گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: وظیفه حکومت و دولت است که راه سفر به مشهد مقدّس و تشرّف به محضر امام رضا علیه السلام را برای عموم مردم مخصوصا کسانی که بضاعت مالی ندارند،

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: زیارت امام رضا علیه السلام اصل و اساس شریعت است و همه احکام و تکالیف به ولایت ایشان بر مى گردد و حرم امام رضا علیه السلام بعنوان مأمن و ملجأ و پناهگاه و کهف همه شیعیان دنیا مطرح است

اللهّمَ صَلّ عَلی عَلی بنْ موسَی الرّضا المرتَضی، الامامِ التّقی النّقی، و حُجّتَّکَ عَلی مَنْ فَوقَ الارْضَ، و مَن تَحتَ الثری، الصّدّیق الشَّهید، صَلَوةَ کثیرَةً تامَةً، زاکیَةً مُتَواصِلةً، مُتَواتِرَةً مُتَرادِفَه، کافْضَلِ ما صَلّیَتَ عَلی اَحَدٍ مِنْ اوْلیائِکَ

در این مقاله که از منابع معتبر جمع آوری شده است با حالات و سیرۀ عارف کامل حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین طباطبایی رحمة الله علیه، صاحب تفسیر المیزان در رابطه با تشرّف و زیارت حضرت علی بن موسی الرضا علیه ‎السلام آشنا می شویم.

یکی از سالکان راه خدا نقل می کند: یکبار محضر استاد علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه بودیم، شخصی این شعر معروف را خواند که :

مرحوم آیت الله حاج شیخ عبد الکریم حائری یزدی موسّس حوزه علمیه قم اعلی الله مقامه الشریف می فرمودند: چشم درد شدیدی به من عارض شد، به حدّی که توان مطالعه و نوشتن را ازمن سلب نمود. مطالعه و نگارش را کنار گذاشتم و به معالجه و درمان پرداختم، ولی این ناراحتی همچنان ادامه داشت، تا آنکه فصل تعطیلی رسید و با قطار عازم زیارت و عتبه بوسی ثامن الحجج حضرت امام رضا علیه السلام شدم 

علّامه حِلّى رحمة الله علیه را بعد از فوت، خواب دیدند و از کیفیّت أحوالش استفسار نمودند، جواب گفت: لَوْ لا زِیارَةُ الْحُسَیْنِ وَ تَصْنِیْفُ الالْفَیْنِ لَهَلَکَتْنِى الْفَتاوَى! «اگر زیارت إمام حسین علیه السّلام

چندسالی است که سفر زیارت اربعین سیدالشهداء علیه السلام با پای پیاده که سیره علما در سابق بوده جانی دوباره گرفته و هر ساله شور و شعوری حسینی در دلها به پا می کند، حال که این حرکت عظیم هر ساله تکرار می شود بسیار مناسب است که فرهنگ نامه آن دانسته شود، از این روی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی برای اولین بار مستندات زیارت پیاده را در تاریخ بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان بررسی کردند که به صورت جامع در کتابی به نام "بر مرکب إرادت" تقدیم می گردد.

زیارت معصومین علیهم السلام از اوجب واجبات است که هر چه مراعات آداب و اعمال وارده بیشتر باشد بهره زائر بیشتر خواهد بود؛ کتاب حاضر به آداب جامع ظاهری و باطنی عتبات عالیات در عراق می پردازد که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی را بر اساس متن روایات و با برداشت از سیره بزرگان خصوصا حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه به صورت اختصار بیان می کنند.

در یکی از مسافرتهایی که به جهت زیارت امام حسین علیه السّلام می‌رفتیم، جهت خواندن نمازهای مستحب و واجب توقف کردیم اما رفقای ما عجله داشتند که هر چه سریعتر حرکت کنند و خود را به کربلا برسانند. من به آنها گفتم: آیا قصد ما از زیارت امام حسین علیه السّلام خداست؟ و یا اینکه قصد ما

سلام علیکم. با توجه به اینکه روز عرفه کربلا ازدحام زیاد هست و بنده دوست دارم که در ایام خلوت به زیارت بروم آیا شما صلاح می دانید این عمل را به تاخیر بیاندازم؟ پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

