گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در سابق علمائى بودند بسیار عالى‏ مثل شیخ مفید... که وقتى انسان تاریخ آنها را نگاه مى ‏کند، مى ‏بیند یک پارچه علم و کمال و درایت و در عین حال قدس و تقوى هم به روح آنها نشسته و دنیا براى آنها یک پشه ارزش نداشته، واقعاً ارزش نداشته ها! و اینها چراغ بودند و جماعت را به سوى همان مقامى که رسول الله و ائمّه پیش‏دار آن بودند، حرکت مى ‏دادند و خود و هر کسى که در طیف شعاع و مغناطیس آنها قرار مى‏ گرفت آنها هم هدایت مى ‏شدند و به مقام کمال مى‏ رفتند. (کیمیای سعادت، سخنرانی درباره حوزه نجف)

عارف کامل مرحوم علاّمه طهرانی رحمة الله علیه فرمودند: حفظ سلامتى بدن واجب است باید سلامتى خود را حفظ کرده و نسبت به تغذیه کوتاهى نکنید.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: به عقیده حقیر اشعار ابن فارض (ابن فارض در عرب در حکم حافظ در میان ایرانیان است) از خواجه حافظ قوى‏ تر است؛ امّا اشعار خواجه از أشعار ابن فارض لطیف‏ تر مى‏ باشد. امّا در سیر و سلوک و بدایت و نهایت هر دو به درجه أعلاى از عرفان رسیده ‏اند و أسفار أربعه را تمام نموده‏ اند.

ابو عامر، واعظ اهل حجاز، گوید: رفتم به خدمت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام و سؤال کردم که یا ابن رسول اللَّه! چه ثواب دارد کسى که زیارت کند حضرت امیر المؤمنین علیه السلام را و تعمیر نماید تربت آن حضرت را؟ فرمودند: اى ابو عامر! خبر داد مرا پدرم از پدرش از جدّش از حضرت امیر المؤمنین علیه السلام که حضرت سیّد المرسلین فرمودند به من که: 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: همه می گویند که امیرالمؤمنین علیه السلام اوّل‏ مظلوم‏ عالم است، ولى به نظر من پیامبر صلی الله علیه و آله از أمیرالمؤمنین هم مظلومتر بود.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: از جمله ادب شیعى، برائت از دشمنان خدا و رسول خدا و اهل بیت است که پس از صلوات بر محمد و آل او لعنت بر اعداء آنها مى‏ نمایند. برائت و لعنت دشمنان آل محمد از مطالب مستدلّ و برهانى

عارف وارسته مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله تعالی علیه: در شب عید غدیر و شب های مثل آن مانند شب و روز نهم ربیع و ... باید فضیلت

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: سید أجلّ آیة حقّ و نادره دهر، عالم عابد، فقیه محدّث، شاعر مفلق: سیّد العلماء الرّبَّانیّین: مرحوم حاج میرزا على قاضى طباطبائى تبریزى متولّد سال

مرحوم آقای بهجت اعلی الله مقامه می‌فرمودند: آقای قاضی (رضوان الله تعالی علیه) در اواخر عمر به این نتیجه رسیدند که: «ترک معصیت و نماز اول وقت برای رسیدن به مقامات عالیه کافی است.» من این نظریه استاد را جرأت نکردم برای رفقا و دیگر شاگردان آقای قاضی نقل کنم؛ به دلیل اینکه (به حسب ظاهر و نگاه ابتدایی) با برنامه‌های سی چهل ساله استاد منافات داشت. چیزی نگفتم تا اینکه حرف خود به خود پراکنده شد و من نیز گفتم.

خدای متعال می فرماید: وَأَنزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ فَاحْکُم بَیْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ ... (مائده/48)

پیامبر دارای هیمنه و سلطنت است ولی به قرینه سیاق کلام که انزال قرآن را قبل از مقام هیمنه آورده، می خواهد بفرماید: سلطنت، هیمنه، عظمت، شکوه و عزت و هرآنچه موجب بزرگی و بزرگواری پیامبر صلی الله علیه و آله است، همه از قرآنی است که ما در اختیار او گزاردیم تا وی را تصدیق کند پس تصدیق قرآن،

آیت الله حاجّ سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی:

