رفتن به آستان و حرم معصومین علیهم السلام و تقرّب به ضریح آن حضرات خصوصیات و آثاری دارد که در جای دیگر نیست گرچه هیچ جایی خالی از روح و حقیقت امام علیه السلام نیست؛ در نوشتار پیش روی حضرت علامه طهرانی رحمة الله در یکی از سخنرانی ها به آن خصوصیات و آثار اشاره دارند و به برخی از آداب زیارت و عظمت جایگاه زائر می پردازند.
بسم الله الرحمن الرحیم
بر آستان جانان (بیانی ناب از علامه طهرانی درباره زیارت معصومین)
منبع: اقتباس از بیانات علامه طهرانی، شرح دعای ابو حمزه ثمالی
حرم معصوم موقف کریمی است، یعنی محلّ، محلّ خیلی عالی است، انسان که موفّق می شود در این مشاهد برود، موقف خود را باید خیلی گرامی بشمارد؛ زیرا یک موقعیتی برای انسان پیدا شده که در جای دیگر پیدا نمی شود، اینکه انسان یک جایی برود که هر چه بخواهد به او بدهند و گناهانش را بیامرزند و از زَلّات و از لغزش های او بگذرند و به واسطه ورود در این مشاهد او را از همۀ آلودگی ها پاک کنند و دعایش را مستجاب کنند، آنجا انسان در محضر امام است در جایی است که روح و نفس امام به آنجا نسبت به جاهای دیگری تعلقش بیشتر است.
لذا در نزدیک شدن به قبور معصومین علیهم السلام اسرار و آثار و یک فیوضاتی است که انسان را می گیرد و این فیوضات در جاهای دیگری نیست؛ درست است که روحِ امام معصوم علیه السلام همه جا هست، امّا امام در آن نقطه به خصوص که قبر اوست از واردین بیشتر پذیرایی می کند و با عنایت و توجّه خاصّی نظر می کند.
آنجا، جایی است که شیاطین حقّ ورود ندارند، بلکه محل تردّد ملائکه است، لذاست که وقتی انسان می خواهد در حرم معصومین وارد شود، بر ملائکه سلام می کند و إذن دخول می گیرد؛ پس معلوم می شود ملائکه آنجا ایستاده اند که انسان اذن دخول می گیرد، اینطور نیست که وقتی انسان وارد حرم امام رضا علیه السلام می شود از ملائکه ای که در یمن هستند اذن دخول می گیرد اینکه معنا ندارد، بلکه مسلّم است که از همان ملائکه ای که آنجا ایستاده اند اجازه می گیرد. در تمام حرم امام رضا علیه السلام ملائکه است.
در یک سفری که شاه عباس با پای پیاده از اصفهان تا مشهد در طی بیست و هشت روز به حرم امام رضا علیه السلام رفته بود و مدتی هم در آنجا توقّف کرده بود، کارهای خیلی زیادی انجام داد، از جمله آنکه آن صحن بزرگ را تاسیس کرد و آب را جاری کرد و ظاهرا یک شب هم به کفشداری زوّار حرم پرداخت.
خود شاه عباس ایستاده بود و کفش زوّار را می گرفت و کفشداری می کرد و یک شب هم مامور چیدن شمع ها بود، چون در آن وقت که برق و گاز نبود در شمعدان ها شمع می گذاشتند و تمام حرم به وسیله شمع روشن می شد، آنوقت شمع های بزرگی بود و فتیله هایی داشت وقتی که مقداری می سوخت به وسیله قیچی های مخصوصی که به آن مقراض می گفتند سر این شمع ها را می چیدند تا خاکسترش روی فرش ها نریزد و موجب آتش سوزی و آلودگی نشود و الآن آن قیچی ها در موزه حرم هست؛ آن شبی که شاه عباس متصدّی گرفتن این سرفتیله ها بود، شیخ بهائی هم در حرم پهلوی شاه عباس بود و وقتی شاه عباس مقراض بدست گرفته بود تا سر این شمع ها را قیچی کند، بالبداهه این ابیات را سرود که:
پیوسته بُوَد ملائکه علّیین پاسبان یا خادم این روضۀ خلد برین
مِقراض به احتیاط زن ای خادم ترسم ببُری شهپر جبرِئیل
یعنی اینکه در تمام این حرم ملائکه است و نزدیک این چراغ ها ممکن است خود جبرائیل باشد؛ ای شاه، مواظب باش و این مقراضت را آهسته بزن که شهپر جبرئیل بریده نشود، که البته این کلام استعاره است و إلّا ملائکه که مانند مرغ ها پر ندارند.
این حرم معصومین انسان را زنده می کند و مثل آب کُرّ انسانی را که آلوده است، پاک می کند.
اللهم صل علی محمد و آل محمد