در طول سال ایامی به عنوان روز زیارت آقا علی بن موسی الرضا علیه السلام وارد شده اما اولیای الهی از همه بیشتر بر روز بیست و سوم ذی القعده تاکید داشتند و مخصوصا مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه آن را به شاگردان سلوکی خود توصیه می کردند؛ نوشتار حاضر به خصوصیات این روز از منظر اولیای الهی و برخی آداب زیارت پرداخته که حجت الاسلام شاهرخ همدانی آن را قلم زده اند.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حقیر به مهاجرت مشهد مقدس و "آستان بوسی و تکحیل کُحل و سرمه ی خاک پای زوارِ" حضرت امام هشتم علیّ بن موسی (علیهما و علی آبائهما و اولادهما جمیع صلوات الله و ملائکته المقربین و انبیائه المرسلین و عباده الصالحین من الآن الی قیام یوم الدین) موفّق آمدم، و بارِ نیاز خود را یکسره در این عَتَبه ی ملائک پاسبان، فرود آوردم و با "کمال التماس" 

هنگامى که ماءمون حضرت رضا علیه السلام را از مدینه به خراسان احضار کرد، آن حضرت در مسیر راه ، معجزات و کراماتى را به اذن خداوند متعال به مردم و همراهیان خود ارائه نمود.

با سلام خدمت استاد عزیز و گرانقدر و آرزوی قبولی طاعات و عبادات همه ی ما در این ماه پربرکت ان شاءالله،  سوالی داشتم در خصوص اینکه اگر به نیت زیارت امام حسین علیه السلام از نزدیک و در شبهای قدر عازم کربلای معلی شویم و اصلا قصد و قرض فرار  از روزه نباشد و فقط نیت درک شب قدر در کنار حرم با صفای امام حسین علیه السلام باشد آیا رفتن به این سفر ارجح است یا اینکه در خانه بمانیم و روزه واجب ماه مبارک رمضان را بگیریم کما اینکه میدانیم که اگر برویم چه در راه و چه در کربلا مسافر بوده و ده روز کامل نخواهیم بود و روزه ی ما قضا خواهد شد. لطفا نظر حضرت عالی و هم چنین نظر استاد مرحوم علامه رحمه الله علیه  را بفرمایید با تشکر. پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

در روایات قطعی السند بر افضلیت آثار و ثواب زیارت امام هشتم علیه السلام بر حج (حج غیر واجب) تصریح شده است حقیقتی که مشهود عینی اولیای الهی می باشد. حضرت علامه طهرانی رحمة الله در ذیل این معنا مطالبی بس گهربار دارند که مقصود را روشن و مبرهن می سازد.

ابو عامر، واعظ اهل حجاز، گوید: رفتم به خدمت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام و سؤال کردم که یا ابن رسول اللَّه! چه ثواب دارد کسى که زیارت کند حضرت امیر المؤمنین علیه السلام را و تعمیر نماید تربت آن حضرت را؟ فرمودند: اى ابو عامر! خبر داد مرا پدرم از پدرش از جدّش از حضرت امیر المؤمنین علیه السلام که حضرت سیّد المرسلین فرمودند به من که: 

مقاله پیش روی از منشآت حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی است که به بررسی جایگاه زیارت در سیر و سلوک الی الله و برخی آداب آن بر اساس منویّات و فرمایشات استادشان علامه طهرانی رحمة الله علیه می پردازد

حجّت الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: 

اینکه در روایت است زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی همان زیارت سیدالشّهداء علیهماالسلام است، اختصاص به وی ندارد! همانطور که اختصاص به سیدالشهداء هم ندارد؛ بلکه در هر جای عالم اگر انسان خدمت انسان کامل و ولیّی از اولیای الهی چه در زمان حیات و چه در زمان ممات برسد، عین این است که خدمت نه تنها یک معصوم بلکه خدمت همۀ معصومین علیهم السلام و همۀ اولیای الهی رسیده است. و سرّ مطلب آنست که حضور در حریم انسان کامل، چه معصومین و چه غیر ایشان، حضور در حریم ولایت است و ولایت عین توحید است که تعدّد بردار نیست. 

از امام صادق علیه السلام روایت شده است که روزی امام حسین علیه السلام در دامن حضرت  رسول صلی الله علیه و آله و سلم نشسته بود و حضرت با او بازی می کرد و او را میخنداند.

