گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

بیست و هفتم آذر تحت عنوان وحدت حوزه و دانشگاه نام گزاری شده است که باید به درستی فهمید مراد از این وحدت چیست و چه هدفی در پس آن دنبال می شود؟ عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه که سطحی و بدون مطالعه از کنار چیزی عبور نمی کردند این مساله را مورد دقت و ارزیابی قرار دادند که به مناسبت این روز به آن پرداخته می شود

همانطور که خورشید را طلوع و غروبی است و هر دو از آیات الهی اند، پایان عمر  بزرگان هم جلوه ای دیگر از جلوات پروردگار و غروبی است که طلوع دیگری را نوید می دهد، به مناسبت نهم ماه صفر سالروز ارتحال حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه نگاهی بر ساعات پایانی عمر با عظمت آن آیت الهی می اندازیم.

خبر رحلت عالم ربّانى، و سالک مجاهد روحانى، آیت الله آقاى حاج سید محمّد حسین حسینى تهرانى را با اندوه و افسوس بسیار دریافت کردم و عمیقاً متأسّف و مصیبت زده شدم!

ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮﯼ ﺩﺭ یکی از ﺩﯾﺪﺍﺭهای فروردین ماه ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﯽ ﺍﺯ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ أﺭﺷﺪ و اساتید ﺣﻮﺯﻩٔ ﻋﻠﻤﯿﻪ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، ﺿﻤﻦ تجلیل از شخصیت ﻣﺮﺣﻮﻡ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﻬﺮﺍﻧﯽ اعلی الله مقامه و ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﻧﮕﺮﺵ ﻫﺎ ﻭ ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮﯾﻬﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ ﻭ ﺳﯿﺎﺳﯽ ایشان، نسبت به نظر علامه مبنی بر عدم جواز اطلاق لفظ "امام" به رهبر کبیر و فقید انقلاب، ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ: " این یک نظری برخاسته از مبنای فقهی ایشان بوده است و  دربارۀ شاگردان حضرت علامه فرموده بودند: شاگردان ایشان از طلّاﺏِ ﻣﻬﺬّﺏ ﻭ أﻫﻞ ﻣﻌﻨﻮﯾّﺖ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻧﺪ.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه می فرمودند: این مرد (علامه طباطبایی)، جهانى از عظمت بود؛ عیناً مانند یک بچه طلبه در کنار صحن مدرسه روى زمین مى‏ نشست و نزدیک به غروب در مدرسه فیضیّه مى‏ آمد، و چون نماز بر پا مى ‏شد مانند سائر طلّاب نماز را به جماعت مرحوم آیة الله آقاى حاج سیّد محمّد تقى خونسارى مى‏ خواند. آنقدر متواضع و مؤدّب، و در حفظ آداب سعى بلیغ داشت که من کراراً خدمتشان عرض کردم: آخر این درجه از ادبِ شما و ملاحظات شما ما را بى ادب مى ‏کند! شما را بخدا فکرى بحال ما کنید!...

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: یکبار به مناسبت بی نظمی که در وقت و نظم حضور در مجالس اتفاق افتاده بود سیدنا الاستاد بسیار جدی به رفقا فرمودند: ترتیب دادن مجلس و در را باز کردن و کتابها را این طرف و آن طرف گذاشتن و سماور را درست کردن ، پرده ها را بالا زدن و اتاق را جارو زدن، تا انداره ای که می توانیم اینها کارایی است که مربوط به ترتیب مجلس است. بعد هم کارهای زیاد دارم نمی رسم.... و بعد هم دیر منزل بیاییم و بعد هم بخوابیم و زود هم بیدار شویم و همه کار ها را بکنیم .فلذا من

حقیقت امر اینست که بعد از دیدار با برکتی که با شما داشتیم تصمیم گرفتم کار در بیرون از خانه را کنار گذاشته و در آرامش خانه فقط به اصلاح نفس و خودسازی آنهم بیشتر با مطالعه مشغول شوم تا انشالله توفیق و صلاحیت تربیت و اصلاح فرزندم را پیدا کنم.در این راه فقط استاد عالم و دلسوزی مثل شما میتواند به من کمک کند... پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه: باید نزد بهترین و متخصّص‏ترین فرد در هر رشته رجوع نمود و خود نیز جهت رعایت و پیگیرى درمان به معروف‏ترین و حاذق‏ترین اطبّاء موجود مراجعه مینمودند و در عین حال از مراجعه به اطبّاء در بلاد کفر و اجانب خصوصاً طبقه علماء و مبلّغین شریعت به شدّت و حدّت نهى و تحذیر مینمودند و می‏فرمودند:

روضه نور جلسات علم و معرفت است؛ در این مقام روضه ای از مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه درباره حضرت علی اصغر علیه السلام که در تالیفاتشان است نقل می شود.

