما زیادی صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله است چرا که این ماه به نام نامی آن حضرت است که فرمود: شعبان، ماه من است

 

 

 

در آسمان ، دریایی است که آن را دریای برکات گویند و بر لب آن دریا درختی است که آن را درخت تحیّات نامند . بر آن درخت آشیانة مرغی است به نام مرغ صلوات و وقتی مؤمنی در ماه شعبان برسیّد پیغمبران صلی الله علیه و آله صلوات فرستد، خدا آن مرغ را امر نماید تا در آن دریا غوطه خورد و پرهای خود را بفشارد و هر قطره ای که از پرهای آن مرغ بریزد ، ملکی خلق نماید و جمیع آن فرشتگان به تقدیس و تحمید و مدح و ثنای پروردگار مشغول گردند و ثواب آنها در دیوان اعمال صلوات فرستنده ثبت گردد .

 

 

 

برای ماه شعبان صلواتی است که معروف به صلوات شعبانیه است و از ناحیه مقدسه امام سجاد علیه السلام نقل شده که مستحب است این دعا هر روز بعد از نماز ظهر خوانده شود و بزرگان از عرفا بر آن تاکید داشتند و آن را بهترین مصداق برای ذکر صلوات در این ماه می دانستند.

 

 

 

مناجات شعبانیه (این مناجات از ناحیه امیر المومنین علیه السلام است)

 

 

 

یکی از بهترین مناجات ها که مشتمل بر مضامین بس عالی و توحیدی است، مناجات امیر المومنین علی علیه السلام در ماه معظم شعبان است که سیره اهل بیت علیهم السلام بر قرائت آن در ماه شعبان بوده است البته وقتی برای آن مشخص نیست اما خوب است در وقت سحر خوانده شود و به معانی آن توجه وعنایت خاص گردد

 

 

 

سیدنا الاستاد حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: سیره امیر المومنین و ائمه اطهار این بوده که این دعا را در ماه شعبان می خواندند و علما هم به تبع ایشان بر خواندن آن مداومت داشتند.

 

 

 

سیدنا الاستاد در عظمت این دعا و مضامین توحیدی آن می فرمودند:

 

 

 

در همین مناجات شعبانیّه اصلًا لفظ «وصول» هست! خدایا ما مى‏خواهیم به تو برسیم! وصول! وصول! إِلَهِى هَب لِى کَمَالَ الإنقِطَاعِ إِلَیْکَ!

 

 

 

 «خدایا ما از تو مى‏خواهیم که یکسره متّصل بسوى تو بشویم!».

 

 

 

علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه در توصیف این دعا می فرمایند:

 

 

 

این مناجات شعبانیّه مشتمل بر مقدّمه و ذى‏المقدّمه است، یعنى سلوک و شهود را در بر مى‏گیرد. (رساله الولایه)

 

 

 

یعنی هم مقصد را که توحید است معرفی می کند هم راه را که همان سیر و سلوک الی الله است.

 

 

 

انفاق در راه خدا

 

 

 

 

از بهترین اعمال این ماه انفاق است

 

 

 

در روایت است: انفاق در این ماه، اگر چه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن انفاق کننده را بر آتش جهنم حرام می‌کند.

 

 

 

در روایت دیگری روای می گوید از امام صادق علیه السلام سوال کردم: عرض کرد: یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: انفاق و استغفار، هر که در ماه شعبان تصدق کند، حق تعالى آن را تربیت کند، همچنان‌که یکى از شما شتر بچه‌اش را تربیت مى‌کند تا آنکه در روز قیامت به صاحبش برسد، در حالتى که به قدر کوه احد شده باشد.

 

 

 

استغفار

 

 

 

یکی دیگر از اعمال این ماه استغفار است که بهتر است روزی هفتاد یا صد مرتبه باشد.

 

 

 

حسن بن علی بن فضال گوید : از امام رضا علیه السلام شنیدم که میفرمود : هرکس در ماه شعبان هفتاد بار از خداوند طلب مغفرت نماید ، خداوند گناهانش را اگرچه به عدد ستارگان باشد می آمرزد. (فضایل ماه رجب ، شعبان رمضان ؛ صفحه ۴۰)

 

 

 

تفکّر

 

 

 

از جمله اعمالی که در ماه شعبان به آن سفارش شده سکوت همراه تفکر و اندیشیدن در نفس است و از طرفی آماده شدن برای بهره برداری بهتر از ماه مبارک رمضان.

 

 

 

انشاالله خدای متعال همه ما را از مواهب این ماه بهره مند بگرداند.

 

 

 

ارسال نظر و طرح سوال

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.