گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه (در زمان حیات استادشان مرحوم حدّاد رضوان الله علیه) می فرمودند: هرچند وقت یکبار بایستی بروم آقای حدّاد را زیارت کنم، اگر نروم اصلاً من از دنیا می روم، نمی توانم، از دنیا می روم، عشق آنقدر قوی هست که ازدنیا می روم.

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: من خودم را در قبال استادم حضرت آقای حداد صفر میدیدم

عارف کامل مرحوم حضرت آیت الله علامه طهرانی رضوان الله علیه می فرمودند: در منزل ایشان (مرحوم آقای انصاری همدانی) چاه آبى بود که رفقا براى تجدید وضو مى‏بایست از آن چاه، آب بکشند و آن هم با تلمبه که وسیله ‏اى بود در قدیم براى آب بالا کشیدن، و در عین حال بسیارى از اوقات آن تلمبه خراب مى‏ شد و رفقا با مشکل مواجه مى ‏شدند، 

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:من هر وقت بخدمتشان (استادم علامه طباطبایی) مى ‏رسیدم، بدون استثناء براى بوسیدن دست ایشان خم مى‏ شدم، و ایشان دست خود را لاى عبا پنهان مى ‏کردند؛ و چنان حال حیاء و خجلت در ایشان پیدا مى ‏شد که مرا منفعل مى ‏نمود. یک روز عرض کردم:

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: عرفان نه اینکه توى سجّاده است و شب است و مناجات است و تاریکى؛ عرفان یعنى توى بازار، یعنى توى دانشکده، یعنى توى خیابان،

مرحوم میرزا علی اکبر مرندی عارف گمنامی که مرحوم علامه طهرانی رضوان الله علیهما به مصالحی پرده از آن چهره تابناک برگرفت؛ مرحوم مرندی از روی آن اخلاص و صفا و صداقتی که داشتند فرموده بود: از فردا مردم به اینجا هجوم می آورند و فکر می کنند ما چیزی داریم.  آقا آسید محمدحسین چرا این کار را کردید؟

یکی از شخصیّت های تاثیرگزار در زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله و شکل گیری و توسعه اسلام و اهداف آن، جناب حمزة بن عبدالمطّلب علیه السّلام است شخصیّتی که علاوه بر عمو، برادر رضاعی پیامبر نیز بود؛ در این مختصر صفحاتی را از زندگی آن مرید و دلسوز پیامبر ورق می زنیم

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اگر سپاه نبود در همین جنگ ایران و عراق بکلّى مملکت از دست می‏رفت... و همین

یکی از نقاط قوّت انقلاب اسلامی تربیت و تشکیل یک نیروی امنیتی برخاسته از دل مردم برای دفاع از کیان اسلام و میهن بود که به اسم سپاه پاسداران نام نهاده شد، جالب است بدانید پیشنهاد اوّلیه تأسیس سپاه پاسداران توسّط مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه داده شد چنانچه خود می نویسند...

مرحوم علامه طهرانی از مرحوم آیت‌اللـه‌ بروجردى رحمة الله علیه بسیار به عظمت یاد کرده و از سیره عملى و محاسن اخلاقى ایشان مطالب زیادى بیان مى‌کردند و ایشان را مؤمن واقعى مى‌دانستند. 13 شوال روز ارتحال ایشان است

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

در این راه هر چه به شما دادند و کف دستتان نهادند، ببینید و بریزید. همیشه باید کف دست شما متمایل به زمین باشد که هر چه در او نهادند بریزد و نماند که شما را نگه می‌دارد

عالم جامع کمالات شیخ بهاء الدّین عاملى معروف به شیخ بهائى در کتاب «کشکول» راجع به بایزید بسطامى مطالبى دارد و گوید: وى سقّاى حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام بوده است بدون شکّ و اشکال. 

