گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: (مرحوم حاج سید هاشم حداد رضوان الله علیه در سفر به شهر اصفهان) صبحها پس از اداى نماز صبح در اوّل طلوع فجر صادق در منزل، براى زیارت اهل قبور به قبرستان تخت فولاد مى ‏آمدند، و تمام مدّت بین الطّلوعین را در آنجا بودند؛ و چون قبرستان بسیار وسیع بود، هر روز فقط به ناحیه ‏اى از نواحى آن مى‏ پرداختند. یک روز در اطراف قبر مرحوم میر فندرسکى، و یک‏ روز قبر مرحوم حاج آقا محمّد بیدآبادى، و یک روز قبر مرحوم آخوند کاشى*‏ و مرحوم جهانگیرخان (روح مجرد، متن، ص: 294)

*بیستم شعبان المعظم سالروز رحلت عارف واصل مرحوم آخوند ملا محمد کاشی رحمة الله علیه است.

مرحوم علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه درباره اتّکاء به غیر خدا حکایتی را از مرحوم شیخ الفقهاء و المجتهدین آیت الله حاج شیخ محمد علی اراکی رحمة الله علیه نقل می کنند و می نویسند: 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رضوان الله علیه در پاسخ یکی از فرزندانشان که پرسیده بود حالا که ما در قم برای تحصیل علوم دینیه مشرف هستیم، به نماز جماعت چه کسى برویم؟ فرموده بودند: در مدرسه فیضیه به نماز آقاى اراکى‏ (که پیرمرد نورانی و معمّری هستند) بروید؛ مرحوم آقاى انصارى رحمة الله علیه از آقاى اراکى‏ تعریف مى کردند. 25 جمادی الثانی سالروز رحلت ایشان است

انسان علاوه بر اینکه در حیازت و بدست آوردن حقیقت مکلف است، در تبلیغ و نشر آن هم موظف است؛ بر این اساس وقتی انقلاب اسلامی در کشور ما بر محوریت توحید و ولایت بنا نهاده شد و با ایثار و گذشت و رشادت ها و شهادت ها به پیروزی رسید و اسلام و تشیع جانی دوباره گرفت، باید به درستی از آن صیانت کرد و طبق وظیفه نشر رسالات الهی آن را به دیگر نقاط عالم بسط دارد در این مقاله راه کاری بس اساسی برای عالیترین راه نشر انقلاب اسلامی تبیین شده است

یکی از اندیشه های راهبردی اسلام که دارای برکات و آثار زیادی در جذب حدّ اکثری و دمیدن روح امید و رحمت و از طرفی نویدبخش رأفت و محبت اسلام است، مساله عفو و بخشش کریمانه است؛ بر این اساس نظر مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه بر این بود که چقدر مناسب بود روز پیروزی انقلاب اسلامی اعلان عفو عمومی می شد؛ در این مقاله مبانی این اندیشه الهی پیگیری شده است.

گرچه حق اولیه تشکیل حکومت الهی، بر دوش نبی و امام معصوم است اما  در زمان غیبت بر عهده صاحبان درایت و بصیرت است که بر محور امر به معروف و نهی از منکر با توجه به شرائط آن، این امر را عملی نمایند. در این مقاله، با تکیه به عبارات عارف کامل حضرت علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه، به تبیین چرائی انقلاب اسلامی می پردازیم.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه می فرمودند: در این زمان ما، از فقهایی ‏که علم حکمت را خوب آموخته ‏اند مرحوم حاج شیخ محمّد حسن‏ آشتیانى‏ و فرزندش مرحوم حاج میرزا احمد آشتیانى است؛ (مطلع الانوار ج 5 ص 32)

نقطه عطف حیات پر سعادت آن عالم فرزانه به مساله نهضت تنباکو به عنوان بزرگترین نهضت سیاسى ایران بر ضدّ استعمار خارجى برمی گردد 

یکى از مسائلى که همواره ذهن و فکر علّامه طهرانى ( اعلی الله مقامه الشریف ) را بخود مشغول نموده بود و دائماً در جلسات با علماء و صحبتهاى عمومى و خصوصى آنرا مطرح مى‏ نمودند، مسأله تشکیل حکومت اسلامى بود؛ مقاله جاضر تنها گوشه ای از  نقش محوری ایشان در شکل گیری نهضت اسلامی ایران از بدو آن تا پیروزی آن است.

