گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

آیت الله حاج شیخ حسن رمضانی از شاگردان حضرت آقای حسن زاده آملی حفظه الله تعالی می ‌گفتند: چندین سال قبل، دانشگاه قم برای تجلیل از مقام حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها گردهمایی تشکیل دادند و از من خواستند که واسطه شوم و حضرت استاد علامه حسن زاده آملی را برای این مجمع دعوت کنم

آیت اللّه مرعشى مى فرمودند: روزگارى که جوانتر بودم ، روزى بر اثر مشکلات فراوانى که داشتم ، از جمله آن که مى خواستم دخترم را شوهر دهم ولى مال و ثروتى نداشتم تا براى دخترم جهیزیّه تهیّه کنم ، با ناراحتى به حرم حضرت فاطمه معصومه علیهاالسّلام رفته و با عتاب و خطاب ، در حالى که اشکهایم سرازیر بود، گفتم اى سیده و مولاى من ، چرا نسبت به امر زندگى من اهمیّتى نمى دهى ؟

مرحوم آیت الله مرعشی نجفی رضوان الله علیه می فرمودند: 

هنگامى که در قم سکونت کردم (1343 ق )، صبحها در حرم حضرت معصومه علیهاالسّلام اقامه نماز جماعت نمى شد و من تنها کسى بودم که این سنّت را در آنجا رواج دادم و از شصت سال پیش به این طرف صبح زود

حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها دارای شخصیتی رفیع و والا مقام می ‎باشد به طوری که ائمه طاهرین علیهم السّلام از این بانو، با جلالت و تکریم یاد کرده‎اند؛ مقاله پیش روی به احوال آن بانوی محترمه از زبان معصومین و اولیای الهی به قلم حجت الاسلام شاهرخ همدانی اختصاص دارد

حضرت آیت الله بهجت رحمة الله علیه یکبار پس از بیان داستان شفا یافتن دو زائر امام رضا علیه السلام که خبر شفایشان را حضرت معصومه علیها السلام به آنها داده بودند، افزود:

عارف کامل مرحوم حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: استاد ما مرحوم آقا حاج سید هاشم حداد رضوان الله تعالی علیه می فرمودند: قبر مطهّر بى بى حضرت معصومه سلام الله علیها، فضاى قم و اطراف قم را باز و گسترده و سبک و نورانى نموده است، و بواسطه برکات آنحضرت است که گویا خستگى از زمین قم و از خاک قم برداشته شده است‏.

روز اول ماه ذی القعده، به یُمن وجود مبارک حضرت کریمانه فاطمه معصومه سلام الله علیها به روز ملّی دختران نام گزاری شده است، آنچه پیش روی شماست نوشتاری به قلم حجت السلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در گران بودن ارزش و قدر دختران مسلمان است که به برکت غنای فرهنگ قرآن و اسلام اینچنین معظّم و محترم شدند.

بسیار شنیده ایم که شیعیان را به نام جعفری و از مکتب حق شیعه به نام مذهب جعفری اسم برده می شود در این مقاله با استفاده از کلمات دُرربار حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه در کتاب شریف امام شناسی به دنبال پاسخ این سوال هستیم که چرا مذهب شیعه را جعفری گویند؟

