گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

خیلی از مومنان و سالکان راه خدا تمنای بیداری شب و توفیق به عمل نمازشب را در دل دارند اما موفق به این عمل ممتاز نمی شوند یا گهگاهی از آنان فوت می شود لذا معمولا دنبال دستورالعمل یا راهکاری برای رسیدن به این فیض عظما هستند در این یادداشت بر اساس احادیث و کلام اولیای الهی به برخی از دستوراتی که می تواند در این زمینه موثر باشد اشاره شده است

وقتی سلمان فارسی برای استانداری به مدائن انتخاب شد و به آنجا رفت، یک شخصی او را دید. آمد جلو و گفت: تو سلمان همان صحابی پیامبر صلی الله علیه و آله هستی؟ سلمان گفت:

سلام.اقای جرجانی که در مشهد هستند برای تربیت سلوکی مورد تایید استاد هستند؟و این که میگویند عارف کامل هستند چطور؟ و ایا شاگرد علامه طهرانی هستند؟ پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نقل می کردند: شاگردان مرحوم قاضی بسیار باهم همدل بودند. روزی یکی از آنها که هیچ پولی در خانه نداشت بقیه به خانه‌اش رفته بودند برای مهمانان آبگوشت گذاشته بود. 

یکى از سروران و دوستان حقیر که فعلًا از علماى نجف أشرف هستند: جناب الآیة الحجّة آقاى حاج سیّد محمّد رضاى خلخالى أدام الله برکاته براى حقیر نقل کردند که: من روزى در بازار حُوَیْش مى‏رفتم؛ و دیدم آقاى حاج شیخ محمّد حسین در وسط کوچه، خم شده است؛ و پیازها را جمع مى‏ کند؛ و پیوسته با خود مى ‏خندد.

امام صادق علیه السلام:

إِنَّا لَنُحِبُّ مَنْ کَانَ عَاقِلًا فَهِماً فَقِیهاً حَلِیماً مُدَارِیاً صَبُوراً صَدُوقاً وَفِیّاً إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَصَّ الْأَنْبِیَاءَ بِمَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَمَنْ کَانَتْ فِیهِ فَلْیَحْمَدِ اللَّهَ عَلَى ذَلِکَ وَ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ فَلْیَتَضَرَّعْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْیَسْأَلْهُ إِیَّاهَا.

مَأْمُونٍ الرَّقِّی‏ مى ‏گوید: خدمت امام صادق علیه السلام بودم که سهل بن‏ حسن خراسانى وارد شد و به آن حضرت سلام کرد و نشست آنگاه عرض کرد: شما مهر و رحمت دارید. شما اهل‏ بیت امامت هستید. چگونه از حق خویش باز ایستاده ‏اید، با این که صد هزار شمشیرزن آماده به رکاب در خدمت ‏شما هستند. امام صادق علیه السلام فرمود:

سلام علیکم استاد: وقت شما بخیر ان‌شاءلله که سلامت باشید من حدود سن 18 سالگی با محبت و عشق خدا با مفهوم سلوک اشنا شدم و مسیر زندگی من کلا عوض شد (چرا که در قبل ازاشنایی ادم اصلا خوبی نبودم دوستان بدی داشتم و گناهان خیلی زیادی داشتم و زیاد هم به نماز و روزه پایبند نبودم و تا الان هم نتوانستم همه اعمال قضا شده  را ادا کنم ) والان حدود 20 سالمه. 

السلام علیکم حاج آقای شاهرخی خواستم نظر جنابعالی را در مورد آیت الله کمیلی جویا بشم.آیا می توان برای سیر وسلوک به ایشان مراجعه کرد؟ پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

از سلمان‏ فارسى‏ نمى ‏پرسند: چرا مانند أمیرالمؤمنین نیستى؟! مى‏ پرسند: آیا تمام استعدادها و قوائى را که خداوند بخصوص تو داده است، در راه رضاى او اعمال کردى یا نه؟!

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

عالى ‏ترین اسوه و الگوى فناى در ذات حقّ تعالى امام حسین علیه السلام بود که نه تنها در روز عاشورا از هر چه بود گذشت، بلکه نفس مقدّسش در راه خدا اینطور بود. سیّدالشّهداء علیه السّلام در روز عاشورا سیّدالشّهداء نشد؛ قبلًا هم همینطور بود، نفسش اینگونه بود. روز عاشورا روز تجلّى و ظهور بود، روز انکشاف بود که بر اهل عوالم و خلائق روشن کرد آنچه را که باید روشن نماید.

