گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

یکی از دستورات سلوکی و معرفتی برای سالکان راه خدای بر اساس سیره اهل بیت علیهم السلام و ممشای اولیای الهی تداوم بر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان یکی از اذکار الهی است؛ مقاله حاضر به تبیین مبانی دینی و سلوکی این ذکر می پردازد.

یکی از دستورات بسیار موکَّد اسلام، غسل جمعه است تا جایی که بزرگان آن را  جزو ضروریات شمرده اند؛ و بر این اساس بوده که عرفانی بالله و اولیاء الهی یکی از دستورات سلوکی را غسل جمعه  می دانستند. مقاله پیش روی به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به فضیلت غسل جمعه و آثار و اوقات آن بر اساس روایات و کلمات بزرگان اختصاص دارد.

حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در پاسخ به نامۀ جوانی که در خارج از کشور بسر می برند، جوابی کافی و وافی مبذول داشتند که برای هر طالب راستین حقیّ مفید می نماید، از آنجایی که پاسخ به این نامه مملوّ از ظرائف و دقائق سیر الی الله است عین سوال و پاسخ تقدیم می گردد.

برای قرائت کامل و خاصّ زیارت عاشورا دستوراتی از بزرگان رسیده است که در این میان، دستورِ قرائت مرحوم حضرت علّامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه بر اساس تحقیق به صواب نزدیکتر است. در مقاله حاضر حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به تبیین این قرائت می پردازند

یکی از ایّامی که در قرآن از آن به ایّام الله نام برده شده دهه اول ماه ذی الحجّه است که بزرگان و اولیاء الهی از آن تعبیر به ایّام توحیدی می آوردند و شاگردان و سالکان راه خدا را به توجّه تامّ به توحید و مراقبه و روزه و انجام دستورات آن سفارش می کردند؛ در این مقاله به اهمیّت این دهه و اعمال ظاهری و باطنی آن اشاره شده است

هر فریضه و عملی در شریعت اسلام دارای ملکوتی است که مخصوصا تأدّب به آداب در تحصیل آن مؤثّر است، توحیدی ترین و تاثیرگزارترین فرائض در تعالی و کمال وجودی و عقلانی انسان، فریضۀ حجّ است که ملکوت آن به شرط اهتمام و رعایت آداب ظاهری و باطنی و توجّه تامّ بر اساس دستورات، اثری خاصّ در ملکوت انسان برای تمام دوران حیات دارد؛ آنچه در ادامه می آید آداب تشرّف به مدینه منوّره و مناسک حجّ و عمره است که بر اساس سیره علامه طهرانی توسط آیت الله حاج سید محمد محسن حسینی طهرانی رحمة الله علیه بیان شده و برخی از فضلاء آن را مکتوب و دسته بندی کردند این مجموعه به صورت PDF قابل دریافت می باشد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: دستورات وارده چون صد رکعت نماز، نماز هفت قل هو الله، قرائت سورۀ دخان و روم و عنکبوت، قرائت صد مرتبه سورۀ قدر، زیارت حضرت سیدالشهداء علیه السلام و حضرت اباالفضل العباس و حضرت علی اکبر و سائر شهداء علیهم السلام و قرآن بر سر گرفتن از اعمال و دستورات سلوکی (عمومی) شب های قدر است. 

موحّد کم نظیر مرحوم حاج سیّد هاشم حداد رضوان الله علیه:

احیاء شب قدر را باید تا طلوع شمس ادامه داد، چون برخی مواهب را بین الطّلوعین تقسیم می کنند که اگر انسان بخوابد از آن محروم می شود.

دستورات سلوکی و توصیه های ماه مبارک رمضان برگرفته شده از سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی که طبق نظرات سلوکی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه تبیین شده است. در این مقاله به دستورات باطنی و ظاهری برای آمادگی و استفاده هرچه بیشتر از مواهب این ماه اشاره شده است.

مرحوم قاضی رضوان الله تعالی علیه که همه عرفا و سالکان راه خدا از برکات ایشان بهره مندند عالیترین توصیه ها و دستورات سلوکی را برای ماه رجب مبذول داشتند که ما آن را به نقل مرحوم عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه با ترجمه و قدری توضیح تقدیم می کنیم.