مقاله پیش رو قسمتی از کتاب -امام جعفر صادق علیه السلام مغز متفکر جهان شیعه- می باشد. این کتاب نوشته شده توسط مرکز مطالعات اسلامی استراسبورگ است. بد نیست بدانید 25 دانشمند در این مجمع در مورد شیعه دوازده امامی تحقیق کرده اند. در بخشهایی از کتاب مطالبی از امام صادق علیه السلام ثبت گردیده که این دانشمندان معتقدند جواب آن متعلق به قرن بیستم می باشد و خود متحیراند که چگونه امام صادق علیه السلام درچهارده قرن قبل چنین اشارات علمی داشته اند. از شما تقاضا می کنیم این مطلب را با دقت مطالعه فرمایید.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ خَازِنِ الْعِلْمِ الدَّاعِی إِلَیْکَ بِالْحَقِّ النُّورِ الْمُبِینِ اللَّهُمَّ وَ کَمَا جَعَلْتَهُ مَعْدِنَ کَلامِکَ وَ وَحْیِکَ وَ خَازِنَ عِلْمِکَ وَ لِسَانَ تَوْحِیدِکَ وَ وَلِیَّ أَمْرِکَ وَ مُسْتَحْفَظَ [مُسْتَحْفِظَ] دِینِکَ فَصَلِّ عَلَیْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَصْفِیَائِکَ وَ حُجَجِکَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ. 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حضرت امام جعفر صادق علیه السلام از آن یگانه نباتى است که در زمین طیّب توحید روئیده است و آثار علمى و هدایتى وى نه تنها براى شیعه بلکه براى نسل آدمیّت، و نه تنها براى مدینه منوّره بلکه براى سراسر گیتى، و نه تنها براى زمانى و قرنى و قرونى بلکه بطور جاودان إلى الأبد ضمانت دارد. چرا؟ 

مرحوم سید نعمت الله جزایری می فرمود که به جهت تحصیل مراتب علم و کمال در اطراف بلاد اسلام گردش کردم. بعد شنیدم که علامه مجلسی در شهر اصفهان طلوع کرده، رفتم به اصفهان که از علوم ایشان اقتباس نمایم.

طرز و شکل أخذ علوم از حضرت شبیه طرز و شکل أخذ علوم در حوزه‏ هاى علمیّه امروزه نبوده است که با مناقشه در دلیل و مأخذِ کلام، بحث را طىّ کنند... دنبالۀ این مبحث شیرین که از میان نوشتجات حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه استخراج شده در ادامه می آید

در یکی از یادداشت های جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به 25 راه کار موفقیت دست یافتیم که در زمینه های ظاهری و معنوی کارساز است راه کارهایی که از بیانات امام صادق علیه السلام استخراج و جمع آوری شده است

(شیخ) مفید گفته است: به قدرى علوم حضرت (امام صادق علیه السلام) گسترش پیدا کرد، و از وى نقل گردید که براى اخذ آن قافله ‏ها به راه مى ‏افتاد، و در بلاد انتشار پیدا مى ‏نمود. علماء از احدى از اهل بیت او آن قدر که از وى نقل ‏کرده ‏اند، نقل ننموده ‏اند. زیرا اصحاب حدیث چون اسامى راویان موثّق را که از او روایت کرده‏ اند، با وجود اختلافشان در آراء و مقالات إحصاء نموده‏ اند، چهار هزار مرد یافته ‏اند.

کتاب در دل خود میراث ماندگار عالمان راستین را به همراه دارد که طالب علم با آن أنس گرفته و با او به صحبت می نشیند و از آن گنجینۀ مکتوب که میراث گذاشتگان است جواهر علوم و معارف و اخلاق را بدست آورده و صید می نماید. حضرت علّامه علامه طهرانی رضوان الله تعلی علیه به کتاب و مطالعۀ آن بسیار علاقمند بوده و هر فرصتی را برای مطالعه و کتابخوانی مُغتنم می شمردند و به آداب برخورد با کتاب بسیار مقید بودند. مقاله ذیل سیره ایشان در امر مطالعه و کتابداری است.

در حالات عالِم وارسته مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد علی اراکی رحمة الله علیه نقل است که بارها دیده بودند که سر قبری می روند و فاتحه می خوانند وقتی پرسیده بودند آیا از خویشان است؟ فرموده بودند: نه صاحب این قبر داستانی از منقبت علی علیه السلام برایم تعریف کرده و بر من حق استادی پیدا کرده است.