نقل است که مرحوم حاج میرزا جواد آقاى ملکى تبریزى رضوان الله علیه مدّت چهارده سال ملازم جمال الاولیاء و العرفاء مرحوم آخوند مولى حسینقلى همدانى رضوان الله علیه بوده ‏اند. مرحوم حاج میرزا جواد آقا مى ‏فرمودند: 

قال الله تعالی: : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿2﴾ کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿صفّ/3﴾ قال الله تعالی: الَّذِینَ یُجَادِلُونَ فِی آیَاتِ اللَّهِ بِغَیْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ وَ عِندَ الَّذِینَ آمَنُوا... ﴿غافر/35﴾؛ این دو آیه در کنار هم می فرماید: بی ‌دلیل حرف زدن، علاوه بر آنکه مغضوب خداست مغضوب مؤمن هم هست؛ چون مؤمن متخلّق به اخلاق الهی‌ است، در گفتار و رفتارش سنّت الهی را رعایت می‌کند نه خیالات و منفعت نفس را. مؤمن اگر سخنی بگوید: اوّلا، تقوا را در نظر دارد، ثانیا، سَدید (محکم و با دلیل) می گوید: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا ﴿احزاب/70﴾

سلام علیکم ممنون از مطلب مفید و راهگشایتان. سوالی هم از حضور شریفتان داشتم: منظور از سالکان مجذوب چیست؟ باتشکر پاسخ از حجت الاسلام و المسملین شیخ محمد شاهرخ همدانی

وقتی در تقسیم بندی اموری که از ناحیه خدای متعال از آن نهی شده ایم به مکروهات می رسیم، بر اساس القائات نفس و وساوس شیطان شروع می کنیم به توجیه که خب حرام که نیست یا اینکه مکروه مجوز انجام دارد و یا آنچه که از کودکی به گوشمان خورده که انجام چند مکروه به اندازه یک حرام هم نیست و آنقدر توجیه می کنیم تا انجام دهیم بعد از مدتی برایمان عادت می شود و بر آن اصرار می کنیم اما نمی دانیم چه به سرمان می آید؛ به یادداشتی از حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی برخوردیم که در این زمینه بسیار مختصر و رسا، هشداری برای نفس امّاره به سوء است. البته این موضوع تحت عنوان "عشق مجنون" در سه بخش به زودی تقدیم می گردد

سوال بنده این است که حقیر در مطالعه ی آثار بزرگان یا زندگینامه ی آنان گاها با بعضی اسامی مواجه می شوم که آن اسامی مربوط به انسان هایی شهره به انحراف، هستند و همیشه با خود می گفتم که شاید این نام شخصی غیر از آن افراد منحرف هستند و یا اینکه گزارشگر دقیق نیست یا خدایی نکرده دروغ گفته. خواستم این مطلب را با شما در میان بگذارم...پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

سلام علیکم؛ سوالی ذهن بنده رو مشغول کرده که اگر لطف کرده و پاسخ مبسوطی بفرمایید متشکر می شوم بنده به توفیق الهی شرح حال اولیای الهی را خوانده ام از جمله علامه طهرانی و سید هاشم حداد رحمه الله علیهما الواسعه و حسرت بزرگی بر دلم نشسته که ای کاش بنده نیز استادی به مانند این بزرگواران داشتم که

عارف کامل و عالم ربّانی حضرت علِامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اگر انسان به کسی گمان بد بَرَد در مرحله‌ ای قفل شده است و دیگر رشد و تعالی نمی‌ تواند داشته باشد، گویا همانجا از انسانیت بیرون رفته است.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

اگر انسان گمان برد در مرحله‌ای قفل شده است و دیگر رشد و تعالی نمی‌تواند داشته باشد، گویا همان‌جا از انسانیت بیرون رفته است.

سالک وارسته مرحوم حاج اسماعیل دولابی رحمة الله علیه: کمال انسان در این است که خانواده‌اش از او خشنود باشد. کمال مرد در آن است که خانواده‌اش از او راضی باشد. هر زنی که مردش از او راضی باشد آن عزیز خداست، هر مردی هم که زنش از او راضی باشد آن مرد عزیز خداست، کمال زن و مرد در این است و بقیه‌ اش سخنی دیگر است. چنین زن و مردی را خدا از همه اعمالشان راضی است. خوب رفتار کردن با زن هنر دین است. مردی که با زنش خوب رفتا کند همه جا آقاست. زن هم وقتی مردش از او راضی باشد می‌تواند همه کارهایش را به خوبی انجام دهد. نمونه کامل یک زن و شوهر مؤمن حضرت علی و حضرت زهرا (سلام الله علیهما) می‌باشند که یک روح و یک جان بودند در دو پیکر.

