گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

تاسی به سیره بزرگان و اولیای الهی، ادب انسان را بالا می برد که این ادب موجب قرب الهی است؛ در این مقاله به سیره حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه در زیارت مدینه منوره پرداخته شده است

بسم الله الرحمن الرحیم

سیرۀ علّامه طهرانی (ره) در زیارت مدینۀ منوّره

منبع: کتاب نور مجرد، ج 2 ص 411، تالیف آیت الله حاج سید محمد صادق طهرانی

در مدینه توجه باید به مقام ولایت پیامبر صلی الله علیه و آله باشد

(علامه طهرنی رحمة الله علیه) می فرمودند: قدر مدینه را بدانید، تمام این زمین ها جای پای مبارک رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است، در مدینه تمام توجّهتان به مقام ولایت کلیۀ حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم باشد که همه عالم را پر نموده و شرق و غرب عالم را تحت ولایت و سیطرۀ خود قرار داده است. گرچه در مدینه حضرت صدیقۀ طاهره و ائمۀ بقیع سلام الله علیهم هم مدفونند، ولی انوار همه در نور حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم محو و فانیند و اگر انسان به آن حضرت توجّه کند، در ضمن آن حضرت، همۀ اهل بیت علیهم السلام نیز هستند، بلکه همه ایشان نور واحدند و تغایری میانشان نیست.

زیارت قبرستان بقیع با پای برهنه

هرگاه به مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم یا به زیارت قبرستان بقیع مشرّف می شدند، مقیّد بودند که در آنجا با پای برهنه حرکت کنند و این معنی را جزء آداب زیارت می دانستند.

زیارت مضجع حضرت زهرا سلام الله علیها کنار بیتشان

در مورد مضجع شریف حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها می فرمودند: اقوی این است که در بیت خود آن حضرت است و زیارت آن حضرت را در کنار بیتشان بجا می آوردند.

کلام مرحوم حداد در عظمت حضرت زهرا سلام الله علیها

مرحوم حضرت آقای حداد نیز به همین معنی معتقد بودند و مقام عظمت آن حضرت برایشان در مسجد نبوی متجلّی شده بود. مرحوم والد از حضرت آقای حداد رضوان الله علیهما نقل می فرمودند:

«بسیار عظمت حضرت زهرا سلام الله علیها مرا در خود فرو برده بود چه در منزل و چه در مسجد النّبی بالاخصّ در مسجد رسول الله به قدری عظمت آن حضرت متجلّی بود که گویا تمام مقام نبّوت با تمام خصوصیاتش و تمام مدارج و معارجش و تمام درجات در آن حضرت متجلّی است. و آن بضعۀ رسول الله سرّ و حقیقت و جوهرۀ رسول الله است؛ و مانند آن موجودی حامل و ضامن آن سرّ باشد و در مقام وحدت عین رسول الله باشد، غیر از وی، خداوند تعالی موجودی را نیافریده است.» (روج مجرّد، ص 146 و 147)

در مسجد قبا و مشربۀ امّ ابراهیم و مسجد فضیخ که همان مسجد ردّالشمس است، بسیار تعریف می کردند؛ و مقیّد بودند حتما ما را به این اماکن مقدسه ببرند.

زیارت مشربۀ امّ ابراهیم و مسجد فضیخ در خاطرات حج علامه ره

در جُنگ خطّی خود درضمن بیان خاطراتی از حج سنه 1407 هجری قمری  می فرمایند:

در مدینۀ منوّره، روزی با رفقا به مشربۀ امّ ابراهیم رفتیم. در شارع علیّ بن ابی طالب است که در سابق به آن «عوالی» می گفتند؛ ابتدای شارع را «باب العوالی» و همه آن محل ها را «عوالی» می گویند. مشربه، در منتهی الیه شارع در طرف چپ متّصل به خیابان است و درش در خیابان فرعی است که در چپ شارع واقع است.