عارف کامل مرحوم حضرت آیت الله علامه طهرانی رضوان الله علیه می فرمودند: در منزل ایشان (مرحوم آقای انصاری همدانی) چاه آبى بود که رفقا براى تجدید وضو مى‏بایست از آن چاه، آب بکشند و آن هم با تلمبه که وسیله ‏اى بود در قدیم براى آب بالا کشیدن، و در عین حال بسیارى از اوقات آن تلمبه خراب مى‏ شد و رفقا با مشکل مواجه مى ‏شدند، 

مرحوم میرزا علی اکبر مرندی عارف گمنامی که مرحوم علامه طهرانی رضوان الله علیهما به مصالحی پرده از آن چهره تابناک برگرفت؛ مرحوم مرندی از روی آن اخلاص و صفا و صداقتی که داشتند فرموده بود: از فردا مردم به اینجا هجوم می آورند و فکر می کنند ما چیزی داریم.  آقا آسید محمدحسین چرا این کار را کردید؟

شانزدهم ماه شوّال المکرّم سالروز ارتحال یکی از عالمانی است که خدماتش به جهان اسلام خصوصاً تشیّع بر هیچ اهل تحقیقی پوشیده نیست و تعابیر علامه طهرانی رحمة الله علیه در منزلت وی گویای آن است؛ بدین مناسبت حکایتی از ملاقات مرحوم قاضی رضوان الله علیه با فاضل مامقانی ذکر می گردد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه (در باب تشخیص درستی و نادرستی روایات شیعه) می فرمودند: متکفّل تشخیص هویّت، و شخصیّت، و مذهب، و نام و نشان، و کیفیّت هریک از راویان را جدا جدا، علم رجال است، که از زمان نجاشى و شیخ طوسى و کشّى و علّامه حلّى، تا برسیم به زمان خودمان که جامع‏ترین و مفیدترین رجال را من حیث المجموع مجتهد خبیر و فقیه بصیر: 

یکی از شخصیّت های تاثیرگزار در زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله و شکل گیری و توسعه اسلام و اهداف آن، جناب حمزة بن عبدالمطّلب علیه السّلام است شخصیّتی که علاوه بر عمو، برادر رضاعی پیامبر نیز بود؛ در این مختصر صفحاتی را از زندگی آن مرید و دلسوز پیامبر ورق می زنیم

فضائل امیر مومنان علیه السلام از شمار بیرون است؛ یکی از مهمترین آن واقعۀ "ردّ الشّمس" است تا جایی که بزرگان اهل تسنن داستان ردّ الشّمس را براى أمیر المؤمنین ذکر کرده ‏اند، پانزدهم ماه شوّال المکرّم بر اساس برخی روایات روز وقوع رد الشمس است که آنرا بر اساس نقل علامه طهرانی رحمة الله علیه در کتاب امام شناسی نقل می کنیم

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حقیر که منزلمان در طهران بود، بسیار به زیارت امامزاده حضرت عبد العظیم سلامُ الله علیه مشرّف مى ‏شدیم، من تا به حال یاد ندارم

مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله علیه: اهل تهران اگر هفته ای یک مرتبه به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی نروند، جفا کرده اند. (پایگاه تنظیم و نشر آثار آیت الله بهجت ره)

مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نقل می کنند: پینه ‏دوزى بود سر کوچه حمّام وزیر که منزل ما در آنجا بود، و ما کفش هاى خود را براى پینه و وصله به او میدادیم. یک روز با حالت گریه به منزل آمد و این قضیّه را براى پدرم که عالم محلّه بود تعریف کرد، و من صغیر بودم و خوب به خاطر دارم.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اگر سپاه نبود در همین جنگ ایران و عراق بکلّى مملکت از دست می‏رفت... و همین

یکی از نقاط قوّت انقلاب اسلامی تربیت و تشکیل یک نیروی امنیتی برخاسته از دل مردم برای دفاع از کیان اسلام و میهن بود که به اسم سپاه پاسداران نام نهاده شد، جالب است بدانید پیشنهاد اوّلیه تأسیس سپاه پاسداران توسّط مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه داده شد چنانچه خود می نویسند...