یکی از مشکلات سیر بشر تقابل خواست و اراده او با مشیت و اراده خداست، همان چیزی که از او به توحید در ربوبیت تعبیر آورده می شود و الا که توحید در خالقیت را همه اذعان دارند و بدان پایبندند؛ در این یادداشت به این موضوع پرداخته شده است

سلام. حدود 7 سال است که تمرین سکوت ذهن و نفی خواطر میکنم.اما نهایتا 10 15 ثانیه بیشتر نمی توانم ذهنم را کنترل کنم.در این حال حالتی چون شناور شدن به من دست میدهد که دیگر برایم عادی شده.چرا در این مدت نتوانستم بر ذهنم غلبه کنم؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

از خصوصیات نفس است که در هر چیزی طالبِ بیشترین بوده ولی در باب عبودیّت و عبادت که باید بر خلاف منافع نفس قدم برداشت، به کمترین قانع شده و عبارت کلیشه ای "انجام واجبات و ترک محرّمات" را بهانۀ شانه خالی کردن از سیر الی الله کرده و بسیاری از توفیقات را از خود سلب می نماید در حالیکه نه معنای عبارت فوق را فهمید و نه دانست که عبودیّت تامّ و معرفت و لقاء خدا، با قناعت و کم کاری در بندگی که از أوجب واجبات است بدست نمی آید، جناب حجت الاسلام شاهرخ همدانی در آستانۀ ماه ذی القعدة الحرام (سنه 1436 ق) در جمع رفقای مشهد مقدس، پیرامون این مسأله و شروط اصلی برای طالبان سیر و سلوک مطالبی را بیان داشتند.

خدای متعال فرمود: وَ الَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ و َلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ ﴿سوره حشر، آیه 10﴾

کسانی وارد بهشت می شوند که هیچ گونه کینه و کدورتی در دل از برادران ایمانی شان ندارند؛ پس دلی که در آن کینه نباشد، بهشت است! در واقع بهشت را می بریم، با دلی خالی از کینه می سازیم؛ این یعنی آنهایی هم که می خواهند دنیایشان بهشت باشد و بهشتی زندگی کنند، دلشان را پر کنند از صفا و محبّت؛

آنچه از دستورات سلوکی در لسان عرفای شامخ الهی جاری می شود همگی برگرفته از متن آیات و روایات است. یکی از این دستورات سجدۀ طولانی و مداومت بر قرائت سورۀ مبارکۀ قدر است که آثار آن را در یادداشت پیش روی می خوانیم

سلام علیکم اگر مقدور هست بفرمایید که آیا مطلب « راه قوی شدن روح برای اینکه به کمالات انسانی برسد جهاد با نفس است پس روح تا وقتی که نفس، خود را تزکیه نکند رشدی نخواهد داشت و سیرش نزولی خواهد بود بنابراین اصل در سیر و سلوک رام کردن نفس است و با روح کاری نداریم ،چون روح متقابلاً کار خود را انجام خواهد داد.» صحیح می باشد؟و اگر جواب منفی است لطفا راهنمایی بفرمایید.با سپاس فراوان. پاسخ از استاد حاج شیخ محّمد شاهرخ همدانی

بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم آیا نگاه به چهره بزرگان و عرفا و اهل بصیرت از روی تصویر هم همان تاثیر رؤیت حضوری را دارد یا خیر؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

یکی از واژگانی که در بین ارباب سلوک و اصحاب مراقبه و معرفت برگرفته از متن آیات و روایات، زیاد بکار می رود و حاوی اسرار الهی است، عدد "اربعین" است که مفهوم و مصادیق خارجی آن در میان بسیاری از اقوام و ادیان و مذاهب مورد نظر و توجه بوده است که از آن تعبیر به چلّه هم می شود. این مقاله از آثار مکتوب استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به این موضوع پرداخته است

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: سالک باید آنقدر امیدش به پروردگار زیاد باشد که هر شب که می ‌خوابد، امید داشته باشد صبح کامل ‌شده برمی خیزد و شاهد وصل را در آغوش کشیده باشد

سلام علیکم اگه میشه راجع به تاثیر نگاه های حرام هم مطلبی مرقوم فرمایید. کسی که چشمانش پر از حرام شده چگونه باید توبه کند؟ طوری که آثار سوء آن از نفس خارج شود یا تبدیل شود. چگونه می توان تصاویر ضبط شده در ذهن را محو کرد؟

با تشکر از کمکتون. خیلی التماس دعا داریم پاسخ از حجت الاسلام شیخ محمد شاهرخ همدانی...