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از بزرگانی که مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه در حرم مطهّر امام هشتم علیه السلام گاهی بر سر مزارشان رفته و فاتحه می خواندند و حقیر خود شاهد بر آن بودم جناب شیخ بهاء الدّین عامِلی رحمة الله علیه معروف به "شیخ بهائی" بود که از وی به "عالِم جامع کمالات" یاد می کردند. (12 شوّال المعظّم سالروز رحلت آن عالم ربّانی است)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حقیر أمثال سعدى‏ و عطار و محیى الدین عربى را در اوائل عمر سنّى و در اواخر که در اثر مطالعات بسیار و یا تابش نور عرفان حقیقت را دریافته‏ اند شیعه می دانم.

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از کتاب هایی که سیّدنا الاستاد حضرت علّامه طهرانی اعلی الله مقامه در بدو ورود ما به حوزه بدان سفارش فرمودند و تاکید بر تعلّم و مباحثه و مطالعه آن داشتند، "گلستان سعدی" بود که به باور بسیاری از اهل فنّ، تاثیرگذارترین کتابِ نثر در ادبیات فارسی‌ بشمار می رود. 

هشتم شوّال مصادف با سالروز هتک حرمت و تخریب قبور ائمۀ بقیع سلام الله علیهم است، جنایت شنیعی که در سال 1344 هجری قمری اتّفاق افتاد که دل هر انسان آزاده‌ ای را به درد می‌آورد، این اتفاق تلخ منجر شد تا بزرگان نسبت به آن حساسیّت فوق العاده نشان دهند و برای دیگران پیام تسلیت مخابره نمایند و مجالس عزا اقامه کنند. مقاله پیش روی دربارۀ ماهیت قبرستان بقیع و فضائل و آثار آن از صدر اسلام تا حال به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی نگاشته شده است.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: 

در روز هشتم ماه شوّال سنه یک هزار و سیصد و چهل و پنج هجرى قمرى، تمام بِقاع متبرّکه و مشاهد مشرّفه ائمّه بقیع حضرت إمام حسن مُجتبى، و حضرت إمام زین العابدین، و حضرت إمام محمّد باقر، و حضرت إمام جعفر صادق علیهم السّلام را با بقیه بِقاع از قبور تمامى أصحاب و تابعین و أرحام و أزواج رسول الله،و صلحاء و أبرارى که از حَدِّ إحصاء بیرون است؛ همگى را خراب و با خاک یکسان کردند. دور تا دور بقیع 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: جای جای بقیع محل دفن صحابی خالص رسول الله صلی الله علیه و آله است، در بقیع که مى ‏روید بدانید همه آن پر است از قبرهاى امام‏زاده‏ ها و اهل بیت و اقوام و اصحاب پیامبر صل‏ی لله علیه و آله، لذا هرگز با کفش وارد نگردید چون قدم به قدم آن ممکن است قبر محترمى باشد.

می فرمودند: گرچه مسلّماً از نوابغ دهر و از فلاسفه عالی مقام بوده و در خطابه و عربیّت ممتاز بوده، و سعى وافرى در تشکیل حکومت واحده و مرکزى براى مسلمین داشته است؛ ولى...

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

عید گرفتن نه به معناى ساز و دهل زدن است، و نه به معناى شیرینى خوردن و رنگارنگ پوشیدن، و تفریح و تفرج بهیمانه کردن، بلکه به معناى یک درجه از تزکیه و تطهیر بالاتر، و یک صیقل بهتر به نفس دادن تا آماده برکات و نزول موآئد آسمانى گردد...

