گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عالم وارسته حضرت آیت الله شاه آبادی رحمة الله علیه می­فرمود: «سالک الی الله در صورتی می­تواند به جایی برسد که در ضمن سیر، اوّل مرتبه اتکاء به خانم حضرت صدیقه سلام الله علیها داشته باشد و این محبّت خانم حضرت صدیقه سلام الله علیها است که...

یکی از دستورات سلوکی و معرفتی برای سالکان راه خدای بر اساس سیره اهل بیت علیهم السلام و ممشای اولیای الهی تداوم بر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان یکی از اذکار الهی است؛ مقاله حاضر به تبیین مبانی دینی و سلوکی این ذکر می پردازد.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه: این اشعار حافظ در لزوم اطاعت از استاد روحانى است که چه خوب سروده است: ‏

کمال صدق و محبّت ببین نه نقص گناه      که هر که بى هنر افتد نظر به عیب کند

سید اهل مراقبه جناب سید بن طاووس رحمة الله علیه: شیطان مانند سگِ چوپان است اگر متعرِّض تو شد از مولایت طلب کن اذیت

قال الله تعالی: ... إِذْ یَقُولُ لِصَاحِبِهِ لاَ تَحْزَنْ إِنَّ اللّهَ مَعَنَا...  ﴿توبه/40﴾

در این آیه کریمه خوب روشن است که وجود مبارک پیامبر صلی الله علیه و آله نام مبارک «الله»

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:  بهترین امور در سیر الی الله آن است که نه جنبه افراط باشد نه تفریط، نه تند باشد و نه کند. بهترین امّت الْنَّمَطُ الْأَوْسَط، همان افراد میانه ‏رو هستند. از بهترین حالات سالک این است که معتدل باشد نه افراط

یکی از دستورات بسیار موکَّد اسلام، غسل جمعه است تا جایی که بزرگان آن را  جزو ضروریات شمرده اند؛ و بر این اساس بوده که عرفانی بالله و اولیاء الهی یکی از دستورات سلوکی را غسل جمعه  می دانستند. مقاله پیش روی به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به فضیلت غسل جمعه و آثار و اوقات آن بر اساس روایات و کلمات بزرگان اختصاص دارد.

سلام علیکم ببخشید ممکنه بیشتر درمورد این بخش از سخنانتان توضیح بفرمایید که دلیل و کیفیت این تفاوت چیست و چگونه این ظرفیت را میتوان افزایش داد {خصوصا اینکه استعداد سالکان در زمان ما بسیار متفاوت با گذشتگان است و حقیر این فرق را حتی بین زمان فعلی با زمان علامه که بیست سال بیشتر از آن نمی گذرد قائلم.} پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

روزى شهید محراب آیت اللَّه مدنى به خادمش می گوید: هوس کباب کرده ‏ام، مى ‏توانى چلوکباب تهیه کنى؟ البته سعى کن از جایى بخرى که تمیز و غذایش خوشمزه و لذیذ باشد.

مرحوم آیت الله حاج سیّد محسن حسینی طهرانی رحمة الله علیه: روزى به اتّفاق حضرت والد (حضرت علّامه طهرانی) به حضور علّامه آیة الله سیّد محمّدحسین طباطبایى- قدّس الله سرّهما- شرفیاب شدیم.

مفسر بزرگ قرآن، فقیه متألّه مرحوم علامه طباطبایی رحمة الله علیه: 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه: رسول خدا بین نماز مغرب و عشاء فاصله مى ‏انداختند اگر انسان نماز عشاء را در وقت خود نخواند، دیرتر هم بخواند بهتر است

یکى از دوستان ما که از طلّاب نجف بود، و سالیانى ادراک محضر مرحوم قاضى أعلى الله مقامه را نموده بود؛ براى حقیر مى ‏گفت: قبل از اینکه با حضرت ایشان آشنا شوم، هر وقت ایشان را مى ‏دیدم، خیلى دوست مى ‏داشتم؛ و چون در سلوک، و رسیدن به لقاء الله، و کشف وَحْدت حضرت حقّ شک داشتم؛ لهذا از رفتن به محضر ایشان کوتاه مى ‏آمدم. تا وقتى یکى از دوستان...

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: ببینید (این جابر بن عبد الله انصاری) چقدر خوب معیت خود را با سیدالشّهداء (در گفتگوی با مرقد آن حضرت) بیان کرده است! می‌گوید: من اصلاً از شما هستم، من با شما جنگ کردم،

حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در پاسخ به نامۀ جوانی که در خارج از کشور بسر می برند، جوابی کافی و وافی مبذول داشتند که برای هر طالب راستین حقیّ مفید می نماید، از آنجایی که پاسخ به این نامه مملوّ از ظرائف و دقائق سیر الی الله است عین سوال و پاسخ تقدیم می گردد.