مرحوم علامه طهرانی از مرحوم آیت‌اللـه‌ بروجردى رحمة الله علیه بسیار به عظمت یاد کرده و از سیره عملى و محاسن اخلاقى ایشان مطالب زیادى بیان مى‌کردند و ایشان را مؤمن واقعى مى‌دانستند. 13 شوال روز ارتحال ایشان است

عالم جامع کمالات شیخ بهاء الدّین عاملى معروف به شیخ بهائى در کتاب «کشکول» راجع به بایزید بسطامى مطالبى دارد و گوید: وى سقّاى حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام بوده است بدون شکّ و اشکال. 

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از بزرگانی که مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه در حرم مطهّر امام هشتم علیه السلام گاهی بر سر مزارشان رفته و فاتحه می خواندند و حقیر خود شاهد بر آن بودم جناب شیخ بهاء الدّین عامِلی رحمة الله علیه معروف به "شیخ بهائی" بود که از وی به "عالِم جامع کمالات" یاد می کردند. (12 شوّال المعظّم سالروز رحلت آن عالم ربّانی است)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حقیر أمثال سعدى‏ و عطار و محیى الدین عربى را در اوائل عمر سنّى و در اواخر که در اثر مطالعات بسیار و یا تابش نور عرفان حقیقت را دریافته‏ اند شیعه می دانم.

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از کتاب هایی که سیّدنا الاستاد حضرت علّامه طهرانی اعلی الله مقامه در بدو ورود ما به حوزه بدان سفارش فرمودند و تاکید بر تعلّم و مباحثه و مطالعه آن داشتند، "گلستان سعدی" بود که به باور بسیاری از اهل فنّ، تاثیرگذارترین کتابِ نثر در ادبیات فارسی‌ بشمار می رود. 

مرحوم آقا شیخ‏ هادی‏ طهرانی‏ در علمیت از بزرگان نجف بود و یک قدری صراحت در کلام داشت و خیلی ‏ها هم از این نظر از او خوششان نمی‏آمد تا جاییکه در اواخر عمر حتی تکفیرش هم کردند،! معمولا چنین است که هر کسی که افراد زورشان به او نمی ‏رسد تکفیر و مرتدش می کنند! 

هشتم شوّال مصادف با سالروز هتک حرمت و تخریب قبور ائمۀ بقیع سلام الله علیهم است، جنایت شنیعی که در سال 1344 هجری قمری اتّفاق افتاد که دل هر انسان آزاده‌ ای را به درد می‌آورد، این اتفاق تلخ منجر شد تا بزرگان نسبت به آن حساسیّت فوق العاده نشان دهند و برای دیگران پیام تسلیت مخابره نمایند و مجالس عزا اقامه کنند. مقاله پیش روی دربارۀ ماهیت قبرستان بقیع و فضائل و آثار آن از صدر اسلام تا حال به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی نگاشته شده است.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: 

در روز هشتم ماه شوّال سنه یک هزار و سیصد و چهل و پنج هجرى قمرى، تمام بِقاع متبرّکه و مشاهد مشرّفه ائمّه بقیع حضرت إمام حسن مُجتبى، و حضرت إمام زین العابدین، و حضرت إمام محمّد باقر، و حضرت إمام جعفر صادق علیهم السّلام را با بقیه بِقاع از قبور تمامى أصحاب و تابعین و أرحام و أزواج رسول الله،و صلحاء و أبرارى که از حَدِّ إحصاء بیرون است؛ همگى را خراب و با خاک یکسان کردند. دور تا دور بقیع 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: جای جای بقیع محل دفن صحابی خالص رسول الله صلی الله علیه و آله است، در بقیع که مى ‏روید بدانید همه آن پر است از قبرهاى امام‏زاده‏ ها و اهل بیت و اقوام و اصحاب پیامبر صل‏ی لله علیه و آله، لذا هرگز با کفش وارد نگردید چون قدم به قدم آن ممکن است قبر محترمى باشد.

می فرمودند: گرچه مسلّماً از نوابغ دهر و از فلاسفه عالی مقام بوده و در خطابه و عربیّت ممتاز بوده، و سعى وافرى در تشکیل حکومت واحده و مرکزى براى مسلمین داشته است؛ ولى...