عارف کامل حضرت علاّمه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: معروف آن چیزى است که مردم آن را به خوبى مى ‌شناسند، و عرف آنرا از نظر تمدّن متداول اجتماعى می پذیرد و ضدّ آن مُنکر است.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: از جمله کسانى که ایضاً چندین بار از نجف اشرف به کربلا مشرّف و به منزل حضرت آقا مى‏ آمدند و مذاکرات و سوالاتى داشتند جناب آیة الله صدیق گرامى آقاى حاج سیّد عبد الکریم کشمیرى‏ دامت معالیه بودند که آن مجالس هم براى حقیر مغتنم بود. (منبع: روح مجرد، ص: 309)

با قلبى خرم و دلى شاد تبریکات صمیمانه خود را بپاس بزرگ موهبت الهى: تبلیغ رسول اکرم‏ مقام خلافت و ولایت امیرالمؤمنین على بن ابیطالب علیه السلام را در غدیرخم بعموم مسلمین‏ جهان ابراز مى داریم، و از خداى منان ظهور فرزند برومندش حضرت قائم آل محمد را تمٌنا مى نمائیم.

عارف کامل علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: محمّد بن إبراهیم صدر الدّین شیرازى مشهور به ملّا صدرا و صدر المتألّهین، بزرگترین فیلسوف عارف متشرّع، عالم ‏ترین حکماى اسلام و با فضیلت ‏ترین آنهاست. هر کس پس از او آمده است او را امام در حکمت اخذ نموده و از او پیروى کرده است. وفاتش در سنه 1050 بوده است. الله شناسى، ج‏3، ص: 190(تعلیقه) علامه طهرانی در کتاب الله شناسى، ج ‏3، ص: 284 از جناب ملا صدرا را به (یگانه منجى دین و علم و حقیقت را از گرداب مهلک ضلالت هاى وارده در شریعت‏) تعبیر می فرمایند. *اول خرداد روز بزرگداشت جناب صدر المتألّهین است

عُصاره همه دستورات شرع و اصول سیر و سلوک إلى اللـه عبارت است از عمل صالح و نیّت خالص که نردبان ترقّى به سوى خداوند و وصال و لقاء اوست که همه بدان دعوت شدند ادامه مقاله به قلم حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

مقام معظّم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای أیّده الله:

مرحوم شهید مطهری حدود چهار سال به انقلاب مانده روزی به من گفتنند: آقا سیّد محمّدحسین طهرانی را می شناسید؟ این سیّد خیلی نازنین است، پیشنهاد میکنم با ایشان ارتباط برقررا کنید و از ایشان استفاده کنید!

مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نقل می کردند: شاگردان مرحوم قاضی بسیار باهم همدل بودند. روزی یکی از آنها که هیچ پولی در خانه نداشت بقیه به خانه‌اش رفته بودند برای مهمانان آبگوشت گذاشته بود. 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: مرحوم آیة الله (حاج شیخ محمّد حسین اصفهانى معروف به کمپانى، فقیه و اصولى و فیلسوف و حکیمى است که در قرون أخیره به جامعیّت او از جهت اتقان علم، و دقّت نظر، و سعه اندیشه، و جامعیّت بین علم و عمل، و إعراض از دنیا، و زهد و پاکى کمتر دیده شده است...که در دوّم محرم الحرام سنه 1296 هجرى قمرى متولّد؛ و در شب یکشنبه پنجم ذوالحجّة الحرام 1361، در حال خواب از دنیا رحلت نمود. قدّس الله تربته‏ (توحید علمى و عینى، ص: 26)

السلام علیکم حاج آقای شاهرخی خواستم نظر جنابعالی را در مورد آیت الله کمیلی جویا بشم.آیا می توان برای سیر وسلوک به ایشان مراجعه کرد؟ پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تشکیل حکومت اسلامى از اوجب واجبات و از أهمّ فرائض است. ما در زمان طاغوت هر چه داشتیم بر اساس (کفر) داشتیم، پرچم کفر بالاى سر ما بود... ولیکن للّه الحمد و له الشّکر در تاریخ بهمن ماه ۱۳۵۷ هجریّه شمسیّه با قیام و اقدام ملّت مبارز و سخت کوش و مسلمان ایران، آن بساط استعمار برچیده شد و بعد از تحمّل رنج ها و کشته شدن صدها هزار فرد نتیجه مطلوب بحول الله و قوّته حاصل است. بر عهده مردم مسلمان ایران است که پیوسته سجده شکر بجاى آورند، و دست از انتقاد و هرزه گوئى بردارند. نقاط مثبت حکومت را تقویت کنند؛ و نقاط منفى آنرا ترمیم، و در صدد اصلاح برآیند

آیت الله سید احمد نجفی:

چندین سال پیش خدمت رهبر معظم انقلاب تسبیح تربتی را هدیه دادم. ایشان فرمودند: چه وقت مناسبی آوردید! تسبیحی را که آقا سید محمد حسین طهرانی (علامه طهرانی) به من هدیه داده بودند تا در مشکلات مملکت با این تسبیح به سجاده پناه ببرم. آنقدر با آن ذکر گفتم که اخیراً سائیده شده و دانه هایش از بین رفته بود.

پیرامون بارگاه حرم معصومین علیهم السلام و ساخت و سازها و مخارج و موقوفات و هدایایی که برای آن می شود، شبهاتی مطرح است؛ حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه در کتاب شریف امام شناسی مجلد یازدهم مطالبی بسیار گرانبها مرقوم فرمودند که پاسخی منطقی و تحلیلی به مطالبی از این قبیل خواهد بود

عارف بی نظیر حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه قائل بودند که عناوین و القاب حوزوی مانند "سید" و "شیخ" از مزایاى اسلام و القاب خاصه و مُعرِّف مکتب و آئین است و با مشکلات شهداء و علماى اسلام و شیعه در طول چهارده قرن به دست آمده و حیف است آنها را به رایگان زود از دست بدهیم

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

چای روضه مجلس امام حسین علیه السلام برکت دارد و این چای از برکات مجلس روضه متبرک شده و مورد عنایت است و خوردن دارد.

فرزند دوّم مرحوم علّامه طهرانی نقل می کنند: (در سفری که مرحوم آقای حدّاد رضوان الله علیه به شهر اصفهان داشتند) یک شب (هنگام غروب برای نماز) رفتیم پشت سر مرحوم حاج آقا رحیم‏ ارباب (اصفهانی)‏- خدا رحمتشان کند- بسیار مرد فاضل و دانشمندى بود و شاگرد مرحوم آخوند کاشى بود و یادم است غروبى بود آنجا روى پشت بام نماز مى ‏خواند عمامه نداشت

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اوقاتى که حقیر در نجف اشرف براى تحصیل اقامت داشتم، به محضر حضرت علّامه حاج شیخ آقا بزرگ‏ طهرانى‏- أعلى الله تعالى مقامه الشَّریف- زیاد تردّد داشتم، بالأخصّ در پنجشنبه‏ ها و جمعه ‏ها. زیرا ایشان استاد بنده در علم درایه و رجال و حدیث بودند،

نقل است که مرحوم حاج میرزا جواد آقاى ملکى تبریزى رضوان الله علیه مدّت چهارده سال ملازم جمال الاولیاء و العرفاء مرحوم آخوند مولى حسینقلى همدانى رضوان الله علیه بوده ‏اند. مرحوم حاج میرزا جواد آقا مى ‏فرمودند: 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

دکتر محمّد معین‏ نیز تا زمانى که تحت نظر و نفوذ وى (إبراهیم پورداود*) بود... صریحاً از زردشتی ‏گرى حمایت مى‏ کرد. ولى از وقتى که در مجالس و محافل استاد معظّم آیة الله علّامه طباطبائى قدّس الله سرّه الزّکیّة براى ترجمه و وساطت‏ ردّ و بدل کردن مباحثات ایشان

مقام معظّم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای حفظه الله در پاسخ یکی از ملاقات کنندگان از بیت مرحوم علامه طهرانی قدّس سرّه که به ایشان گفته بود: متاسفانه بعضی از آقایان، مرحوم علّامه طهرانی را ضّد انقلاب می دانند و اگر حمایت های شما نبود، کار بر ما سخت می شد، به شدّت متغیّر شدند و فرموده بودند: غلط کردند و با مکثی می گویند: چطور می شود من به آقای طهرانی ارادت داشته باشم و ایشان ضدّ انقلاب باشد؟! چه غلط ها! (رهبر معظّم انقلاب در جلسه غیر عمومی با بیت مرحوم علامه طهرانی در مشهد مقدس، تاریخ 9 فروردین 1397 به نقل از کانال تلگرامی عرفان و سیاست و کانال عرفان و حکمت)

یکی از شاگردان مرحوم علامه طهرانی قدس سره نقل میکرد: ایام فتح خرمشهر بود که در منزل مرحوم علامه روی بالکن مشغول کار کردن بودم و ایشان در مکتبه ( کتابخانه) خود مشغول تالیف بودند که در آسمان صدای عبور هلی‌ کوپتر بلند شد و مرحوم علامه تشریف آوردند بیرون و پرسیدند چه خبر است؟ عرض کردم...

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

اگر انسان گمان برد در مرحله‌ای قفل شده است و دیگر رشد و تعالی نمی‌تواند داشته باشد، گویا همان‌جا از انسانیت بیرون رفته است.

یکی از اندیشه های راهبردی اسلام که دارای برکات و آثار زیادی در جذب حدّ اکثری و دمیدن روح امید و رحمت و از طرفی نویدبخش رأفت و محبت اسلام است، مساله عفو و بخشش کریمانه است؛ بر این اساس نظر مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه بر این بود که چقدر مناسب بود روز پیروزی انقلاب اسلامی اعلان عفو عمومی می شد؛ در این مقاله مبانی این اندیشه الهی پیگیری شده است.

گرچه حق اولیه تشکیل حکومت الهی، بر دوش نبی و امام معصوم است اما  در زمان غیبت بر عهده صاحبان درایت و بصیرت است که بر محور امر به معروف و نهی از منکر با توجه به شرائط آن، این امر را عملی نمایند. در این مقاله، با تکیه به عبارات عارف کامل حضرت علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه، به تبیین چرائی انقلاب اسلامی می پردازیم.

تمثال ملکوتی علامه طهرانی رحمة الله علیه در کمال مهربانی و اُنس با کودکان

و از جمله خطبه ‏هاى آن حضرت است که علىّ بن‏عیسى إربلى آورده است: خَطَبَ الْحُسَیْنُ علیه السلام، فَقَالَ: أَیُّهَا النَّاسُ! نَافِسُوا فِى الْمَکَارِمِ، وَ سَارِعُوا فِى الْمَغَانِمِ، وَ لَا تَحْتَسِبُوا بِمَعْرُوفٍ لَمْ تَعْجَلُوا. وَ اکْسِبُوا الْحَمْدَ بِالنُّجْحِ، وَ لَا تَکْتَسِبُوا بِالْمَطَلِ ذَمًّا؛ 

در وقتى که آن حضرت مى ‏خواستند از مدینه منوّره به مکّه مکرّمه حرکت کنند، وصیّت نامه ‏اى نوشته و آن را به خاتم خود ممهور نمودند؛ و سپس آن را پیچیده و به برادر خود محمّد بن حنفیّه تسلیم نمودند. و پس از آن با او وداع نموده و در جوف شب سوّم شعبان سنه شصت هجرى با جمیع اهل بیت خود به سمت مکّه رهسپار شدند. و آن وصیّت چنین است: 

(امام حسین علیه السلام) خطبه ‏اى درباره ترک امر به معروف و نهى از منکر، و قیام ظَلَمه و حکّام جائر ایراد نموده ‏اند، و مفصّلًا از محرومیّت مظلومان و تفرّق از حقّ بیان مى ‏فرمایند، و در ضمن اینکه گوشزد مى ‏کنند که: مَجَارِى الامُورِ وَ الاحْکَامِ عَلَى أَیْدِى الْعُلَمَآءِ بِاللَهِ، الامَنَاءِ عَلَى حَلَالِهِ وَ حَرَامِهِ؛ چنین مى‏ گویند که:

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

آنچه از دستورات سلوکی در لسان عرفای شامخ الهی جاری می شود همگی برگرفته از متن آیات و روایات است. یکی از این دستورات سجدۀ طولانی و مداومت بر قرائت سورۀ مبارکۀ قدر است که آثار آن را در یادداشت پیش روی می خوانیم

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شرع مقدّس بناى خود را بر امور باطنیه یعنی توجّه تامّ به خدا و مراقبت شدید در اخلاق و تزکیه نفس قرار داده و در امور ظاهریّه بنا بر «اصالة الطهارة و الحلیّة*» و نظائر آن گذارده است. احتیاطات زیاد و بى جا سالک را از توجّه به خدا و سیر تکاملى خود به عالم اطلاق و تجرّد باز مى ‏دارد و

یکی از اموری که برای انسان مخصوصا سالکین راه خدا انبساط روحی و سلامت روان را به همراه دارد برنامه ریزی و نظم دقیق در کارها خصوصا در طریق الی الله است که عدم توجّه به آن نا خداآگاه انسان را از اهتمام و میل و سیرش تنزّل می دهد. مقاله حاضر به موضوع وقت شناسی و جایگاه نظم در سیر الی الله اختصاص دارد

سلام علیکم 1- اگر ممکن باشد وقت نماز عصر را بر طبق فرمایشات علامه طهرانی بفرمایید پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی