گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تمام این قربانی هایی که انسان انجام می دهد و امر به او شده گرچه طبعا یک فوایدی مانند رسیدگی به فقرا و مستمندان و اطعام دارد، اما جان و روح و سرّ این آن پاکی و طهارتی است که انسان در اثر این عمل کسب می کند یعنی بر اثر قربانی انسان کسب طهارت می کند که آن طهارت بدرد انسان می خورد؛  خود قربانی و اطعام و ریختن خون حیوان و گوشت او را در راه خدا دادن، اینها همه اش مال این عالم است و لیکن روح و نتیجۀ این کار که آن تقوای مُکتسَب از این عمل است، او به سوی خدا می رود. (سخنرانی های علامه طهرانی ره)

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: 

امام حسین علیه السلام در دعای عرفه خدا را در تمام موجودات نشان میدهد و کسانی که در دعای عرفه حاضر میشوند بیش از هر چیز باید به این نکته توجه کنند. بنابراین توسّل به اهل بیت علیهم السلام و حتی ذریّه آنان خصوصا کسانیکه همچون حضرت مسلم علیه السلام مندکّ و فانی در مقام ولایتند باید در همین راستا باشد و نباید ادراک ظاهری و شهودی انسان را از توحید و ربط با مبدأ تحت الشعاع قرار دهد و این روز صرفا به جلسات روضه و شهادت معطوف گردد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

در همین سفر (سفر دوّم حقیر به أعتاب عالیات در سنه 1383 هجریّه قمریّه‏) در بالاى بام خانه (مرحوم حدّاد) در شب عرفه که ایضاً جمعى از اهل نجف و کاظمین و بغداد و سماوه و غیرها مجتمع بودند، پس از نماز مغرب و عشا که می خواستند غذاى مختصرى داده و حضّار به اعمال لیله عرفه و زیارت مشغول شوند، با بهجتى هر چه تمامتر فرمود: فلان سیّد (علّامه سیّد محمّد حسین حسینی طهرانی)، سَیِّدُ الطّآئفتَیْن است (یعنى هم مجتهد در امر شریعت و هم مجتهد در امر طریقت). (روح مجرد، ص: 108)

مرحوم شهید چمران همیشه به همسرش خانم جابر میگفت: من شمعم و میسوزم ولی تو به شمس و آفتاب میرسی! همسرشان میگوید: یکبار از او سوال کردم مرادت از این کلام چیست؟ شهید چمران میگوید: تو میرسی به یکی از اولیاء الله که خیلی بزرگ است وقتی به ایشان میرسی

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: من ایشان (مرحوم شهید مصطفی چمران) را هیچ وقت ملاقات نکردم ولی هر وقت اسمش را شنیدم دلم باز شد و با روحش به پرواز می رفتم ایشان از ابرار بودند از مخلَصین بودند. خدا رحمتش کند خدا رحمتش کند خدا رحمتش کند. 

فرزند ارشد مرحوم علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه  نقل می کردند: خانم جابر أهل‌ بیت مرحوم شهید دکتر چمران أیّدها اللـه، براى حقیر نقل مى‌کردند که: «مرحوم علاّمه قسمتى از عمامه خود را به بنده مرحمت نمودند، و من مقدار کمى از مرحمتى حضرت آقا را به خانمى که سالیان سال بچّه‌ دار نمى‌ شد و علاقه شدید به فرزند داشت، دادم، به برکت آن تکّه از عمامه، آن خانم خیلى زود صاحب فرزند شد.» 

عارف کامل مرحوم علاّمه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حقیر ... در روز بیست و ششم جمادى الاولى (1400 هجری قمری) به مهاجرت مشهد مقدّس و آستان بوسى و تکحیل کُحل و سرمه خاک پاى زوّار حضرت امام هشتم علىّ بن موسى علیهما و على ءَابآئِهما و أولادِهما جمیعُ صلواتِ الله و ملآئکتهِ المُقرّبین و أنبیآئِه المُرسلین و عبادِه الصّالحین من الأَن إلى قیام یوم الدّین موفّق آمدم،

حجّت الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: 