زیارت شریفه جامعه که از جانب حضرت امام علىٌّ الهادى علیه السّلام‏ شرف صدور یافته است، دربردارنده اوصاف و منزلگاه شؤون ولایت و امامت است بطور مشروح می باشد که در حقیقت جایگاه واقعی امام در این زیارت تبیین شده است، در این مقاله به گوشه ای از انوار نورانی آن پرداخته شده است

رفتن به آستان و حرم معصومین علیهم السلام و تقرّب به ضریح آن حضرات خصوصیات و آثاری دارد که در جای دیگر نیست گرچه هیچ جایی خالی از روح و حقیقت امام علیه السلام نیست؛ در نوشتار پیش روی حضرت علامه طهرانی رحمة الله در یکی از سخنرانی ها به آن خصوصیات و آثار اشاره دارند و به برخی از آداب زیارت و عظمت جایگاه زائر می پردازند.

رعایت ادب در زیارت معصومین علیهم السلّام، در بهره مندی زائر بسیار دخالت دارد. این آداب در روایات ما بیان شده و تعیّن آن را می توان در سیرۀ اولیاء راستین الهی مشاهده نمود و طبق آن عمل نمود؛ آنچه پیش روی شماست، سیرۀ عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه در زیارت حرم مطهّر امام رضا علیه السلام است.

با سلام اینکه گفته می شود که معصومین باید بطلبند تا به زیارت آنها مشرف شویم تا چه اندازه درست است، چون افراد ظالمی مثل شاهان پهلوی نیز به زیارت آمده اند، آیا ممکن است بعضی زیارت ها مارا طلبیده باشند و بعضی زیارت ها مارا نطلبیده باشند ولی رفته باشیم؟ از کجا بفهمیم که زیارتمان مورد قبول واقع شده؟ با تشکر. پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

یکی از شاگردان مرحوم علامه طهرانی قدس سره نقل میکرد: ایام فتح خرمشهر بود که در منزل مرحوم علامه روی بالکن مشغول کار کردن بودم و ایشان در مکتبه ( کتابخانه) خود مشغول تالیف بودند که در آسمان صدای عبور هلی‌ کوپتر بلند شد و مرحوم علامه تشریف آوردند بیرون و پرسیدند چه خبر است؟ عرض کردم...

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: چوب حرم بوسیدن دارد، چوب‌ کفشدارى حرم بوسیدن دارد، کفش زوّار حرم بوسیدن دارد، خاک پاى زوّار حرم بوسیدن دارد

سلام علیکم. سؤالی از محضر استاد داشتم که اگر مقدورست پاسخ بفرمایید. آیا وقتی به زیارت أئمّه علیهم السّلام و امامزادگان می رویم ، حتما باید زیارتنامه و نماز زیارت خوانده بشود ؟ پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

سلام علیکم. حقیر از این عمل طواف هفت شوط بزرگان (بر قبور معصومین علیهم السلام) مطلع نبودم اما قلبا این کار را دوست داشتم به همین خاطر این هفت شوط را چون دور ضریح امکان نداشت در صحن ها انجام میدادم به نحوی که 7 دور قبه مبارکه را طواف کرده باشم، میخواستم بدانم این طواف در صحن ها مورد تأیید است یا طواف زیر قبه مبارکه و ضریح موضوعیت دارد؟ سپاس. پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

به نام خدا سلام علیکم 2 سوال از حضور شریفتان داشتم: 1_آیا این درست است که اگر توفیق زیارت بزرگی نصیب کسی نمیشود یعنی ایشان آن شخص را به حضور نطلبیده اند؟ 2_ معنای کراهت خواندن بیش از هفت آیه برای زن ... پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی 

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش اوّل» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش دوّم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش سوّم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش چهارم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش پنجم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش ششم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش هفتم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش نهم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش دهم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش یازدهم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش دوازدهم» آن تقدیم می گردد.

برای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش سیزدهم» آن تقدیم می گردد.

رای اولین بار مستندات تاریخی زیارت پیاده بر اساس قرآن و روایات و سیره علما و حتی در سایر ادیان توسط استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بررسی شده و "بر مرکب إرادت" نام گرفته است. «بخش چهاردهم» آن تقدیم می گردد.