حضرت آیت الله خامنه ای أیّده الله: آقای (علّامه) طهرانی با کتاب روح مجرّد مرحوم حدّاد را که کسی غیر از خواصّ نمی شناخت به عالم معرفی کرد... امر تهذیب امر مهمّی است، خواندن کتاب هایی همچون روح مجرّد،

نهم صفر الخیر سالروز ارتحال عارف کامل حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف است، به این بهانه جا دارد جان هایمان را نورانی نماییم به یاد و نامش که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: هنگام یاد صالحان رحمت الهی نازل می شود؛ حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی شخصیت استادشان علامه طهرانی را اینبار از نگاه اندیشمندان و صاحب نظران بررسی کردند

ذلّ و خاکسارى در برابر حضرت پروردگار در سیره و سیماى حضرت علّامه طهرانی قدّس‌سرّه‌الشّریف کاملاً مشهود بود. ایشان ملازمت با فقر و عبودیّت را کیمیاى دولت وصال مى‌دانستند و در پرهیز از هوى و تکبّر و عملى که بخواهد ایشان را از دیگران متمایز کند، در سلسله أهل علم و طریقت کم‌نظیر بودند.

همانطور که خورشید را طلوع و غروبی است و هر دو از آیات الهی اند، پایان عمر  بزرگان هم جلوه ای دیگر از جلوات پروردگار و غروبی است که طلوع دیگری را نوید می دهد، به مناسبت نهم ماه صفر سالروز ارتحال حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه نگاهی بر ساعات پایانی عمر با عظمت آن آیت الهی می اندازیم.

متن ذیل قسمت‌هائی از مصاحبۀ حضرت آیة الله شیخ عبدالقائم شوشتری مدظله العالی در باب کیفیت آشنائی با مرحوم حضرت علامه طهرانی قدس الله نفسه الزکیّه است که علاوه بر اینکه بیانگر گوشه‌ ای از فضائل اولیای الهی است درس‌های آموزنده‌ای نیز برای سالکان راه خدا دارد؛ درس‌هائی همچون ضرورت صدق در طلب، امید به دستگیریهای الهی، آثار سوء بدگوئی از اولیای الهی، وقت شناسی و...

"حاج سعید عاکف" از نویسندگان دفاع مقدّس، کسی است که علامه طهرانی را از تفحّص در زندگی شهدا یافته است. می گوید: هر شهیدی که برایم جذّاب بوده یا حال معنوی خاصّی داشته، بالاخره یک جوری در زندگی اش ردّ پای نفس گرم علّامه طهرانی دیده می شود. می گوید: در طول تمام فعالیت‌ هایم در ارتباط با شهدا، معنوی ترین شخصیّت را  شهید نوجوان

آیت الله حاج سید محمد محسن حسینی طهرانی فرزند مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیهما نقل می کردند:

حدوداً هشت ساله بودم که در سفرى بعد از ۱۵ خرداد سنه چهل و دو به اتّفاق مرحوم والد (علامه طهرانی)، به مشهد مشرّف شدیم و یکی از آقایان طهران هم با ما بود. آن موقع مرحوم آقا- رضوان الله علیه- هنوز کم‏ و بیش با بعضى از جریانات و افراد وابسته به وقایع سنه چهل و دو من‏جمله آقاى مطهرى ارتباط داشتند و مسائل را تعقیب مى‏ کردند و در بعضى از جلسات شرکت مى‏ کردند. اغلب جلسات بعد از نیمه شب برگزار مى ‏شد.

در روایت است که سلمان بابی از ابواب الله است، نوشتار پیش روی توضیح مختصری است در حقیقت این بیان که تقدیم همه طالبان علوم و معارف الهی می گردد.

سلام علیکم نامه‌ای هست از مرحوم علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه خطاب به یکی از ارادتمندانشان در خارج از کشور. بنده مدتی هست قصد دارم به دستورالعمل‌های اشاره شده در نامه عمل کنم. اما سه اربعین با دستورات ذکری در این نامه هست که از عمومی بودن اونها مطمئن نیستم و به طور مشخص شامل این موارد هست: در اربعین اول هزار استغفار و بعد چهارصد یونسیه در سجده، اربعین دوم و سوم به همین ترتیب اما تهلیل به جای استغفار. می‌خواستم بپرسم اینها نیاز به اذن دارند؟ پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

در سیر الی الله مقصد خداست و اولیای الهی هر کدام بر اساس ظرفیت و سعه و نورانیتی که دارند طریق هستند بر همین پایه است که از معصومین علیهم السلام به باب الله تعبیر می شود. یکی از اولیاء الهی که در سلوک الی الله همه سالکان راه خدا به ارادت تام و توسل و توجه بدان محتاجند، حضرت ابولفضائل، عباس بن علی علیه السلام است.