مرحوم علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه می فرمودند: مرحوم آیة الله حاج شیخ أبو الحسن شعرانى*‏ تَغمَّده اللهُ فى بِحار رضوانِه و بحبُوحاتِ نعیمِه‏ حکیم محقّق و فقیه مدقّق هم‏ عصر که وجودش لطفى بود از ناحیه حضرت حقّ سبحان، و فقدانش ضایعه ‏اى عظیم بر اسلام و تشیّع و عالم بشریّت و انسانیّت؛ (الله شناسى، ج‏3، ص: 102)

و در جای دیگری می فرمایند:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

مریض نگوید ماه رمضان آمده به دل من نمى ‏چسبد من باید روزه بگیرم، یا چند روز امتحان مى‏ کنم اگر مرضم شدّت پیدا کرد دیگر نمى‏ گیرم. همین که طبیب متخصّص ثقه (یعنى راستگوئى) تشخیص داد که ضرر دارد انسان باید اطاعت کند و بخورد. و در اینجا هم آن طبیب لازم نیست مسلمان باشد، غیر مسلمان هم باشد

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تمام خوبان عالم را جمع کنید یک تار موی حضرت علی اکبر هم نمی شوند. می دانید حضرت علی اکبر که هستند؟ حضرت علی اکبر در مقام عصمت قرار دارند و خطاب به آن حضرت عرض می کنیم: جعلک من اهل البیت الذین اذهب الله عنهم الرجس و طهرکم تطهیرا. (نور مجرد ج 2 ص 456)

یکی از پرمحتواترین و رساترین اشعار توحیدی که در رثای حضرت اباعبد الله الحسین علیه السلام سروده شده شعر معروف (حسین است و بس) سروده حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه الشریف است، حجت الاسلام شاهرخ همدانی خاطرات و نکات ارزنده ای را ذیل این شعر یادداشت کردند که از نظر می گذرد.

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه مناجات بزرگى است و یکى از ارمغان هاى آل محمد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم مى‏باشد که بزرگى آن را کسى که قلب سالم و گوش شنوایى داشته باشد، درک مى‏کند. و اهل غفلت از درک فواید و نورهاى آن بى‏بهره‏اند. (المراقبات)

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، شامل مطالب اساسى در مورد چگونگى معامله بندگان با خداى بزرگ بوده و آداب خواستن، دعا و طلب آمرزش از او را، آنگونه که شایسته است، بیان مى‏کند. و استدلال‏هاى جالب توجهى جهت امیدوار شدن به درگاه خدا که با مناجات با او مناسب است، در بردارد. و به روشنى، ملاقات، نزدیکى و دیدن خدا را معنى مى‏کند و به این ترتیب شُبهه‏هاى سالک، شک هاى مُنکر و وحشت اهل شک را برطرف مى‏کند. و نیز اشاره‏اى به شناخت نفس و این که شناخت آن باعث شناخت پروردگار است دارد.  (المراقبات)

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، مناجات معروفى است و اولیای خدا بخاطر این مناجات شعبانیه است که با ماه شعبان انس دارند و اصلا به جهت همین مناجات، منتظر و مشتاق این ماه هستند. (المراقبات)

یکى از شاگردان مرحوم علامه قدّس سرّه خدمت ایشان مى ‏رسد و عرض مى‏کند: آقا! درباره پدر من چه دستورى مى ‏فرمائید؟ پدر من اصلًا کمونیست است و هیچ اعتقادى به دین و مکتب ندارد. ایشان فرموده بودند: «با پدرت مانند یک شیعه خالص أمیرالمؤمنین علیه ‏السّلام باید رفتار کنى!!»

