گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

استاد ما آیت الله علوی بروجردی (نواده مرحوم آیت الله بروجردی رحمة الله علیه)  برای حقیر نقل کردند که مرحوم سلطان الواعظین رحمة الله علیه که شخص متتبعی بود برای خود من نقل کرد که در روایات دیدم که وقتی حضرت زینب سلام الله علیها وارد مدینه شد زنان قریش به دیدنش رفتند خبر به حضرت ام البنین سلام الله علیها رسید ایشان هم رفت اما وقتی به خیمه حضرت زینب رسید چون قریشی نبود تواضع و ادب کرد و داخل نشد! 

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

تمامی ادیان، خصوصا مسیحیت و یهود، آبروی خدا را مدیون پیامبرند این قرآن بود که حضرات عیسی و موسی و سایر انبیاء  را به پاکی و مقدس و معصوم معرفی کرد؛  حضرت مریم را طیبه و صدیقه معرفی کرد. آنها که امروزه هتک پیامبر میکنند

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: "پیامبر رحمة للعالمین است" یک نمونه بسیار ناچیزش این است که وقتی

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

ازدواج، تنها رابطه میان دو جنس مذکّر و مؤنّث است که تمام مردم با هر گرایش و مذهبی آن را تحسین و تقدیس می کنند.

بزرگان و مراجع در سابق الایام مقید به ذکر تاریخ قمری بودند و این تاریخ را تاریخ رسمی اسلامی می دانستند و در این میان استاد ما مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف حساس بوده و بر ذکر تاریخ قمری بسیار تاکید داشتند تا جاییکه این امر را با ادله قرآنی و روائی و تاریخ مبرهن ساخته و کتابی مستقل به عنوان رساله نوین در این زمینه تالیف کردند و می فرمودند:

چند سالی است که در میان مردم بشارت بر خروج از ماه صفر الخیر و تبریک بر حلول ماه ربیع الاول مرسوم شده است؛ چند نکته در این مقام حائز اهمیت است:

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

حضرت استاد علّامه طهرانی رضوان الله علیه از اخلاص رزمندگان جنگ تحمیلی تجلیل می کردند؛ در این میان مجاهدت های آزادگان را ستایش می کردند و در چند مورد دیده شده بود که در شنیدن خاطراتشان منقلب شده بودند. به یاد دارم که منزل یکی از این آزادگان عزیز در نزدیکی بیت شریف حضرت علّامه بود؛ وقتی خبر دادند که ایشان آزاد شده همراه برخی آقازادگان و دامادها و قلیلی از شاگردانشان به استقبال وی رفتند.

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: نقل می کنند وقتى که آقاى حدّاد اسم حضرت على‏ اصغر علیه‏ السّلام را می آوردند، چنان رنگ ایشان برافروخته میشد، چنان به هم می پیچید، انگار در مقابل عظمت الهى این شاهزاده سر تسلیم و سر سجده به روى خاک آورده است. 

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

توفیقات معنوی و مخصوصاً سلب آن، آثارش در رابطه با امام حسین علیه السّلام از همه جا بیشتر و مشهودتر است؛ لذا هر کسی میتواند خودش را در رابطه با حضرت محک بزند و واقف بر امر خویش گردد.

حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

واقعه مباهله اگر والاتر از غدیر نباشد کمتر نیست! و این معنا را میتوان از نماز وارده در این روز که طبق همان نماز روز غدیر است به دست آورد.

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانى:

شیعه باید به گونه ای باشد که وقتی نزد او گفته میشود "عید" ، "عید غدیر" به ذهن و قلبش خطور کند و بس.

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: 

امام حسین علیه السلام در دعای عرفه خدا را در تمام موجودات نشان میدهد و کسانی که در دعای عرفه حاضر میشوند بیش از هر چیز باید به این نکته توجه کنند. بنابراین توسّل 

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از بزرگانی که مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه در حرم مطهّر امام هشتم علیه السلام گاهی بر سر مزارشان رفته و فاتحه می خواندند و حقیر خود شاهد بر آن بودم جناب شیخ بهاء الدّین عامِلی رحمة الله علیه معروف به "شیخ بهائی" بود که از وی به "عالِم جامع کمالات" یاد می کردند. (12 شوّال المعظّم سالروز رحلت آن عالم ربّانی است)

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از کتاب هایی که سیّدنا الاستاد حضرت علّامه طهرانی اعلی الله مقامه در بدو ورود ما به حوزه بدان سفارش فرمودند و تاکید بر تعلّم و مباحثه و مطالعه آن داشتند، "گلستان سعدی" بود که به باور بسیاری از اهل فنّ، تاثیرگذارترین کتابِ نثر در ادبیات فارسی‌ بشمار می رود. 

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

لذّت مؤمن در اطاعت خداست؛ اطاعت گاهی در امتثال امر است گاهی در امتثال نهی؛ بنابراین روزه نگرفتن برای شخص بیمار همانقدر باید شیرین بنماید که روزه گرفتن برای شخص سالم، اگر شیرینتر نباشد! چراکه ترک کام دل است و بدست آوردن کام دوست.

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: در یکی از جلسات عصر جمعه ای که محضر حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه بودیم در مورد این مطلب صحبت می فرمودند که تمام نعمت ها و استعدادهایی که خدای متعال در اختیار انسان قرار می دهد برای این است که آنها را در مسیر سیر و سلوک الهی و کمال نفس و متحقّق شدن به مراتب توحید و معرفت خدا بکار گیرد که به مناسبت سخن از جناب بوعلی سینا به میان آمد

حجّت الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: 

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: قیام سیّدالشهداء علیه السّلام قیام عاشق به احترام معشوق بود.

حجّت الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی: 

اینکه در روایت است زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی همان زیارت سیدالشّهداء علیهماالسلام است، اختصاص به وی ندارد! همانطور که اختصاص به سیدالشهداء هم ندارد؛ بلکه در هر جای عالم اگر انسان خدمت انسان کامل و ولیّی از اولیای الهی چه در زمان حیات و چه در زمان ممات برسد، عین این است که خدمت نه تنها یک معصوم بلکه خدمت همۀ معصومین علیهم السلام و همۀ اولیای الهی رسیده است. و سرّ مطلب آنست که حضور در حریم انسان کامل، چه معصومین و چه غیر ایشان، حضور در حریم ولایت است و ولایت عین توحید است که تعدّد بردار نیست. 

شبى مرحوم آیة الله آقا سیّد عبد الهادى شیرازى در مجلس خلوت تأسّف میخورد که: چون من براى تحصیل وارد نجف اشرف شدم، دوازده حوزه رسمى تدریس اخلاق و عرفان وجود داشت؛ و الان یکى هم وجود ندارد. (روح مجرد، ص: 106) دهم ماه صفر سالروز رحلت این عالم ربّانی است؛ علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: 

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: یکبار به مناسبت بی نظمی که در وقت و نظم حضور در مجالس اتفاق افتاده بود سیدنا الاستاد بسیار جدی به رفقا فرمودند: ترتیب دادن مجلس و در را باز کردن و کتابها را این طرف و آن طرف گذاشتن و سماور را درست کردن ، پرده ها را بالا زدن و اتاق را جارو زدن، تا انداره ای که می توانیم اینها کارایی است که مربوط به ترتیب مجلس است. بعد هم کارهای زیاد دارم نمی رسم.... و بعد هم دیر منزل بیاییم و بعد هم بخوابیم و زود هم بیدار شویم و همه کار ها را بکنیم .فلذا من

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

برخی از روی نادانی برای تامین نیازهای مادّی همنوعان خود یکسویه نگریسته و شعارگونه فقط بر دستورات دینی تمرکز دارند، همواره بر زبانشان یا "تعطیل" کردن است یا "جابجایی"؛! به اینها باید گفت: اوّل: از فقر مادّی و شکمی بدتر و زیانبارتر، فقر ادب و اخلاق و اندیشیدن و فرهنگ است که بالاخصّ عاشورا در تمام ابعادش تامین کننده و ضامن آن است و بس؛! مگر انسان همین شکم است؟! علاوه آنکه عاشورا 

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

خدای مهربان می فرماید: زمین پر از نشانه هایی برای اندیشمندان است (ذاریات/۲۰) تقسیم علم به دینی و غیر دینی با نگاه حوزوی و دانشگاهی، شرقی یا غربی غلط است!