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

صوفی إبنُ الوقت باشد ای رفیق

از خصوصیات بارز اولیاء الهی و مؤمنان راستین وقت شناسی و نظم در امور است. مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه را همگان بدین صفت میستودند و انصافا کم نظیر بودند. چقدر قابل تأمّل است که علی علیه السلام در آخرین وصایای خود به فرزندان و تمام شیعیان، سفارش به نظم فرموده و آن را همردیف تقوا به حساب می آورند. [نهج البلاغه، فیض، نامه ۴۷، ص ۹۷۷]

اگر امیرمومنان علیه السلام می خواستند رساله عملیّه ای بنویسند، تمام احکام این رساله دائر مدار دو حکم بیش نبود: خدا دوست دارد خدا دوست ندارد. این یادداشت به جایگاه احکام در مسیر تربیتی توحیدی و سیر الی الله اشاره دارد

مجموعۀ حاضر از تألیفات حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که به موضوع صلۀ رحم و معاشرت و آداب و حدود آن بر مبنای آیات و روایات و سیره بزرگانی چون حضرت علامه طهرانی رحمة الله پرداخته اند که از یک جنبه عمومیت داشته و تمام موارد معاشرت و مهمانی را شامل می شود و از جنبۀ دیگر به سُفره ها و ضیافت های افطاری در ماه مبارک رمضان توجهی خاصّ شده است

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

تمام سختی های انسان کامل شدن به اندازۀ یک چشم گفتن به خداست.

توکّل چیست؟ مقام رضا کدام است و فرق رضایت و تسلیم با یکدیگر چیست؟ اینها سوالاتی است که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در یکی از سخنرانی هایشان بدان پرداخته اند و اینک متن آن از نظر می گذرد

سلام.آیا علامه طهرانی برای کسب قوت قلب و قوت نفس ذکری از اسمای الهی را توصیه کرده اند؟اگر توصیه نکرده اند آیا ذکری وجود دارد؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

در واقع نیمه خالی لیوان پُر است از هوا و اکسیژن. انسان در حیاتش همانقدر که به آب نیاز دارد به هوا هم نیاز دارد؛ پس هر دو نیمه را باید به یک اندازه دید. مشکلات، سختی ها، کمبودها و نقائص آن نیمه ایست که باید دید چون در مسیر کمال ضرورت دارند.

شروع در بسیاری از امور با دلگرمی و میل و رغبت است اما بعد از مدتی به سردی می گراید؛ راه خدا و عبادت از این مقوله جدا نیست خصوصاً اینکه در این بین دیگران و عملکرد آنها را ملاک قرار داده باشیم؛ در مقاله پیش رو به برخی از عوامل دلسردی در راه خدا و عبادت و نسبتش با دیگران و راه کارهای درمانی آن پرداخته شده است.

حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

استاد ما حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه این شعر را زیاد می خواندند:

دِه بود آن نه دل که اندر وی *** گاو و خر باشد و ضیاع و عقار.

یکبار شخصی از ارادتمندان مرحوم آقا با یک حال زائدالوصفی به ایشان عرض کرد: آقا ما یک منزلی در فلان جا تهیّه کردیم، بلافاصله مرحوم علّامه فرمودند: مؤمن که نباید از خرید منزل اینقدر مسرور باشد، مؤمن باید فکر خدا باشد، حالا یک منزل پیدا می شود می خرد. دلت نرود دنبال منزل، آن دیگر دِه می شود، دل نیست، دل بایستی سراغ خدا برود، فرمودند: أنتَ مَعَ مَن أحبَبتَ.

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: دعای ندبه دعای خوبی است و حقیقت آن اظهار سوز و گداز و ابراز آتش فراق حضرت صاحب الامر عجّل الله تعالی فرجه الشّریف و تقاضای ظهور موفور السّرور آن حضرت و تشرّف به دیدار طلعت مقدّسشان است و خوب است که سالک همیشه این حال عشق و فراق را در قلبش زنده نگه داشته و با این اسباب قلبش را به یاد آن ولیّ والی عالم امکان حیات بخشد.ولی

موحّد کبیر و عارف بالله مرحوم حاج سیّد هاشم حدّاد رضوان الله علیه: انسان خالص به مقصود می رسد؛ اوّل و آخر سلوک إخلاص است. بدون إخلاص انسان به جایی نمی رسد.

سالکی راه‌ رفته و جان ‌سوخته می ‌گفت:

به غلط نام راه خدا را راه ریاضت نهاده‌اند. این راه راه عشق است و صفا. راه لذّت است و طرب.

چه خوب است هر بار که روضه ضربت امیر مومنان علیه السلام را می شنویم زبان حالمان این باشد: اگر عزراییل به سراغ ما آمد کجاییم؟ با چه کسی هستیم؟ در چه حالی به سر می بریم؟ براستی محراب ما کجاست؟...

به نام خدا سلام علیکم اگر معاشرت و رفت وآمد با نزدیکانی مثل خواهر و برادر، صله ای نداشته باشد حتی ممکن است باعث قطع رحم هم بشود آیا مجازیم از آن صرف نظر کرده و یا به حداقل کاهشش دهیم؟ ... باید با همه قطع ارتباط کرد؟؟ با تشکر پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

(در سیر الی الله) بی‌تفاوت نباید باشید، بی‌تفاوتی یعنی خاموشی طلب و خاموشی طلب یعنی سکون و سکون مخالفِ حرکت است و سلوک یعنی حرکت