مرحوم دکتر حسابى‏، آدم خوبى بود، خدا او را بیامرزد، آدم درستی بود، آدم خیّر و با نیّت و بسیار فاضل و دانشمند بود. در فرضیه ‏هایى که ارائه دادند و به اثبات رساندند، چون از ایشان سؤال کرده بودند چه عاملی شما را به این فرضیه رسانید؟ گفته بودند: هر چه که من به آن رسیدم فقط الهام بود! هیچ چیز دیگر نبود، الهام، الهام! نشسته بودم یک مرتبه مى دیدم یک مطلبی به ذهنم آمد و فلان مشکل حل شد. (منبع: متن جلسات شرح دعاى ابو حمزه ثمالى، ص: 2186)

حاج سعید عاکف محقّق و نویسنده برترین کتب دفاع مقدّس:

شهید اندرزگو که بنیانگذار کبیر انقلاب نیمی از انقلاب را مدیون وی می داند و شهید طهرانی مقدّم که عنوان پدر موشکی ایران را دارد را دارای ارتباط‌ هایی با مرحوم علّامه طهرانی بودند. (سخنرانی به مناسبت سالگرد شهید چمران، 30 خرداد سال 1398 مشهد مقدّس)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شهادت امام حسن علیه السلام طبق قول صحیحتر هفتم ماه صفر است که البته در این تاریخ ولادت امام کاظم علیه السلام هم واقع شده است ولی به دو جهت باید هفتم ماه صفر را به عزاداری برای امام حسن علیه السلام قرار داد:

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: در یکی از جلسات عصر جمعه ای که محضر حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه بودیم در مورد این مطلب صحبت می فرمودند که تمام نعمت ها و استعدادهایی که خدای متعال در اختیار انسان قرار می دهد برای این است که آنها را در مسیر سیر و سلوک الهی و کمال نفس و متحقّق شدن به مراتب توحید و معرفت خدا بکار گیرد که به مناسبت سخن از جناب بوعلی سینا به میان آمد

علّامه طباطبائى‏ قدَّس اللَه تربتَه به کتاب «بحار الانوار» جدّ ما مرحوم علّامه مجلسى‏ بسیار ارج مى ‏نهادند و آن را بهترین دائرة المعارف شیعه از نقطه نظر جمع اخبار مى ‏دانستند؛ و بالاخصّ کیفیّت

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: میثم تمّار مردى است خرما فروش چند سبد خرما دارد و در دکّه ‏اى نزدیک مسجد کوفه مى ‏گذارد و مى ‏فروشد، در اثر تسلیم و اطاعت آن قدر مقام و منزلت یافت که امام خود را به نورانیّت و به ولایت شناخت و امیر المؤمنین علیه السّلام ساعاتى چند در دکّان او مى ‏رفتند و مى ‏نشستند 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:إنسان نباید تعجّب کند که: أمیر المؤمنین علیه السّلام مى ‏فرماید: ءَاهِ، ءَاهِ! شَوْقًا إلَى رُؤْیَتِهِمْ! (من چقدر مشتاق اولیاء خدا هستم) پیغمبر هم اشتیاق به رؤیت اینها دارد. هر کسى که ولىّ خداست،

حجّت الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: 

مرحوم علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه می فرمودند: مرحوم آیة الله حاج شیخ أبو الحسن شعرانى*‏ تَغمَّده اللهُ فى بِحار رضوانِه و بحبُوحاتِ نعیمِه‏ حکیم محقّق و فقیه مدقّق هم‏ عصر که وجودش لطفى بود از ناحیه حضرت حقّ سبحان، و فقدانش ضایعه ‏اى عظیم بر اسلام و تشیّع و عالم بشریّت و انسانیّت؛ (الله شناسى، ج‏3، ص: 102)

و در جای دیگری می فرمایند:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

مریض نگوید ماه رمضان آمده به دل من نمى ‏چسبد من باید روزه بگیرم، یا چند روز امتحان مى‏ کنم اگر مرضم شدّت پیدا کرد دیگر نمى‏ گیرم. همین که طبیب متخصّص ثقه (یعنى راستگوئى) تشخیص داد که ضرر دارد انسان باید اطاعت کند و بخورد. و در اینجا هم آن طبیب لازم نیست مسلمان باشد، غیر مسلمان هم باشد

یکی از پرمحتواترین و رساترین اشعار توحیدی که در رثای حضرت اباعبد الله الحسین علیه السلام سروده شده شعر معروف (حسین است و بس) سروده حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه الشریف است، حجت الاسلام شاهرخ همدانی خاطرات و نکات ارزنده ای را ذیل این شعر یادداشت کردند که از نظر می گذرد.