فعلا مشربه، قبرستان است؛ ولی محلّ سکونت ماریۀ قبطیه که مادر حضرت ابراهیم ابن رسول الله است، و چاهی را که حفر نموده بودند و با نزول چند پلکانی دسترسی به آب داشت، همه به همان وضع و کیفیت موجود است.

مشربه و مسقّفی که فعلا موجود است بسیار روحانی است و به قدری پر نور و باز و با روح است که این حقیر غیر از مسجد سهله هیچ جا را همانند آن در این خصوصیت ندیده ام.

نورانیت مسجد ردالشمس در کلام علامه

بعدا به مسجد الفضیخ رفتیم و آن همان مسجد ردالشّمس است. مسجد نیز در امتداد همان شارع و تقریبا یک و نیم کیلومتر بالاتر است و درمنتهی الیه خیابانی که از سمت راست منشعب می شود واقع است.

مسجد الفضیخ یا مسجد ردّالشّمس، همان محلی است که در وقت عصر سر رسول خدا بر دامان امیرالمومنین علیه السلام بود، تا خورشید غروب کرد و حضرت امیرالمومنین به همین جهت که مبادا رسول خدا از خواب بیدار شوند، نماز عصر را نخواندند.

چون رسول خدا بیدار شد، خورشید غروب کرده بود. رسول خدا فرمود: ای علی! چرا نمازت را نخواندی؟ امیرالمومنین علیه السلام عرض کرد: یا رسول الله! ترسیدم شما از خواب بیدار شوید! رسول خدا امر فرمود تا خورشید دوباره بر بالای افق آمده امیرالمومنین نماز عصر خود را بجای آورده و سپس غروب کرد.

این مسجد نیز از جهت نورانیت و صفا بعینه مانند مشربه ام ابراهیم است. و داستان ردالشمس را خاصه و عامه در کتب خود آورده اند و از متواترات شمرده اند. (جُنگ خطّی، جُنگ 19، ص 3)

لزوم تقیه و شرکت در جماعات حاضر در مسجد النبی

شرائط فعلی را که حرمین شرفین تحت تسلط نامشروع وهابیان است مصداق و مورد تقیه می دانستند. حقیر یکبار درمورد کیفیت سجده در حرم مطهر سول خدا صلی الله علیه و آله و سلم سوال نمودم فرمودند: من که روی همان فرشها سجده می کنم.

گرچه برخی احتیاط کرده و به نقاط دورتر از قبر مطهر می رفتند و بر سنگفرش حرم سجده می کردند، ولی ایشان این احتیاط را لازم ندانسته و خودشان نیز احتیاط نمی کردند و در کنار مضجع شریف بر فرشها سجده می نمودند.

علی رغم همه عنادی که وهابیان با شیعه دارند، در نمازهای جماعت آنها شرکت می کردند و می فرمودند: ما بنده هستیم و ائمه ما را امر کرده اند که با اینها نماز بخوانیم و اقتداء کنیم و ما هم باید از امر ایشان پیروی نماییم.

یکبار در مسجد قبا به یکی از جماعتها ملحق شده و در صف دوم قرار گرفتیم، امام جماعت در نماز خود سوره کافرون را خواند و پس از اتمام نماز رو به جمعیت با صورتی عبوس و عصبانی نشسته بود ایشان به بنده فرمودند: او با خواندن این سوره به ما اشاره داشت و می خواست کفر ما را بیان کند.

می فرمودند: عامه ایشان مستضفند ولی بسیاری از علمایشان عناد دارند و نمی خواهند حق را بپذیرند؛ زیرا در کتاب هایشان فضائل حضرت امیرالمومنین علیه السلام و تفضیل آن حضرت را بر دیگران دیده اند؛ کما اینکه در بین اصحاب پیامبر نیز برخی چنین بوده اند. لذا انسان نمی تواند پس از نام پیامبر تعبیر صلی الله علیه و آله و صحبه اجمیعن را به کار ببرد چرا که قطعا در اصحاب آن حضرت کسانی بوده اند که مورد لعن خدا و رسول خدا قرار گرفته اند و به هیچ وجه نمی توان این افراد را مشمول درود و صلوات قرار داد.