مومن بهشتی جز خدا نمی بیند اصلا برایش بهشتی جز او نیست! برای مؤمن، بهشت و نعمتهای او، دنیا و آخرت با تمام لذائذش، خداوند است و بس؛ همانطور که امام سجّاد علیه السلام محضر خدای متعال عرضه میدارند: یَانَعیمی وَ جَنَّتی و یَا دُنیایَ و آخرَتی...

وقتی سلمان فارسی برای استانداری به مدائن انتخاب شد و به آنجا رفت، یک شخصی او را دید. آمد جلو و گفت: تو سلمان همان صحابی پیامبر صلی الله علیه و آله هستی؟ سلمان گفت:

در روایت داریم شخصی (خلیفه دوم) از پیامبر صلی الله علیه و آله درباره خصوصیات اصحابشان سوال کرد، حضرت مطالبی را درباره هر یک از ایشان بیان کردند بعد از اتمام (ظاهرا با خوشحالی) گفت: یا رسول الله از "علی" چیزی نگفتید: رسول خدا فرمودند: تو درباره اصحابم سوال کردی درباره خودم که سوال نکردی علی که خود من است جان من است.

وَ سُئِلَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ فَذَکَرَ فِیهِ فَقَالَ لَهُ قَائِلٌ فَعَلِیٌّ فَقَالَ إِنَّمَا سَأَلْتَنِی عَنِ النَّاسِ وَ لَمْ تَسْأَلْنِی عَنْ نَفْسِی‌ (مناقب ج 2 ص 217)

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

هر انسانی اسمی در عوالم ملکوت و آسمانی دارد که تعیین کننده آن، اعمال و آن چیزی است که در قلبش جای میدهد و اسمی در دنیا و زمین دارد که تعیین کننده اش والدین هستند؛ اما همین اسم اگر خوب و الهی و مخصوصا توسط یکی از اولیاء انتخاب شود در حالات و روحیات فرزند به واسطه‌ی نزول ملائک در هنگام صدازدن او تاثیر دارد و حتی سبب طولِ عمر فرزند می‌گردد. اسم خوب یکی از حقوق فرزند بر والدین و بر اساس ولایت پدر به عنوان مجرای فیض و رحمت و جاری شدن دستورات و تربیت الهی در خانواده، حق شرعی پدر است.

اگر امر دائر شد میان «نماز جماعت در مسجد یا مشاهد مشرّفه» و میان «نماز فرادی اما با حفظ حضور قلب»، باید گفت که ادای نماز با حضور قلب ترجیح دارد و اگر دستور به جماعت داده شده برای آن است که مکان و آن جماعت آورنده حضور قلب باشد؛ چرا که اصل و اساس و تمام ثواب و آثار وارده در نماز، مربوط به نمازى است که در آن حضور قلب مراعات بشود و نماز بدون حضور قلب اصلًا مقبول درگاه الهى نیست و نظر بزرگان هم بر همین سیره استوار بوده و صد البته چه خوش آن نمازی که به جماعت در مسجد و حرم باشد و حضور قلب در آن مراعات شود.