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه مناجات بزرگى است و یکى از ارمغان هاى آل محمد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم مى‏باشد که بزرگى آن را کسى که قلب سالم و گوش شنوایى داشته باشد، درک مى‏کند. و اهل غفلت از درک فواید و نورهاى آن بى‏بهره‏اند. (المراقبات)

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، شامل مطالب اساسى در مورد چگونگى معامله بندگان با خداى بزرگ بوده و آداب خواستن، دعا و طلب آمرزش از او را، آنگونه که شایسته است، بیان مى‏کند. و استدلال‏هاى جالب توجهى جهت امیدوار شدن به درگاه خدا که با مناجات با او مناسب است، در بردارد. و به روشنى، ملاقات، نزدیکى و دیدن خدا را معنى مى‏کند و به این ترتیب شُبهه‏هاى سالک، شک هاى مُنکر و وحشت اهل شک را برطرف مى‏کند. و نیز اشاره‏اى به شناخت نفس و این که شناخت آن باعث شناخت پروردگار است دارد.  (المراقبات)

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، مناجات معروفى است و اولیای خدا بخاطر این مناجات شعبانیه است که با ماه شعبان انس دارند و اصلا به جهت همین مناجات، منتظر و مشتاق این ماه هستند. (المراقبات)

یکى از شاگردان مرحوم علامه قدّس سرّه خدمت ایشان مى ‏رسد و عرض مى‏کند: آقا! درباره پدر من چه دستورى مى ‏فرمائید؟ پدر من اصلًا کمونیست است و هیچ اعتقادى به دین و مکتب ندارد. ایشان فرموده بودند: «با پدرت مانند یک شیعه خالص أمیرالمؤمنین علیه ‏السّلام باید رفتار کنى!!»

یک بار یک نفر آمد خدمت مرحوم آقای بهجت رحمة الله علیه و خیلی متجدد و تیپ اروپایی، یک دفعه همه خودشان را عقب کشیدند و رویشان را برگرداندند. آقا آمدند جلو، بغلشان کردند و بوسیدند و بعد فرمودند: محبت امیرالمؤمنین علیه السلام در دلش بود.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: زحمات آیة الله گلپایگانى‏ براى بقاءِ حوزه مقدّسه علمیّه قم بسیار قابل تقدیر است. خودشان براى حقیر مقدارى از آن را در دوران انقلاب و قبل از انقلاب در مجلسى که فقط ما دو نفر بوده ‏ایم بیان فرموده‏ اند و حقیر بعضى از آنها را در نوشتجات دستى خود یادداشت نموده‏ ام. نفس آیة الله گلپایگانى‏ بسیار صاف و درخشان است، و از حقّ در صورت فهمیدن عبور نمى ‏کند و نمى ‏گذرد. (روح مجرد، پاورقی، ص: 131)

زنی خدمت حضرت زهرا سلام الله علیها رسید و گفت: مادری ناتوان دارم که در نمازش با مشکلی مواجه شده است. مرا فرستاده تا پاسخ سؤالش را دریافت کنم. آنگاه سؤال را طرح و پاسخ را شنید. بار دوم پرسش دیگر طرح کرد و پاسخ شنید تا ده بار سؤال طرح کرد و پاسخ شنید. او که دیگر از کثرت پرسش خود شرمگین شده بود،...

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: (سالکان الی الله مخصوصا عالمان دینی باید) با تدبّر و تفکّر در صحیفه امام السّاجدین (علیه السلام) قبل از نزول در گور، به فکر خودشان بیفتند، و در فکر علاج و چاره ‏اى برآیند!