یکی از شاگردان حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه نقل می کرد: قبل از ماه مبارک رمضان خدمت حضرت علامه رسیدم ایشان یک دستوراتی درباره ماه رمضان و روزه و کیفیت آن و خلاصه حالات سالک الی الله در این ماه فرمودند،

سلام لطفا در مورد فطریه و چگونگی محاسبه آن بنابر نظر علامه طهرانی رحمت الله علیه قدری توضیح دهید؟ با تشکر پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

برای ختم قرآن آدابی است که بکارگیری این آداب به چندبرابر شدن اثر و ثواب آن می انجامد؛ در روایات برای ختم قرآن آدابی است که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس سیره علامه طهرانی رحمة الله علیه در مقاله پیش روی به أهمّ آن اشاره می کنند

سلام علیکم. در مورد اعمال شب قدر نوشتید که یکی از این اعمال کسب علم است آیا برای این دستورالعمل دلیلی دارید چرا که تنها دلیل نقل شیخ صدوق در امالی است که سندی برای آن ذکر نشده است؟ پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: دستورات وارده چون صد رکعت نماز، نماز هفت قل هو الله، قرائت سورۀ دخان و روم و عنکبوت، قرائت صد مرتبه سورۀ قدر، زیارت حضرت سیدالشهداء علیه السلام و حضرت اباالفضل العباس و حضرت علی اکبر و سائر شهداء علیهم السلام و قرآن بر سر گرفتن از اعمال و دستورات سلوکی (عمومی) شب های قدر است. 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حالات و ملکاتی که انسان در شب قدر دارد در طول ایّام سال منعکس می شود. کسی که در شب قدر در عالم وحدت است، در طول سال نیز این معنا در او مشهود است و کسی که در عالم کثرت مُتغوّل است در طول سال نیز به همین معنا مبتلا می شود، حتی اگر فرض کنیم کسی در شب قدر توجّهش به فرزندش زیاد است این حال به تمام سال وی تسرّی می نماید. 

مرحوم عارف کامل علامه طهرانى قدس الله نفسه الزکیه، پیوسته شاگردان و تلامذه خود را به ادراک هر چه بیشتر شب قدر و رعایت مراقبه بیشتر و توسّل به قطب عالم إمکان امام زمان علیه السلام در شب قدر توصیه مى نمودند و آن را رمز توفیق در جلب نفحات و فیوضات الهى در سال آینده مى دانستند. اینک سخنرانى ایشان در یکی از شب های قدر بنظر همه مشتاقان وادی معرفت و سیر و سلوک مى رسد

ایرانیان قدیم چنانکه در ضمن تاریخ اقوام آریائى بیان کردیم، در آغاز امر از مظاهر و قواى طبیعت به دو دسته از وجودهاى نیکوکار و بدکار معتقد بودند، و این دو دسته را دائماً با یکدیگر در جنگ مى ‏پنداشتند. نور و آتش و باد و باران و آسمان را که منسوب به دسته اوّل بودند ستایش می کردند،..

این مقاله بخشی از کتاب گرانسنگ روح مجرد است که به مصاحبت حضرت علامه طهرانی با مرحوم حداد رضوان الله تعالی علیهما و بیان برخی حالات مرحوم آقای حداد در ماه رمضان، اختصاص دارد:

عارف کام مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شخصی از حضرت آقای حداد رضوان الله تعالی علیه سوال کرد آیا تا به حال امام زمان علیه السلام را دیده اید؟ فرمودند: کور باد آن چشمی که اول صبح نگاهش به آقا امام زمان علیه السلام نیافتد.

سلام علیکم؛ سوالی که حقیر از برادر ارجمند جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی دارم این است که با توجه به شاگردی کردن ایشان نزد حضرت سیدالطائفتین علامه طهرانی (قدس سره) و طبعا شناختی که از آن بزرگوار و نیز آیت الحق حاج سید هاشم حداد (رحمت الله علیه) دارند، نظرشان به طور صریح راجع به ... از شاگردان مرحوم حداد چیست؟... پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

یکی از ارادتمندان مرحوم آقای حدّاد رضوان الله علیه مرحوم حاج سید مصطفی خمینی رحمة الله علیه بودند ارادتی همراه با ادب و استماع که ظهور و بروز آن را می توان در حالات و سکنات و نحوه مناجات آن بزرگوار مشاهده نمود؛ اوّل آبان سالروز رحلت ایشان است که چند سطری را به مراوادات و ارتباط ایشان با حضرت حدّاد و علّامه طهرانی اختصاص می دهیم.