یکی از با فضیلت ترین شب و روز سال شب و روز عرفه است؛ در این مختصر بر اساس یادداشتی از جناب استاد شاهرخ همدانی حفظه الله به اعمال و حالات سالکان راه خدا با عنایت به سیرۀ مرحوم علّامه طهرانی قُدّس سرّه اشاره می شود.

یکی از مهمترین ارکان معرفت الله و سیر و سلوک داشتن راهنمای طریق و استاد راه است حقیقتی در روایات متقن شیعه بر آن تاکید شده است از جمله روایت بسیار شریفی که تاکید امام باقر علیه السلام را در این زمینه آشکار می سازد

(عارف کامل مرحوم حاج سید هاشم حداد اعلی الله مقامه الشریف) می فرمودند: یک شب که با رفقا به مسجد الخَیف داخل شدیم، دیدم آقاى حاج سیّد احمد (فِهری) زنجانى* با جمیع رفقاى طهرانى و ایرانى گرد هم نشسته، ایشان سخت از وضع طهارت و نجاست حجّاج و مَعابر ناراحت است، و گویا نیز در وقت دخول به مسجد الخَیف ترشّحى از آن آب ها به ایشان شده است، و ایشان را چنان متغیّر نموده بود که: خداوندا! بارالها! می خواهیم دو رکعت نماز با طهارت در مسجد تو به جاى آوریم، ببین مگر این عرب ها و این مردم با این وضع و کیفیّت می گذارند؟!

مقام معظّم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای أیّده الله: مرحوم شهید مطهری حدود چهار سال به انقلاب مانده روزی به من گفتنند: آقا سیّد محمّدحسین طهرانی

سالک وارسته مرحوم حاج اسماعیل دولابی رضوان الله علیه: هیچ چیز مثل یاد خدا و خوبان خدا، دل را آرام نمی کند، ذکر خدا و خوبان خدا

مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله تعالی علیه: اگر مسئله امام شناسی بالا رود خداشناسی هم بالا می رود زیرا چه آیتی بالاتر

بعضی از اولیای الهی در این عالم، باطن انسانها و صفات حیوانی آنان را می‌بینند و می‌شناسند، ولی از آن جا که مظهر صفت ستّار العیوب الهی‌اند، سرپوشی می‌ کنند و رازهای مردم را فاش نمی ‌کنند. عارف فرزانه‌ی صمدانی مرحوم ملا حسینقلی همدانی از این چنین عظمت روحی برخوردار بود. شیخ محمد رازی در این رابطه، از زبان یکی از شاگردان آخوند نقل می‌ کند:

توکّل چیست؟ مقام رضا کدام است و فرق رضایت و تسلیم با یکدیگر چیست؟ اینها سوالاتی است که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در یکی از سخنرانی هایشان بدان پرداخته اند و اینک متن آن از نظر می گذرد

از مهمترین امور در زیارت معصومین علیهم السلام مودب بودن به آداب است که در این میان روش و سبک اولیاء راستین الهی می تواند اسوه و الگو باشد. مرحوم حداد رحمة الله علیه در سفر به ایران به آستان بوسی علی بن موسی الرضا علیه السلام مشرف می شوند که از آنجایی که فعل اولیاء خدا حجت است و حاوی نکات بسیار مهمی است آن را بر اساس نقل علامه طهرانی اعلی الله مقامه تقدیم می کنیم

مقاله حاضر متن یکی از سخنرانی های حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه درباره اربعین حضرت موسی علیه السلام است که مراقبه و پاسداشت آن مورد تاکید همه اولیای الهی بوده است این مقاله نکاتی بسیار عالی در باب سیر الی الله دارد که به همه مشتاقان علم و معرفت تقدیم می گردد

ماه ذی القعده ماه مراقبه است و پیش دستور هر مراقبه ای تصفیه جان و طهارت قلب است بدین منظور دستوری از رسول خدا صلی الله علیه و آله واصل شده که بزرگان معرفت آن را از بهترین آیین ها برای پذیرایی از مالک دلها خدای منان می دانستند و آن دستور توبه در یکشنبه اول این ماه است که تفصیل آن را در ادامه می خوانیم

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شخصی خدمت علامه طباطبایی رحمة الله علیه رسید و از ایشان دستور خواست. مرحوم علامه فرمودند: به مدت یک اربعین در بین الطلوعین ۱۰۰۰ مرتبه ذکر شریف