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: قیام سیّدالشهداء علیه السّلام قیام عاشق به احترام معشوق بود.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: روضه را باید با تکیه به صوت و حزین خواند و از مستمعین اشک گرفت. فرزند ارشد ایشان نقل می کنند که یکبار منبر رفته بودم و مر حوم علّامۀ والد در آن مجلس تشریف نداشتند، بعداً از حقیر پرسیدند: اشک هم گرفتید ؟ 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: مسجد الخَیْف در سرزمین مِنَى هم خیلى عجیب بود، و غالباً اوقات را در أیّامُ التَّشریق (در معیّت مرحوم حدّاد) در آنجا بسر مى‏ بردیم. و داستان توحید در تمام مظاهر و اعمال حجّ بسیار ظاهر و قوىّ بود، بالاخصّ در مسجد الحرام و مسجد الخَیف. (روح مجرّد، ص 142)

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: روزى در مجلسى عظیم که بسیارى از مراجع و علماى فقه و حدیث از جمله مرحوم آیة الله آقا سید أبوالحسن اصفهانى و آقا ضیاءالدّین‏ عراقى‏* و غیرهما بودند و کلام در میانشان ردّ و بدل بود، مرحوم قاضى با صداى بلند به طورى که همه بشنوند فرمود: 

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: استعمال مخدرات مطلقا حرام است ودر پاسخ کسانی که می‌گفتند: بزرگان در گذشته می‌کشیده‌اند! می‌فرمود: ضررش مانند الان برایشان معلوم نبوده است و گرنه نمی‌کشیدند

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه مى ‌فرمودند: أوّلین بار براى تبلیغ به رباط‌ کریم رفتم. نزدیکى‌ هاى ظهر بود که به آنجا رسیدم. رفتم داخل بازار و از یکى از دکّاکین (مغازه دارها) یک چهارپایه گرفتم و آن را وسط بازار گذاشتم و روى آن ایستادم و شروع کردم به خطبه خواندن: بِسمِ اللَهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم الْحَمَدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِین تا آخر، طولى نکشید که مردم آمدند و اطراف ما مملوّ از جمعیّت شد و آن روز نزدیک به دو ساعت صحبت کردم! وقتى صحبتم تمام شد و پائین آمدم

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: بازار آخرت کساد است اگر کسى در دنیا از هر گونه اعتباریّات آن بهرمند باشد، مثلًا فرزند و عشیره فراوان و اسب‏ هاى مرصّع دارد، و شؤون او همگى چشمگیر و از نقطه نظر عالم اعتبار قابل توجّه است؛ یک فرزندش دکتر است، یکى دیگر مهندس، یک قصر ییلاقى دارد و یک قصر قشلاقى؛ در آنجا مى ‏گوید: فرزند من دکتر است، مى‏ گویند: براى ما چه آوردى؟ ما دل پاک مى ‏خواهیم، عقیده پاک مى ‏خواهیم...

استاد اخلاق مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی رحمة الله علیه: خیلی از مردم میگن بابا دلت پاک باشد. دل پاک باشد، کافی است! جواب به این اشخاص که پاکی دل رو ملاک خوبی و بهشت میدانند این است که: آنکسی که تو را خلق کرده است، اگر فقط دل پاک را کافی میدانست، فقط می گفت: "آمِنوا" در حالیکه گفته:

مرحوم آقای الهی قمشه‌ای(رضوان الله علیه) ایشان اصراری داشتند و در دعاهایشان می‌گفتند:آرزوی ما این است که ما ـ ا‌ن‌شاءالله ـ بهشت مشرّف بشویم و نهج‌البلاغه را خدمت علی بن ابی طالب(سلام الله علیه) استفاده کنیم. (نقل از آیت الله جوادی در درس اخلاق – سایت اسراء)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در یکى از روزهاى توقّف جناب آقاى حاج سیّد هاشم حدّاد قَدّس اللهُ نفسَه (در قم)، در معیّتشان براى أداءِ نماز در مسجد معروف جَمْکَران یک ساعت به غروب مانده رفته و در همان محلّ مخصوص از مسجد، ایشان نماز تحیّت مسجد و نماز توسّل به حضرت صاحب الامر عجَّل الله تعالى فرجَه را طبق روایت حاجى نورى در «نجم ثاقب» و «هدیّة الزّائرین» محدّث قمّى بجاى آوردند، و پس از اداءِ نماز مغرب و عشاء به قم بازگشتند. (روح مجرد، ص: 291)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: داستان تشرّف او (حسن مثله جمکرانی) طبق متن کتاب  (نجم ثاقب) در شب سه شنبه هفدهم ماه مبارک رمضان سنه ثلاث و تسعین و مأتین (293) بوده است، و چون حضرت بقیّة الله در سنه 255 متولّد شده‏ اند، بنابراین در آن وقت 38 ساله بوده ‏اند؛ و چون می دانیم که غیبت کبرى در سنه 329 واقع شد، لهذا باید تشرّف حسن مثله را از زمره مشرّف شدگان به حضورش در غیبت صغرى دانست، نه در غیبت کبرى‏ ... و نه در سند و نه در متن (این تشرّف) اشکالى که مخالف اصول باشد به نظر نمى‏ آید. (روج مجرد ص 291 پاورقی)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:حضرت مهدى از طرف پدر از نسل حسین بن على سیّد الشهداء علیهما السلام و از طرف مادر از نسل امام حسن مجتبى علیه السلام است، چون حضرت سجّاد علیه السلام 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه: براى آنکه قارى قرآن از معنى و مراد آن کامیاب گردد، به سرعت خواندن و گذشتن آن مطلوب نیست. در «کافى» با إسناد خود از محمّد ابن عبد الله آورده است که گفت:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: نور قرآن بسیار عجیب است و آثار و برکاتی که در قرآن وجود دارد مختص خود قرآن است و در چیز دیگری یافت نمی شود؛ و سالک باید همیشه نفس خود را به این نور منور داشته و از آن بهره مند سازد. (نور مجرد ج 2 ص 352) 

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تشکیل جمهورى اسلامى براى اجراء احکام اسلام است. بنابراین در قانون اساسى باید این معنى به صراحت ذکر گردد، و اصلى بر آن بدین مضمون اضافه نمود. (کتاب پیش نویس قانون اساسی)

مرحوم علّامه طهرانى انقلاب اسلامى ایران را یک موهبت الهى براى ملّت شیعه اثنى عشرى ایران میدانستند، و می‏فرمودند: مردم باید قدر این هدیّه الهى را بدانند و خوب از آن پذیرائى کنند باید 

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

ظهور حقیقى إمام زمان علیه السّلام تنها ظهور شخصى و جسمى و عینى نیست؛ ظهور إمام زمان یعنى ظهور دین، یعنى ظهور صدق، یعنى ظهور عدالت، یعنى ظهور توحید. و به هر درجه ‏اى که دین در میان مردم ظهور پیدا کند آن حضرت ظهور پیدا کرده است؛ و به هر درجه ‏اى که مردم راست بگویند و بر أساس عدالت رفتار کنند، حقیقت آن حضرت ظهور پیدا کرده است؛ و به هر درجه‏ اى که مردم گرفتار معصیت و جنایت شوند، حقیقت آن حضرت بیشتر غائب شده است‏. (ولایت فقیه ج 4 ص 26)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه مى ‏فرمودند: ما باید خون شهداى‏ مظلوممان را پاس بداریم، و با چنگ و دندان آن را حفظ نموده و در حراست و قوام آن کوتاهى نورزیم. می فرمودند: کسانی که از عراقی ها کشته می شوند هیچ کدام شهید نیستند، ولی کسانی که از ایران به خاطر اطاعت از ولیّ فقیه و دفاع از حکومت اسلام به جبهه رفته اند و کشته شده اند همه شهیدند.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه همواره از احمدشاه قاجار تجلیل می کردند و در عباراتشان وقتی نامی از او می بردند

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: انسان کتاب هایش را مى ‏خواهد بچیند، قرآن را نباید زیر بگذارد، قرآن باید رو باشد و یا اینکه کتاب هاى مثلًا حدیث را نباید زیر بگذارد و

امیر مومنان علی علیه السلام درباره قرآن می فرمایند: استشفوه من أدوائکم، و استعینوا به على لأوائکم فان فیه شفاء من أکبر الداء و هو الکفر و النفاق و الغى و الضلال. براى دردهایتان از قرآن شفا طلب کنید و براى مشکلاتتان از آن کمک بگیرید؛ زیرا در قرآن شفاى بزرگ ترین دردهاست، درد کفر، نفاق و گمراهى. (نهج البلاغه خطبه 175)