سیره اولیای الهی و علمای ربانی می تواند انسان را به مذاق شرع و ممشای معصومین علیهم السلام نزدیک گرداند، در این مقاله به سیره حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه درباره روزه و ماه رمضان به نقل از کتاب نور مجرد به اختصار پرداخته شده است.

در ماه مبارک رمضان شاگردان براى ادراک نماز مغرب بجماعت ایشان مى ‏رفتند، و چون بعضى تا ذهاب حُمره مشرقیّه از سَمت الرّأس مبادرت به نماز نمى‏ کردند، لذا از ایشان تقاضا مى‏ کردند که قدرى صبر کنند؛ و ایشان هم صبر مى ‏کردند، ولى سماور روشن بود و مرحوم قاضى بمجرّد استتار قرص، افطار مى ‏کرده ‏اند. در دهه اوّل و دوّم ماه رمضان، مجالس تعلیم و انس در شب‏ها بود؛ در حدود چهار ساعت از شب گذشته شاگردان بمحضر ایشان مى ‏رفتند و دو ساعت مجلس طول مى‏ کشید. ولى در دهه سوّم، مجلس تعطیل بود و مرحوم قاضى دیگر تا آخر ماه رمضان دیده نمى ‏شدند؛ و هر چه شاگردان بدنبال ایشان مى‏ گشتند در نجف، در مسجد کوفه، در مسجد سهله، و یا در کربلا، ابداً اثرى از ایشان نبود. و این رویّه مرحوم قاضى در همه سال بود تا زمان رحلت. (مهرتابان)

دستورات سلوکی و توصیه های ماه مبارک رمضان برگرفته شده از سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی که طبق نظرات سلوکی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه تبیین شده است. در این مقاله به دستورات باطنی و ظاهری برای آمادگی و استفاده هرچه بیشتر از مواهب این ماه اشاره شده است.

یکی از مطالبى که بزرگان طریق توحید و ولایت به شاگردان و دوستانشان بسیار توصیّه مى ‏کردند، اعمال شب جمعه اوّل از ماه رجب است، شبی که به لیلة الرغائب معروف است گرچه بسیاری به غلط و اشتباه آن را شب آرزوها تعریف می کنند در ادامه درباره این شب و اعمال آن مطالبی می آید

عارف کامل مرحوم حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در تاریخ ولادت امام هادی علیه السلام اقوالی است که قویترین آنها قول به ولادت آن حضرت در ماه رجب است نه پانزدهم ذی الحجة و دعای

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: ماه رجب، ماه فنای الهى است، راهش این است که در این ماه، غیر خدا را نباید انسان داخل کند.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: بزرگان طریق و اولیاء الهی برای حضور در ماه رجب از ماهها قبل، مراقبه و مجاهده و توجّه خودشان را بیشتر می کردند، کمتر صحبت می کردند، و مطالبی

روش بزرگان اهل معرفت بر این بوده و هست که همه ساله در آستانه ماه توحیدی رجب المرجب، رفقای سلوکی خود را جمع کرده و بر استفاده هرچه بیشتر از این ماه و انجام برخی دستورات خاصّ سلوکی و مخصوصا بر مراقبه شدید توصیه می فرمودند، آنچه پیش روی شماست، سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در این باب است.

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: بهترین کار برای سالک در آستانه ماه رجب این است که توبه کند این توبه در حکم بولدوزر است که تباهی‌های گذشتۀ آدمی را ویران می‌کند و نشانۀ قبولی‌اش این است که آدمی پس از آن در خود احساس سبکی و نشاط روحی و پاک شدن کند و دستور آن طبق فرمایش رسول خدا صلی الله علیه و آله این است که ابتدا غسل کرد و بعد وضو گرفت و چهار رکعت نماز بجا آورد که در هر رکعت

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه میفرمودند:  علّت آنکه دین مسیح مانند دین اسلام بزودى در دنیا گسترش یافت و مردم پذیرفتند، همین جنبه ‏هاى عاطفى و رحمت بود که با فطرت مردم سازگارتر بود.