حرّ بن یزید با آن حضرت همراه بود؛ و در راه و حرکت جدا نمى ‏شد و مى ‏گفت: اى حسین! من با این گفتارم خدا را درباره خودت به یادت مى ‏آورم، که من گواهى مى ‏دهم که اگر جنگ کنى کشته خواهى شد!

چون آن حضرت به صَوب کوفه کوچ مى‏فرمود، فَرَزْدَق بن غالب که از شعراى نامى آن عصر بود، با آن حضرت در راه برخورد نموده و در ضمن ملاقات معروض داشت: اى پسر رسول خدا! چگونه به اهل کوفه اعتماد مى‏ نمائى؛ و اینان همان هائى هستند که پسر عمویت مُسلم بن عقیل و پیروان او را کشتند!؟

وَ رُوِىَ أَنَّهُ علیه السلام لَمَّا عَزَمَ عَلَى الْخُرُوجِ إلَى الْعِرَاقِ قَامَ خَطِیبًا، فَقَال: الْحَمْدُ لِلَّهِ، مَا شَآءَ اللَهُ، وَ لَا قُوَّه إلَّا بِاللَهِ، وَ صَلّى اللَهُ عَلَى رَسُولِهِ. خُطَّ الْمَوْتُ عَلَى وُلْدِ ءَادَمَ مَخَطَّ الْقِلَادَة عَلَى جِیدِ الْفَتَاة. وَ مَا أَوْلَهَنِى إلَى أَسْلَافِى اشْتِیَاقَ یَعْقُوبَ إلَى یُوسُفَ. وَ خُیِّرَ لِى مَصْرَعٌ أَنَا لَاقِیهِ؛ کَأَنِّى بَأَوْصَالِى تَتَقَطَّعُهَا عُسْلَانُ الْفَلَوَاتِ بَیْنَ النَّوَاوِیسِ وَ کَرْبَلآءَ؛ فَیَمْلَانَ مِنِّى أَکْرَاشًا جُوفًا، وَ أَجْرِبَه سُغْبًا.

چون حضرت امام حسن مجتبى علیه السّلام در سنه 49 هجرى به زهر معاویه توسّط جُعده، دختر أشعث بن قیس که زوجه آنحضرت بود مسموم شده و به شهادت‏ رسیدند [1] ، پیوسته فتنه و بلاء بالا مى ‏رفت و شدّت امر بر شیعه بیشتر مى ‏شد؛ به طورى که در

از حضرت صادق علیه السّلام وارد است که فرمود: روایت کرد براى من پدرم، از پدرش- که بر آن دو سلام باد- که مردى از اهل کوفه، نامه ‏اى به محضر حضرت حسین بن علىّ نوشت بدین مضمون: اى سیّد من و آقاى من! مرا خبر ده که خیر دنیا و آخرت چیست؟

و از جمله مواعظ آن حضرت است: رُوِىَ أَنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِىٍّ عَلَیْهِمَا السَّلَامُ جَآءَهُ رَجُلٌ وَ قَالَ: أَنَا رَجُلٌ عَاصٍ، وَ لَا أَصْبِرُ عَنِ الْمَعْصِیَه؛ فَعِظْنِى بِمَوْعِظَه! فَقَالَ علیه السلام: افْعَلْ خَمْسَه أَشْیَآءَ؛ وَ أَذْنِبْ مَا شِئْتَ! فَأَوَّلُ ذَلِکَ: لَا تَأْکُلْ رِزْقَ اللَهِ، وَ أَذْنِبْ مَا شِئْتَ! وَ الثَّانِى: 