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

از جمله کسانی که در نقل تاریخ مورد اعتماد بزرگان بودند، مرحوم آقای حسین مکی بود؛ که باید ایشان را از بهترین سیاست نگاران و مورّخان معاصر به حساب آورد؛ استاد ما مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه به نوشتجات ایشان بیش از دیگران اعتماد می کردند و غالبا

خدا می فرماید: وَالَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَ لَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ ﴿حشر/10﴾ از مهمترین خواسته های اهل ایمان در دنیا این است که در دل هایشان نسبت به دیگر مومنان کینه ای نداشته باشند؛ مردم مؤمن در دنیا چیزی را از خدا می‌خواهند که آن چیز را خدا در بهشت به مردمان بهشتی می‌دهد. چرا که خدا در بهشت کینه را از دل های اهل بهشت برمی دارد ﴿وَ نَزَعْنا ما فی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلِّ﴾ (اعراف/43) در واقع مومنان در دنیا با صفات اهل بهشت زندگی می کنند یعنی دنیا را بهشت خود می کنند

قال الله تعالی: ذلِکَ بِأَنَّ اللّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْباطِلُ وَ أَنَّ اللّهَ هُوَ الْعَلِیُّ الْکَبیرُ (حج/62)

﴿ذلِکَ بِأَنَّ اللّهَ هُوَ الْحَقُّ﴾، این کلام دارای حصر است؛ یعنی حقّ منحصراً برای خداست، غیر خدا چیزی حقّ نیست اما نه اینکه چیزی هست و حقّ نیست بلکه اصلا چیزی نیست که بخواهد حقّ باشد یا باطل. پس خدا حقّی است که مقابل ندارد،

قال الله تعالی: : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿2﴾ کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿صفّ/3﴾ قال الله تعالی: الَّذِینَ یُجَادِلُونَ فِی آیَاتِ اللَّهِ بِغَیْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ وَ عِندَ الَّذِینَ آمَنُوا... ﴿غافر/35﴾؛ این دو آیه در کنار هم می فرماید: بی ‌دلیل حرف زدن، علاوه بر آنکه مغضوب خداست مغضوب مؤمن هم هست؛ چون مؤمن متخلّق به اخلاق الهی‌ است، در گفتار و رفتارش سنّت الهی را رعایت می‌کند نه خیالات و منفعت نفس را. مؤمن اگر سخنی بگوید: اوّلا، تقوا را در نظر دارد، ثانیا، سَدید (محکم و با دلیل) می گوید: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا ﴿احزاب/70﴾

قال الله تعالی: ... وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغَالَ وَ الْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوهَا وَ زِینَةً وَ یَخْلُقُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ ﴿نحل/8﴾

خدای متعال می فرماید: ما اسبها و برخی دیگر از حیوانات را خلق کردیم تا از آنها در راستای کار و رفاه زندگی تان استفاده کنید و به تدریج صنایعی را برای زندگی و سواری تان جایگزین اینها می کنم که الآن آن را نمى ‏دانید.!! چرا که خزائن هر چیزی (امور معنوی و مادّی) در نزد خداست و به هر اندازه ای که صلاح بداند در وقتش، آن را در عالم اجرا می کند! فرمود: 

خدا می فرماید: إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى ... (توبه / 111)

در بازار مزایده قاعده آنست که فروشنده خواهان گران فروختن و خریدار طالب ارزان خریدن است؛ پس کسی که بیشتر بخرد کالا مال اوست؛ اما تنها بازار مزایده ای که خریداری که باید ارزان بخرد، گران و زیاد زیاد می خرد بازار مزایده الهی است!!! ایمان تنها بازاری است که خریدارش به مزایده می خرد.  امام سجاد علیه السلام در دعای 45 صحیفه سجادیه عرضه میدارد: وَ أَنْتَ الَّذِی زِدْتَ فِی السَّوْمِ عَلَى نَفْسِکَ لِعِبَادِکَ، تُرِیدُ رِبْحَهُمْ فِی مُتَاجَرَتِهِمْ لَکَ،... خدایا تنها خریداری که در بازار مزایده زیاد می خردی تو هستی...