خدای مهربان فرمود: رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِمَن دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَبَارًا (نوح/28) این آیه آخرین آیه از سوره مبارکه نوح است که حضرت نوح علیه السلام ابتدا برای خود سپس

یک بار یک نفر آمد خدمت مرحوم آقای بهجت رحمة الله علیه و خیلی متجدد و تیپ اروپایی، یک دفعه همه خودشان را عقب کشیدند و رویشان را برگرداندند. آقا آمدند جلو، بغلشان کردند و بوسیدند و بعد فرمودند: محبت امیرالمؤمنین علیه السلام در دلش بود.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: زحمات آیة الله گلپایگانى‏ براى بقاءِ حوزه مقدّسه علمیّه قم بسیار قابل تقدیر است. خودشان براى حقیر مقدارى از آن را در دوران انقلاب و قبل از انقلاب در مجلسى که فقط ما دو نفر بوده ‏ایم بیان فرموده‏ اند و حقیر بعضى از آنها را در نوشتجات دستى خود یادداشت نموده‏ ام. نفس آیة الله گلپایگانى‏ بسیار صاف و درخشان است، و از حقّ در صورت فهمیدن عبور نمى ‏کند و نمى ‏گذرد. (روح مجرد، پاورقی، ص: 131)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه می فرمودند: علامه فاضله حکیمه: فاطمه بیگم‏ دختر علامه مجلسى‏ جدّه اعلاى ما، داراى فرزندان بسیار، و خود نیز فقیهى عالیقدر و عالمى نبیل بود؛ داراى مجالس تدریس و تعلیم و حدیث و روایت و تفسیر، که در کتب مسطور می باشد.

سالک وارسته مرحوم حاج ‌اسماعیل دولابی می‌ فرمودند: مادرت را ببوس، دستش را بوسه بزن، پایش را ببوس، تا به گریه بیفتد، وقتی گریه افتاد خودت هم به گریه می ‌افتی. آن وقت کارت روی غلطک می‌ افتد و خدا همه درهایی را که به روی خودت بسته ‌ای باز می ‌کند.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: آرایش زن براى شوهر همه گونه جائز است، اما در صورتى که ماهیّت اوّلین و هیئت اصیل اسلامى خود را از دست ندهد، و مَحو و فانى در هیئت کفر و لباس و زىّ اهل عناد و متمرّدین از شریعت حقّه نگردد، اما در آن صورت به عنوان تلبس مَلابِس اعداء در آمده، و حکم به حرمت بر آن بار، و اجتناب از آن لازم مى‌گردد. (وظیفه فرد مسلمان در احیاى حکومت اسلام، ص ۶۵)

زنی خدمت حضرت زهرا سلام الله علیها رسید و گفت: مادری ناتوان دارم که در نمازش با مشکلی مواجه شده است. مرا فرستاده تا پاسخ سؤالش را دریافت کنم. آنگاه سؤال را طرح و پاسخ را شنید. بار دوم پرسش دیگر طرح کرد و پاسخ شنید تا ده بار سؤال طرح کرد و پاسخ شنید. او که دیگر از کثرت پرسش خود شرمگین شده بود،...

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: (سالکان الی الله مخصوصا عالمان دینی باید) با تدبّر و تفکّر در صحیفه امام السّاجدین (علیه السلام) قبل از نزول در گور، به فکر خودشان بیفتند، و در فکر علاج و چاره ‏اى برآیند!

علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه می فرمودند: «تمام سرمایه و دارائی من این است که مانند آدم های پشت کوهی، صاف و بی غلّ و غشّ به حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام ارادت و ایمان دارم»

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اگر خلافت مرد مظلوم على بن أبى طالب علیه السّلام را (غصب نمی کردند و) نمى‏ بردند، تیر حرمله در روز عاشورا به گلوى حضرت على اصغر نمى‏ رسید. (امام شناسى، ج ‏8، ص: 67)

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: نقل می کنند وقتى که آقاى حدّاد اسم حضرت على‏ اصغر علیه‏ السّلام را می آوردند، چنان رنگ ایشان برافروخته میشد، چنان به هم می پیچید، انگار در مقابل عظمت الهى این شاهزاده سر تسلیم و سر سجده به روى خاک آورده است. 

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

توفیقات معنوی و مخصوصاً سلب آن، آثارش در رابطه با امام حسین علیه السّلام از همه جا بیشتر و مشهودتر است؛ لذا هر کسی میتواند خودش را در رابطه با حضرت محک بزند و واقف بر امر خویش گردد.

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: قیام سیّدالشهداء علیه السّلام قیام عاشق به احترام معشوق بود.