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

با سلام حاج آقا سوالی داشتم از خدمتتون درباره حرمت قمه زنی. آیا قمه زنی در مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام حرام است؟ آیا مراجع آن را حرام کرده اند؟ نظر علامه طهرانی ره راجع به قمه زنی چه بود؟ پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

و از جمله خطبه ‏هاى آن حضرت است که علىّ بن‏عیسى إربلى آورده است: خَطَبَ الْحُسَیْنُ علیه السلام، فَقَالَ: أَیُّهَا النَّاسُ! نَافِسُوا فِى الْمَکَارِمِ، وَ سَارِعُوا فِى الْمَغَانِمِ، وَ لَا تَحْتَسِبُوا بِمَعْرُوفٍ لَمْ تَعْجَلُوا. وَ اکْسِبُوا الْحَمْدَ بِالنُّجْحِ، وَ لَا تَکْتَسِبُوا بِالْمَطَلِ ذَمًّا؛ 

در وقتى که آن حضرت مى ‏خواستند از مدینه منوّره به مکّه مکرّمه حرکت کنند، وصیّت نامه ‏اى نوشته و آن را به خاتم خود ممهور نمودند؛ و سپس آن را پیچیده و به برادر خود محمّد بن حنفیّه تسلیم نمودند. و پس از آن با او وداع نموده و در جوف شب سوّم شعبان سنه شصت هجرى با جمیع اهل بیت خود به سمت مکّه رهسپار شدند. و آن وصیّت چنین است: 

(امام حسین علیه السلام) خطبه ‏اى درباره ترک امر به معروف و نهى از منکر، و قیام ظَلَمه و حکّام جائر ایراد نموده ‏اند، و مفصّلًا از محرومیّت مظلومان و تفرّق از حقّ بیان مى ‏فرمایند، و در ضمن اینکه گوشزد مى ‏کنند که: مَجَارِى الامُورِ وَ الاحْکَامِ عَلَى أَیْدِى الْعُلَمَآءِ بِاللَهِ، الامَنَاءِ عَلَى حَلَالِهِ وَ حَرَامِهِ؛ چنین مى‏ گویند که:

از عالیترین ابزار بیان هنر است حقیقتی که آمیخته با زیبایی است و این زیبایی اسم خداست، از همین روی بوده که هنر و زیبایی جایگاه خاصی در مهد اسلام دارد که خود قرآن بیانگر آن است، مقاله حاضر حاصل مجموعه سخنرانی های جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که  تحت عنوان هنر و هنرمند در دین اسلام برای دست اندرکاران فرهنگ و هنر در سال های 1430 هجری قمری در جمع جوانان دانشگاهی تبیین شده است.

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

پیامبر صلی الله علیه و آله: أَلا أُخْبِـــرُکُمْ [أُنَبِّـؤُکُمْ] بِـدآئِکُـمْ مِنْ دَوآئِکُـمْ؟ دَآؤُکُـمُ الذُّنُـوبُ، وَ دَوآؤُکُـمُ الإِسْتِغْفارُ

آیا درد و درمان شما را به شما خبر ندهم؟ درد شما گناهان، و دوا و درمانتان استغفار است.

مستدرک الوسائل، ج 11، ص 333

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

یکی از مواردی که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نسبت به إقامۀ و تثبیت آن بسیار اهتمام داشتند، إحیای عید غدیر خُم به عنوان یک مکتب تربیتی در مقابل نوروز بود؛ مجموعۀ حاضر برگزیده ای از مطالب طرح شده پیرامون "سیره علامه طهرانی در احیای تفکر غدیر" است که از نوشتجات مرحوم علامه طهرانی و فرزند دوّم ایشان و مقالات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی جمع آوری شده و در ۷ بخش تقدیم میگردد.