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی: ماه رجب، یکی از ماه های حرام می باشد و از اوقات دعاست. [این ماه] حتی در زمان جاهلیت نیز به این مطلب مشهور بوده و مردم آن زمان منتظر این ماه بودند تا در آن دعا کنند. هم چنین این ماه، ماهِ امیرالمؤمنین است، چنان چه طبق روایاتْ شعبان ماهِ رسول خدا صلی الله علیه و آله و رمضان ماه خدای متعال می باشد». ایشان هم چنین همه سالکان راه حق را بر مواظبت این ماه و بجا آوردن اعمال مخصوص آن توصیه می کنند. (کتاب المراقبات)

روش بزرگان اهل معرفت بر این بوده و هست که همه ساله در آستانه ماه توحیدی رجب المرجب، رفقای سلوکی خود را جمع کرده و بر استفاده هرچه بیشتر از این ماه و انجام برخی دستورات خاصّ سلوکی و مخصوصا بر مراقبه شدید توصیه می فرمودند، آنچه پیش روی شماست، سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در این باب است.

امام صادق علیه السلام می فرمودند: شب نیمه شعبان، شب قدر ما اهل بیت است. حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف می فرمودند: آنچه که به ما دادند از شب نیمه شعبان دادند. حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی بر اساس آنچه از بزرگان معرفت و ولایت در اینباره دریافت کردند، مطالبی گرانبها را در اهمیت احیاء شب نیمه شعبان و اعمال آن به طور تفصیل بیان می دارند...

ماه شعبان از ماه های معظم پروردگار است و برای اولیای الهی و عرفای بالله همان ایام اللهی است که همواره سالکان راه خدا و مشتاقان حریم دوست و مومنان واقعی را بر غنیمت شمردن تمامی لحظات آن سفارش می فرمودند و به حق آن را اوقات خوشی می دانستند که گفت:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ وَ أَقْبِلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ مُسْتَکِینا لَکَ مُتَضَرِّعا إِلَیْکَ رَاجِیا لِمَا لَدَیْکَ ثَوَابِی 

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ ...

یکی از بهترین و نغزترین و عرفانی ترین دعاها که مشتمل بر مضامینی بس عالی و مفاهیمی توحیدی است، همین مناجات امیر المومنین علی علیه السلام به روایت "ابن خالویه" در ماه مُعظّم شعبان است که سیره اهل بیت علیهم السلام بر قرائت آن در ماه شعبان بوده است و اولیای الهی از جمله سیدنا الاستاد حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف بر قرآئت آن و تامل در مضامین و معانی راقیه آن توصیه می کردند.

سلام علیکم وقت شما بخیر سوالی داشتم از خدمت استاد کلینی به سند معتبر از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: هرکه به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید پس از هر نماز واجب خواندن سوره  ﴿قُلْ هُوَ اللَّه أحَد﴾ را ترک نکند،

سلام. لطفا درباره اصل مساله خمس و واجب بودنش در قرآن و زمان ائمه توضیح دهید من قانع نمی شوم با تشکر از شما استاد گرامی. پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در ادامه مطلب

سلام علیکم تا کی میتوان غسل روز جمعه را انجام داد؟ آیا بعد از اذان ظهر هم میتوان انجام داد؟

پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

خیلی از مومنان و سالکان راه خدا تمنای بیداری شب و توفیق به عمل نمازشب را در دل دارند اما موفق به این عمل ممتاز نمی شوند یا گهگاهی از آنان فوت می شود لذا معمولا دنبال دستورالعمل یا راهکاری برای رسیدن به این فیض عظما هستند در این یادداشت بر اساس احادیث و کلام اولیای الهی به برخی از دستوراتی که می تواند در این زمینه موثر باشد اشاره شده است

یکی از فررندان مرحومه علامه طهرانی رحمت الله علیه میگفتند: مرحوم علّامه والد رضوان الله علیه نسبت به اوّل وقت نمازخواندن به شاگردان خود دستور أکید مى دادند و تخلّف از آن را در هیچ حالى روا نمى دانستند. یک بار حقیر در قم در حجره بودم و ایشان به حجره ما تشریف آورده بودند. صداى اذان بلند شد

سلام علیکم وقت بخیر استاد گرامی در صورت تاخیر یک روزه در انجام در دستورات اربعینی به دلیل فراموشی آیا چله از بین میرود؟ مثلا امروز انجام زیارت عاشورا فراموش شود و سحر فردا یادش بیاد که زیارت دیروز را نخوانده با یک روز تاخیر میتواند قضا کند؟ در اینصورت آیا چله بهم نخورده؟ متشکرم پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