حضرت آیت الله جوادی آملی حفظه الله: ایثار مال و نثار جان از جلوه های برجستهٴ عرفان و معنویت کربلاست و اساساً حرکت امام حسین علیه السلام بر این اساس استوار است. (پایگاه اسراء)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: روضه را باید با تکیه به صوت و حزین خواند و از مستمعین اشک گرفت. فرزند ارشد ایشان نقل می کنند که یکبار منبر رفته بودم و مر حوم علّامۀ والد در آن مجلس تشریف نداشتند، بعداً از حقیر پرسیدند: اشک هم گرفتید ؟ 

قال الله تعالی: یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى وَهُم مِّنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ ﴿انبیاء/28﴾

کلام در این آیه این است که خدای متعال تنها و تنها کسی را شفاعت می کند که از او راضی باشد که در واقع از لحاظ فنی باید گفت این کبرای قضیه است که باید دنبال مصداق و به اصطلاح صغرای قضیه باشیم که حالا این رضایت کجا و بر چه اساسی است

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: چقدر زیباست که ایرانیان امروزه که در اثر غرب زدگى مبتلا به آداب و رسوم ملى باستانى، و عیدهاى مجوسى و زردشتى شده ‏اند، و غالبا در ایام نوروز براى خود و خانواده خود لباس نو تهیه مى ‏کنند و جشن و سرور دارند، این بدعت زشت را ترک نموده، و عید غدیر را که ستون ایمان است

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانى:

شیعه باید به گونه ای باشد که وقتی نزد او گفته میشود "عید" ، "عید غدیر" به ذهن و قلبش خطور کند و بس.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: مسجد الخَیْف در سرزمین مِنَى هم خیلى عجیب بود، و غالباً اوقات را در أیّامُ التَّشریق (در معیّت مرحوم حدّاد) در آنجا بسر مى‏ بردیم. و داستان توحید در تمام مظاهر و اعمال حجّ بسیار ظاهر و قوىّ بود، بالاخصّ در مسجد الحرام و مسجد الخَیف. (روح مجرّد، ص 142)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: روایاتى داریم که هر جا نماز بخوانید آن مکان گواهى می دهد؛ زیارت می کنید، شهادت می دهد؛ حجّ مى‏ نمائید، شهادت می دهد! زمین عَرَفات و مَشعر و مِنا در روز قیامت از وقوف شما و بیتوته شما و قربانى و رَمِى شما شهادت می دهند! کوه صفا و مَروه شهادت می دهند!

عارف کامل مرحوم حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اسلام به هنگام قانونگزارى، احکام همسرى و زوجیّت را بر اساس

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

ازدواج، تنها رابطه میان دو جنس مذکّر و مؤنّث است که تمام مردم با هر گرایش و مذهبی آن را تحسین و تقدیس می کنند.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

اگر دخترى (هنگام ازدواج) در نیّتش آن باشد که: در خانه شوهر، شوهر را در تحت اختیار خود درآورد؛ و در امر و نهى، و آمد و رفت بر او مسلّط گردد؛ و با حیله‏ها و تزویرهاى زیرکانه و ظریفانه، بالاخره امور وى را بدست گیرد، و خود را حاضر بر پذیرش قیمومت مرد بر زن ننموده؛ و حاضر براى تسلیم و اطاعت و انقیاد نشود و بطور کلّى چنین معتقد باشد که زن باید بر مرد مسلّط باشد

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: باید دانست: دخترانى را که ما به شوهر مى‏ دهیم اگر از روى إکراه باشد و طیب خاطر دختر و پدر (به عنوان ولیّ دختر) نباشد و یا أحیاناً از روى أخذ به حیاء ازدواج صورت گیرد، آن نکاح صحیح نیست و  آثار ازدواج واقعى بر آن مترتّب نمى ‏گردد ... (البته عمل دختر حرام نیست و نکاح او حمل بر زنا نمی گردد) چون در شریعت مقدّس اسلام هر عملى که از روى إکراه انجام گیرد، مؤاخذه و عذاب ندارد،

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در روایت است که چون ابراهیم کعبه را بنا کرد بر فراز کوه أبو قُبیس آمد و مردم را به حجّ خواند، هر کس صداى او را شنید-

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: روزى در مجلسى عظیم که بسیارى از مراجع و علماى فقه و حدیث از جمله مرحوم آیة الله آقا سید أبوالحسن اصفهانى و آقا ضیاءالدّین‏ عراقى‏* و غیرهما بودند و کلام در میانشان ردّ و بدل بود، مرحوم قاضى با صداى بلند به طورى که همه بشنوند فرمود: 

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: استعمال مخدرات مطلقا حرام است ودر پاسخ کسانی که می‌گفتند: بزرگان در گذشته می‌کشیده‌اند! می‌فرمود: ضررش مانند الان برایشان معلوم نبوده است و گرنه نمی‌کشیدند

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه مى‌فرمودند: چون انقلاب عظیم ایران بر أساس نهضت اسلام و قرآن روى داده و مردم و جوانان تشنه اسلام و قرآن و معارف آن هستند، بر خود حتم و فرض نموده ‌ام که یک دوره از علوم و معارف اسلام را به زبان فارسى بنگارم، تا هر چه سریع ‌تر بدست مردم مسلمان ایران برسد و روحشان از این علوم أصیله سیراب گردد. بسیارى از جوانان که سابق اهل سینما بودند، 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه مى ‌فرمودند: أوّلین بار براى تبلیغ به رباط‌ کریم رفتم. نزدیکى‌ هاى ظهر بود که به آنجا رسیدم. رفتم داخل بازار و از یکى از دکّاکین (مغازه دارها) یک چهارپایه گرفتم و آن را وسط بازار گذاشتم و روى آن ایستادم و شروع کردم به خطبه خواندن: بِسمِ اللَهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم الْحَمَدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِین تا آخر، طولى نکشید که مردم آمدند و اطراف ما مملوّ از جمعیّت شد و آن روز نزدیک به دو ساعت صحبت کردم! وقتى صحبتم تمام شد و پائین آمدم

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: بازار آخرت کساد است اگر کسى در دنیا از هر گونه اعتباریّات آن بهرمند باشد، مثلًا فرزند و عشیره فراوان و اسب‏ هاى مرصّع دارد، و شؤون او همگى چشمگیر و از نقطه نظر عالم اعتبار قابل توجّه است؛ یک فرزندش دکتر است، یکى دیگر مهندس، یک قصر ییلاقى دارد و یک قصر قشلاقى؛ در آنجا مى ‏گوید: فرزند من دکتر است، مى‏ گویند: براى ما چه آوردى؟ ما دل پاک مى ‏خواهیم، عقیده پاک مى ‏خواهیم...

استاد اخلاق مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی رحمة الله علیه: خیلی از مردم میگن بابا دلت پاک باشد. دل پاک باشد، کافی است! جواب به این اشخاص که پاکی دل رو ملاک خوبی و بهشت میدانند این است که: آنکسی که تو را خلق کرده است، اگر فقط دل پاک را کافی میدانست، فقط می گفت: "آمِنوا" در حالیکه گفته:

مرحوم آقای الهی قمشه‌ای(رضوان الله علیه) ایشان اصراری داشتند و در دعاهایشان می‌گفتند:آرزوی ما این است که ما ـ ا‌ن‌شاءالله ـ بهشت مشرّف بشویم و نهج‌البلاغه را خدمت علی بن ابی طالب(سلام الله علیه) استفاده کنیم. (نقل از آیت الله جوادی در درس اخلاق – سایت اسراء)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در یکى از روزهاى توقّف جناب آقاى حاج سیّد هاشم حدّاد قَدّس اللهُ نفسَه (در قم)، در معیّتشان براى أداءِ نماز در مسجد معروف جَمْکَران یک ساعت به غروب مانده رفته و در همان محلّ مخصوص از مسجد، ایشان نماز تحیّت مسجد و نماز توسّل به حضرت صاحب الامر عجَّل الله تعالى فرجَه را طبق روایت حاجى نورى در «نجم ثاقب» و «هدیّة الزّائرین» محدّث قمّى بجاى آوردند، و پس از اداءِ نماز مغرب و عشاء به قم بازگشتند. (روح مجرد، ص: 291)