سلام سؤالی داشتم از خدمت استاد. شب عید (فطر) تعدادی مهمان در منزل ما موقع افطار هستند بفرمایید که فطریه ی آن ها بر عهده ی صاحب خانه است یا بر عهده ی مهمان ها؟ پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

عید گرفتن نه به معناى ساز و دهل زدن است، و نه به معناى شیرینى خوردن و رنگارنگ پوشیدن، و تفریح و تفرج بهیمانه کردن، بلکه به معناى یک درجه از تزکیه و تطهیر بالاتر، و یک صیقل بهتر به نفس دادن تا آماده برکات و نزول موآئد آسمانى گردد...

یکی از شاگردان حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه نقل می کرد: قبل از ماه مبارک رمضان خدمت حضرت علامه رسیدم ایشان یک دستوراتی درباره ماه رمضان و روزه و کیفیت آن و خلاصه حالات سالک الی الله در این ماه فرمودند،

سلام لطفا در مورد فطریه و چگونگی محاسبه آن بنابر نظر علامه طهرانی رحمت الله علیه قدری توضیح دهید؟ با تشکر پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

یکی از آداب قرائت و ختم قرآن در سیره معصومین علیهم السلام مختوم نمودن آن به دعاهایی است که از ایشان رسیده است یکی از مشهورترین این دعاها دعای امام سجاد علیه السلام است که در کتاب شریف صحیفۀ سجادیه علیه السلام وارد شده است، متن دعا همراه با ترجمه را درادامه مطلب ملاحظه نمایید.

برای ختم قرآن آدابی است که بکارگیری این آداب به چندبرابر شدن اثر و ثواب آن می انجامد؛ در روایات برای ختم قرآن آدابی است که حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس سیره علامه طهرانی رحمة الله علیه در مقاله پیش روی به أهمّ آن اشاره می کنند

وجود مقدس سید الساجدین و زین العابدین علیه السلام در وداع با ماه مبارک رمضان نا و نوایی دارد با معبود بی همتای خویش که گویی که با عزیزترین یارش وداع می گوید. در ادامه، متن دعای حضرت با ترجمه ذکر می گردد

بنابراین اگر از آمدن ماه رمضان و روزه و عبادت هاى آن خوشحال باشى و به آن علاقمند بوده و نسبت به انجام اعمالى که در این ماه وارد شده، با توجه و در این جهت جدى و به کرامت، فضل و فایده آن آنگونه که باید معتقد باشى، طبیعى است که از جدایى آن غمگین شده و بسر آمدن آن براى تو سخت است...این عبارت، بخشی از نوشته های عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی رحمة الله علیه در کتاب شریف المراقبات درباره وداع با ماه مبارک رمضان است که متن کامل آن را در ادامه مطلب پیگیری می نماییم

برای هر یک از شب های دهۀ آخر ماه مبارک رمضان دعاهای بسیار ارزنده ای است که خواندن آن مورد تاکید بزرگان مخصوصا حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه بوده است. دعای شب بیست و چهارم ماه رمضان همراه با ترجمه

یکی از دستورات اکید اولیای الهی و عرفای بالله، شب زنده داری و إحیاء در دهۀ آخر ماه مبارک رمضان است که در اصل، سیره و روش پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین بر همین بوده است. از همین روی جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی مطالبی را همراه با توصیه های سلوکی بر اساس سیره حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه برای دهۀ آخر ماه مبارک رمضان بیان کرده اند که در ادامه ملاحظه می نمایید

برای هر یک از شب های دهۀ آخر ماه مبارک رمضان دعاهای بسیار ارزنده ای است که خواندن آن مورد تاکید بزرگان مخصوصا حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه بوده است. دعای شب بیست و دوّم ماه رمضان همراه با ترجمه

شب قدر، شبی است که همه اولیای الهی، تمام سال را به انتظار آن می نشستند و خود را برای چنین شبی آماده می کردند که به تصریح روایات و کلمات بزرگان افضل شب های قدر شب بیست و سوم است. مقاله پیش روی توصیه های حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی درباره شب های قدر و اعمال شب بیست و سوّم بر اساس سیره حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می باشد