این سوال همیشه مطرح بوده و هست که تکلیف این همه از پیروان سایر ادیان مخصوصا مسیحیان چه خواهد شد؟ عاقبت امر آنان در قیامت چگونه است؟ آیا همه به عنوان کفار وارد جهنم می شوند یا راه نجاتی برایشان هست؟ پاسخ این سوال را از کلمات نورانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه استفاده می کنیم

مُفسّر کبیر قرآن حضرت علامه طباطبائی اعلی الله مقامه: (ازدواج نکردن حضرت عیسی علیه السلام) دلیل بر نقصان نیست، بلکه دلیلى بر روحیّت و نورانیّت حضرت عیسى بوده است، چون با این نشأه أبداً تماس حاصل نکرد و ازدواج ننمود و سکنى و خانه نگرفت؛ یک موجودیّت خاصّى داشت. ولى حضرت رسول اکرم جامعیّت داشتند، از آثار و خصائص این نشأه بنحو أوفى برآمدند؛ و بالاخصّ سنّت ازدواج از خصائص رسول الله است‏. (مهر تابان)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در سابق علمائى بودند بسیار عالى‏ مثل شیخ مفید... که وقتى انسان تاریخ آنها را نگاه مى ‏کند، مى ‏بیند یک پارچه علم و کمال و درایت و در عین حال قدس و تقوى هم به روح آنها نشسته و دنیا براى آنها یک پشه ارزش نداشته، واقعاً ارزش نداشته ها! و اینها چراغ بودند و جماعت را به سوى همان مقامى که رسول الله و ائمّه پیش‏دار آن بودند، حرکت مى ‏دادند و خود و هر کسى که در طیف شعاع و مغناطیس آنها قرار مى‏ گرفت آنها هم هدایت مى ‏شدند و به مقام کمال مى‏ رفتند. (کیمیای سعادت، سخنرانی درباره حوزه نجف)

وصیت حضرت زهرا سلام الله علیها مبنی بر خاکسپاری در شب و مخفیانه سندی بر مظلومیت آن بانوست؛ در این مورد گرچه روایاتی موجود است اما اشارات برخی از اولیای الهی در سال های اخیر قابل ملاحظه است

عارف کامل مرحوم علاّمه طهرانی رحمة الله علیه فرمودند: حفظ سلامتى بدن واجب است باید سلامتى خود را حفظ کرده و نسبت به تغذیه کوتاهى نکنید.

یکی از وظایفی که حکومت اسلام و در راس آن ولایت فقیه هنگام تشکیل حکومت اسلامی بر عهده دارد و باید آن را مدام رصد نماید مراقبت و مواظبت بر کیفیت زندگی افراد تحت حکومت و برخورداری آنان از تغذیه سالم و اسلامی و در مقابل پرهیز جامعه از اسراف و تبذیر و زندگی اشرافی و تغذیه ناسالم است؛ در این مقاله پربار به نظرات مرحوم علامه طهرانی رضوان الله علیه در اینباره پرداخته شده است

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: به عقیده حقیر اشعار ابن فارض (ابن فارض در عرب در حکم حافظ در میان ایرانیان است) از خواجه حافظ قوى‏ تر است؛ امّا اشعار خواجه از أشعار ابن فارض لطیف‏ تر مى‏ باشد. امّا در سیر و سلوک و بدایت و نهایت هر دو به درجه أعلاى از عرفان رسیده ‏اند و أسفار أربعه را تمام نموده‏ اند.

بیستم مهر، روز بزرگداشت عارف و شاعر بی نظیر جناب حافظ شیرازی لسان الغیب است؛ فردی که هر اهل دلی با او و غزل های عارفانه اش اُنسی بی شمار دارد؛ در آنچه به دنبال می آید عشق و علاقۀ وافر مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه به جناب خواجه شیراز از نظر می گذرد.