سلام و ادب خدمت استاد بزرگوار جناب آقای شاهرخ همدانی بنده مدتهاست که از گذشته سیاه خود پشیمان گشته و توبه کرده ام.بواسطه یکی از دوستان با کتاب های علامه طهرانی آشنا شدم  بعد از مطالعه آثار ایشان انگار زندگی روی دیگری از خودش را به من نشان داد  با سایت شما هم مدتهاست که آشنا شده ام. مدتی است که احساس میکنم ... پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

ببخشید میخاستم بدانم اینکه در تلویزیون اقایان روحانی و علما برای صحبت می ایند و انسان به عنوان یک برنامه خوب گوش میدهد ایا  این گوش دادن یا عمل به صحبتها این معنا را دارد که استاد اخلاق برای انسان باشند یا این تشتت تاثیری بر نفس دارد یا خیر؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:من هر وقت بخدمتشان (استادم علامه طباطبایی) مى ‏رسیدم، بدون استثناء براى بوسیدن دست ایشان خم مى‏ شدم، و ایشان دست خود را لاى عبا پنهان مى ‏کردند؛ و چنان حال حیاء و خجلت در ایشان پیدا مى ‏شد که مرا منفعل مى ‏نمود. یک روز عرض کردم:

عارف بی بدیل حضرت آقای قاضی اعلی الله مقامه می فرمودند: درسلوک الی الله، انسان هیچ وقت نباید مایوس شود و از دیرکرد نتیجه نباید

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: عرفان نه اینکه توى سجّاده است و شب است و مناجات است و تاریکى؛ عرفان یعنى توى بازار، یعنى توى دانشکده، یعنى توى خیابان،

آیت الله حاج سید علی خامنه ای حفظه الله: عرفان، همان مرحوم قاضی است؛ مرحوم ملاحسینقلی همدانی است؛ مرحوم

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

در این راه هر چه به شما دادند و کف دستتان نهادند، ببینید و بریزید. همیشه باید کف دست شما متمایل به زمین باشد که هر چه در او نهادند بریزد و نماند که شما را نگه می‌دارد

عالم جامع کمالات شیخ بهاء الدّین عاملى معروف به شیخ بهائى در کتاب «کشکول» راجع به بایزید بسطامى مطالبى دارد و گوید: وى سقّاى حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام بوده است بدون شکّ و اشکال. 

یکی از شاگردان حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه نقل می کرد: قبل از ماه مبارک رمضان خدمت حضرت علامه رسیدم ایشان یک دستوراتی درباره ماه رمضان و روزه و کیفیت آن و خلاصه حالات سالک الی الله در این ماه فرمودند،

برای ختم قرآن آدابی است که بکارگیری این آداب به چندبرابر شدن اثر و ثواب آن می انجامد؛ در روایات برای ختم قرآن آدابی است که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس سیره علامه طهرانی رحمة الله علیه در مقاله پیش روی به أهمّ آن اشاره می کنند

قال الله: وَاللَّیْلِ إِذَا سَجَى ﴿ضحی/2﴾

خدای متعال به شب آن هم به بخش پایانی آن یعنی سحر قسم می خورد اولا، قسم خدا در مقام انکار و در مقابل بینه نیست تا بخواهد چیزی را نفی کند چنانچه قسم انسان ها در محاکم در مقابل بینه و برای انکار است بلکه قسم خدا به خود

در ماه مبارک رمضان شاگردان براى ادراک نماز مغرب بجماعت ایشان مى ‏رفتند، و چون بعضى تا ذهاب حُمره مشرقیّه از سَمت الرّأس مبادرت به نماز نمى‏ کردند، لذا از ایشان تقاضا مى‏ کردند که قدرى صبر کنند؛ و ایشان هم صبر مى ‏کردند، ولى سماور روشن بود و مرحوم قاضى بمجرّد استتار قرص، افطار مى ‏کرده ‏اند. در دهه اوّل و دوّم ماه رمضان، مجالس تعلیم و انس در شب‏ها بود؛ در حدود چهار ساعت از شب گذشته شاگردان بمحضر ایشان مى ‏رفتند و دو ساعت مجلس طول مى‏ کشید. ولى در دهه سوّم، مجلس تعطیل بود و مرحوم قاضى دیگر تا آخر ماه رمضان دیده نمى ‏شدند؛ و هر چه شاگردان بدنبال ایشان مى‏ گشتند در نجف، در مسجد کوفه، در مسجد سهله، و یا در کربلا، ابداً اثرى از ایشان نبود. و این رویّه مرحوم قاضى در همه سال بود تا زمان رحلت. (مهرتابان)