خدای متعال فرمود: وَ الَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ و َلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ ﴿سوره حشر، آیه 10﴾

کسانی وارد بهشت می شوند که هیچ گونه کینه و کدورتی در دل از برادران ایمانی شان ندارند؛ پس دلی که در آن کینه نباشد، بهشت است! در واقع بهشت را می بریم، با دلی خالی از کینه می سازیم؛ این یعنی آنهایی هم که می خواهند دنیایشان بهشت باشد و بهشتی زندگی کنند، دلشان را پر کنند از صفا و محبّت؛

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی: 

خدا تأمین رزق انسان را لطیفانه قرار داده است؛ "الله لطیفٌ بِعبادِهِ یَرزُقُ مَن یَشاء"، همان مِمّا لایَحتَسِب، از همانجایی است که کسی گمان نمی کند؛ لذا مومن کسی است که تکیه اش در رزق، ایمان به غیب است، مادّی نیست! دنبال رزقش در زمین و باغ و دام و آمد و شد مردم به دکانش نمیگردد. البته اسباب را فراهم می کند، کار و تلاش می کند، اما تکیه اش به کار خودش نیست! بلکه نظر به مسبّب که خدای لطیف و قویّ و عزیز است دارد و بس!  نتیچه اش هم این است که اگر به حسب ظاهر تمام درهای آسمان و زمین بسته شود ابدا غمی به دل راه نمی دهد، خوش است.

حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

دنیا جای از دست دادن و از دست رفتنن است؛ یکی مال از دستش می رود، یکی سلامتی، یکی موقعیت، حتی در نهایت حیات دنیوی را هم از دست می دهیم؛ همه اینها را از دست بدهیم یا نه بالاخره از دست می رود زمانش بسر می آید؛ در این میان مهم نفسمان است! بگو خدایا خودم از دست نروم!

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

صوفی إبنُ الوقت باشد ای رفیق

از خصوصیات بارز اولیاء الهی و مؤمنان راستین وقت شناسی و نظم در امور است. مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه را همگان بدین صفت میستودند و انصافا کم نظیر بودند. چقدر قابل تأمّل است که علی علیه السلام در آخرین وصایای خود به فرزندان و تمام شیعیان، سفارش به نظم فرموده و آن را همردیف تقوا به حساب می آورند. [نهج البلاغه، فیض، نامه ۴۷، ص ۹۷۷]

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی حفظه الله:

وقتی از ایشان سوال شده بود هنگام تشرّف به مشهد مقدّس روزی چندبار به زیارت برویم؛ فرموده بودند: به مقداری که در باطن احساس نیاز میکنید، بهره مندی انسان در زیارت به مقدار نیازمندی اوست. نیاز ظرف تحمّل معارف و انوار است.

حجة الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

تمام سختی های انسان کامل شدن به اندازۀ یک چشم گفتن به خداست.

حجة الاسلام شاهرخ همدانی:

ابزار غیبت و تهمت و تخریب، دو چیز است: زبان دشمنی که میگوید و گوش دوستی که میشنود؛ و البته عجب از گوشی است که میشنود!! تا گوش نباشد زبان برای که بگوید؟!

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

در واقع نیمه خالی لیوان پُر است از هوا و اکسیژن. انسان در حیاتش همانقدر که به آب نیاز دارد به هوا هم نیاز دارد؛ پس هر دو نیمه را باید به یک اندازه دید. مشکلات، سختی ها، کمبودها و نقائص آن نیمه ایست که باید دید چون در مسیر کمال ضرورت دارند.

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی:

استاد ما حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه این شعر را زیاد می خواندند:

دِه بود آن نه دل که اندر وی *** گاو و خر باشد و ضیاع و عقار.

یکبار شخصی از ارادتمندان مرحوم آقا با یک حال زائدالوصفی به ایشان عرض کرد: آقا ما یک منزلی در فلان جا تهیّه کردیم، بلافاصله مرحوم علّامه فرمودند: مؤمن که نباید از خرید منزل اینقدر مسرور باشد، مؤمن باید فکر خدا باشد، حالا یک منزل پیدا می شود می خرد. دلت نرود دنبال منزل، آن دیگر دِه می شود، دل نیست، دل بایستی سراغ خدا برود، فرمودند: أنتَ مَعَ مَن أحبَبتَ.