از جمله کسانی که در نقل تاریخ مورد اعتماد بزرگان بودند، مرحوم آقای حسین مکی بود؛ که باید ایشان را از بهترین سیاست نگاران و مورّخان معاصر به حساب آورد؛ استاد ما مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه به نوشتجات ایشان بیش از دیگران اعتماد می کردند و غالبا

بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم بنده در مورد، نظر مرحوم آقا (علامه طهرانی رحمة الله علیه) در باره ی حدیث کسای معروف است. آیا ایشان سند این حدیث را بررسی و نظری در مورد آن داشتند؟ آیا از نظر ایشان آنطور که در افواه عام مداومت بر این حدیث را سبب افزایش معنویت می دانند، مورد تـأیید بوده است؟ از توجه شما سپاسگزارم. پاسخ از حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

آنچه از دستورات سلوکی در لسان عرفای شامخ الهی جاری می شود همگی برگرفته از متن آیات و روایات است. یکی از این دستورات سجدۀ طولانی و مداومت بر قرائت سورۀ مبارکۀ قدر است که آثار آن را در یادداشت پیش روی می خوانیم

گاهی اوقات در تنهایی و یا سکوت خانه و یا در مواقع دلتنگی مثل "عصرهای جمعه"به مداحی ها و یا روضه ها و مناجات های مختلف از مداحان مختلف گوش میکنم,میخواستم بدانم آیا این راه درست است و تاثیری در بالا بردن بهره معنوی انسان از لحظات دارد یا نه؟ با تشکر. پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی...

با عرض سلام و ادب و تشکر و سپاس فراوان از مطالب بسیار جامع و کاربردیتان آیا اعمال مباح را میتوان با نیت رضای خدا به اعمال مستحب تبدیل کرد حتی اگر به عمل هم نرسد؟ مثلا همان مثال چای بعد از ناهار را به نیت از بین بردن سنگینی و کسالت بعد از غذا برای عبادت خداوند انجام داد؟ پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

تمام مکاتب تربیتی در این امر مشترکند که شکوفایی انسان به دوران کودکی و نحوه تربیتی او برمی گردد؛ بر این اساس از بدو  تولّد کودک را مورد توجّه قرار می دهند، امّا در شرع مقدّس اسلام این امر حتی به قبل از انعقاد نطفه برمی گردد گرچه دوران جنینی را به طور ویژه موردد اهمیّت قرار داده است؛ در این یادداشت به فهرستی از توصیه های دینی دوران بارداری اشاره شده است که بانوان باردار به اندازه توان می توانند بدان عمل نمایند

به نام خدا سلام علیکم خداوند رحمان شما را خیر بدهد که به این بنده حقیر و دیگر دوستان بنده کمک میکنید که مسیر درست زندگی خود را بیابیم. زبانم قدرت تشکر در مقابل این لطف پروردگار را ندارد...

امام علی علیه السلام فرمودند هر وقت پیامبر دچار غم و اندوه می شدند این دعا را می خواندند: 

«یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا حَیّاً لَا یَمُوتُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ کَاشِفُ الْهَمِّ مُجِیبُ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ، أَسْأَلُکَ بِأَنَّ لَکَ الْحَمْدَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ بَدِیعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ رَحْمَانُ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمُهُمَا ارْحَمْنِی رَحْمَةً تُغْنِینِی بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین» (بحار الأنوار ج 92، ص 156)

دستوراتی که بزرگان به عنوان دستورات سلوکی به شاگردان و سالکان راه خدا می دادند تماما برگرفته از قرآن و روایات صحیحه می باشد؛ یکی از این دستورات مداومت اولیاء خدا بر قرائت سوره مبارکه قدر است که هم خود بدان تحفظ داشتند و هم شاگردان را به آن توصیه می نمودند؛ یادداشت پیش روی عباراتی از حجت الاسلام شاهرخ همدانی درباره دستورالعمل سلوکی قرائت سوره قدر است که مبانی آن از روایات ذکر شده است.

بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض سلام خدمت حضرت استاد، سوالی که از محضر مبارکتان داشتم این است که برای کسی که دسترسی به استاد ندارد، آیا می تواند به این چند دستور اولیه اخلاقی که هر استادی دستور می دهد عمل کند یا نه؟... پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

حاج آقا بنده سایت شما رو بسیار مطالعه میکنم دستورات سلوکی بسیاری دارد حقیقت این است که نمی دانم آیا با مطالعه آن دستورات بر من انجام آنها لازم می شود یا اینکه نه برای آنها نیز باید اذن جنابتان باشد و یا اینکه جنبه عمومی داشته و انجامشان اختیاری است؟ پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی