گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

در وقتى که آن حضرت مى ‏خواستند از مدینه منوّره به مکّه مکرّمه حرکت کنند، وصیّت نامه ‏اى نوشته و آن را به خاتم خود ممهور نمودند؛ و سپس آن را پیچیده و به برادر خود محمّد بن حنفیّه تسلیم نمودند. و پس از آن با او وداع نموده و در جوف شب سوّم شعبان سنه شصت هجرى با جمیع اهل بیت خود به سمت مکّه رهسپار شدند. و آن وصیّت چنین است: 

بِسْمِ اللَهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ. هَذَا مَا أَوْصَى بِهِ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ إلَى أَخِیهِ مُحَمَّدٍ الْمَعْرُوفِ بِابْنِ الْحَنَفِیَّه:

إنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِىٍّ یَشْهَدُ أَنْ لَا إلَهَ إلَّا اللَهُ، وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ. وَ أَنَّ مُحَمَّدًا صَلَّى اللَهُ عَلَیْهِ وَ ءَالِهِ عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، جَآءَ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِ الْحَقِّ. وَ أَنَّ الْجَنَّه وَ النَّارَ حَقٌّ. وَ أَنَّ السَّاعَه ءَاتِیَه لَا رَیْبَ فِیهَا. وَ أَنَّ اللَهَ یَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ.

إنِّى لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَ لَا بَطِرًا وَ لَا مُفْسِدًا وَ لَا ظَالِمًا وَ إنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الإصْلَاحِ فِى أُمَّه جَدِّى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَهُ عَلَیْهِ وَ ءَالِهِ؛ أُرِیدُ أَنْ ءَامُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ، وَ أَسِیرَ بِسِیرَه جَدِّى وَ سِیرَه أَبِى عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ علیه السلام.

فَمَنْ قَبِلَنِى بِقَبُولِ الْحَقِّ فَاللَهُ أَوْلَى بِالْحَقِّ، وَ مَنْ رَدَّ عَلَىَّ هَذَا أَصْبِرُ حَتَّى یَقْضِىَ اللَهُ بَیْنِى وَ بَیْنَ الْقَوْمِ بِالْحَقِّ؛ وَ هُوَ خَیْرُ الْحَاکِمِینَ.

وَ هَذِهِ وَصِیَّتِى إلَیْکَ یَا أَخِى؛ وَ مَا تَوْفِیقِى إلَّا بِاللَهِ، عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إلَیْهِ أُنِیبُ. وَ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى. وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّه إلَّا بِاللَهِ‏ الْعَلِىِّ الْعَظِیمِ. [1]

 «بسم الله الرّحمن الرّحیم. اینست آن وصیّتى که حسین بن علىّ بن أبى طالب به برادرش: محمّد که معروف به ابن حنفیّه است مى‏ نماید:

حقّاً حسین بن علىّ گواهى مى‏ دهد که هیچ معبودى جز خداوند نیست؛ اوست یگانه که انباز و شریک ندارد. و بدرستی که محمّد صلّى الله علیه و آله، بنده او و فرستاده اوست که به حقّ از جانب حقّ آمده است.

و اینکه بهشت و جهنّم حقّ است، و ساعت قیامت فرا مى‏ رسد و در آن شکّى نیست. و اینکه خداوند تمام کسانى را که در قبرها هستند بر مى‏ انگیزاند.

من خروج نکردم از براى تفریح و تفرّج؛ و نه از براى استکبار و بلندمنشى، و نه از براى فساد و خرابى، و نه از براى ظلم و ستم و بیدادگرى! بلکه‏ خروج من براى اصلاح امّت جدّم محمّد صلّى الله علیه و آله مى ‏باشد.

من مى ‏خواهم امر به معروف نمایم، و نهى از منکر کنم؛ و به سیره و سنّت جدّم، و آئین و روش پدرم علىّ بن أبى طالب علیه السّلام رفتار کنم.

پس هر که مرا بپذیرد و به قبولِ حقّ قبول کند، پس خداوند سزاوارتر است به حقّ.

و هر که مرا در این امر ردّ کند و قبول ننماید، پس من صبر و شکیبائى پیشه مى‏ گیرم، تا آنکه خداوند میان من و میان این جماعت، حکم به حقّ فرماید؛ و اوست که از میان حکم کنندگان مورد اختیار است.

و این وصیّت من است به تو اى برادر! و تأیید و توفیق من نیست مگر از جانب خدا؛ بر او توکّل کردم، و به سوى او بازگشت مى ‏نمایم. و سلام بر تو و بر هر که از هدایت پیروى نماید.

و هیچ جنبش و حرکتى نیست، و هیچ قوّه و قدرتى نیست؛ مگر به خداوند بلند مرتبه و بزرگ». [2]

پی نوشت ها:

[1] این وصیّت را محدّث قمّى در «نفس المهموم» ص 45، از علّامه مجلسى در «بحار الانوار» از محمّد بن أبى طالب موسوى آورده. و نیز در «ملحقات إحقاق الحقّ» ج 11، ص 602، از خوارزمى در کتاب «مقتل الحسین» ج 1، ص 188 طبع نجف آورده است. و در «مقتل علّامه خوارزمى» ج 1، ص 188 موجود است.