آنچه از دستورات سلوکی در لسان عرفای شامخ الهی جاری می شود همگی برگرفته از متن آیات و روایات است. یکی از این دستورات سجدۀ طولانی و مداومت بر قرائت سورۀ مبارکۀ قدر است که آثار آن را در یادداشت پیش روی می خوانیم

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه: من‏ مطمئنم دو نفر: یکى (آقا شیخ محمّد تقى آملى‏) و دیگرى آقا میرزا احمد آشتیانى‏، در حدّى بودند که اگر رساله میدادند عدّه زیادى از آنان تقلید میکردند، ولى از روى تواضع این کار را نکردند. (مطلع انوار، ج‏3، ص: 441)

این عالم ربانی در 5 تیر ماه 1354 ش برابر با 15 جمادی الثانی 1395 ق در نود و پنج سالگی در تهران درگذشت و در صحن حرم حضرت عبدالعظیم علیه السلام در ری به خاک سپرده شد. میرزا احمد آشتیانی به هنگام وفات، متصدی مدرسه علمیه مروی، بزرگ‏ترین حوزه علمیه تهران بود.

در مملکت اسلامی، اگر شخصی به عنوان حاکم شرع حلول ماه رمضان را اعلام نماید آیا این اعلام برای دیگران الزام آور و حجت است یا خیر؟ باید گوییم که: اگر حاکم شرع "حکم" به حلول ماه رمضان یا شوال (عید فطر) کند، "حکمِ" او بر تمام مردم حتی مراجع تقلید واجب الاتباع بوده پس مخالفت با او حرام است ولو اینکه بر خلاف قطع و یقین باشد

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه:

در وقت شهادت حضرت امام ابوالحسن الرّضا علیه السّلام حضرت امام‏ جواد محمّد تقى علیه السّلام هفت ساله بوده ‏اند. شیعیان در آن هنگام براى آشامیدن آب زلال و گواراى علوم و عرفان او به سوى او از هر جانب شتافتند، به همان طریق که از پدرانش بهره ‏مند می ‏شدند. و صغر سنّ آن حضرت مانع نشد از مکیدن و به نهایت سیر و سیراب گردیدن از علوم عمیق و پشتوانه دار و بیکران دریاى علم وى. به سبب آنکه امامت الهیّه چون منابعش از خداى عَلّام سرچشمه میگیرد، در آن تفاوتى میان پسر هفت ساله، و یا مرد هفتاد ساله نمیباشد، و این مسأله عیناً مانند مسأله نبوّت است. بنگرید به عیسى که در گاهواره سخن گفت و بنگرید به یحیى که با توان و قدرت کتاب را أخذ نمود و خداوند به او حکم را در حال صباوت عنایت کرد. (امام شناسى، ج‏16-17، ص: 212)

تاسی به سیره بزرگان و اولیای الهی، ادب انسان را بالا می برد که این ادب موجب قرب الهی است؛ در این مقاله به سیره حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه در زیارت مدینه منوره پرداخته شده است

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش سوّم» آن تقدیم می گردد.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

حضرت آقا (حاج سیّد هاشم حدّاد) فرمودند: رَمْى جَمْره عَقَبه هم بالاخصّ خیلى براى من جالب بود؛ چون در جمره اولى و جَمره وُسطى انسان رو به قبله مى ‏ایستد و رَمى میکند. 

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی می فرمودند:

خداوند علىّ أعلى در سوره روم مى ‏فرماید: وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّة وَرَحْمَة إِنَّ فِى ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ [سوره الرّوم (30) آیه 21] (از آیات خدا اینکه براى شما جفتهائى قرار داده. این جفتها، زنها، از خود شما هستند، براى اینکه آرامش شما باشند. مرد که زن ندارد آرامش ندارد)

فرزند ارشد عارف کامل مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف نقل می کنند: یکی از شاگردان حضرت علّامۀ والد قدّس الله نفسه مکرّر به حجّ و زیارت خانۀ خدا و مدینۀ منوّره مشرّف می شد.