گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در یکى از روزهاى توقّف جناب آقاى حاج سیّد هاشم حدّاد قَدّس اللهُ نفسَه (در قم)، در معیّتشان براى أداءِ نماز در مسجد معروف جَمْکَران یک ساعت به غروب مانده رفته و در همان محلّ مخصوص از مسجد، ایشان نماز تحیّت مسجد و نماز توسّل به حضرت صاحب الامر عجَّل الله تعالى فرجَه را طبق روایت حاجى نورى در «نجم ثاقب» و «هدیّة الزّائرین» محدّث قمّى بجاى آوردند، و پس از اداءِ نماز مغرب و عشاء به قم بازگشتند. (روح مجرد، ص: 291)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: داستان تشرّف او (حسن مثله جمکرانی) طبق متن کتاب  (نجم ثاقب) در شب سه شنبه هفدهم ماه مبارک رمضان سنه ثلاث و تسعین و مأتین (293) بوده است، و چون حضرت بقیّة الله در سنه 255 متولّد شده‏ اند، بنابراین در آن وقت 38 ساله بوده ‏اند؛ و چون می دانیم که غیبت کبرى در سنه 329 واقع شد، لهذا باید تشرّف حسن مثله را از زمره مشرّف شدگان به حضورش در غیبت صغرى دانست، نه در غیبت کبرى‏ ... و نه در سند و نه در متن (این تشرّف) اشکالى که مخالف اصول باشد به نظر نمى‏ آید. (روج مجرد ص 291 پاورقی)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:حضرت مهدى از طرف پدر از نسل حسین بن على سیّد الشهداء علیهما السلام و از طرف مادر از نسل امام حسن مجتبى علیه السلام است، چون حضرت سجّاد علیه السلام 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه: براى آنکه قارى قرآن از معنى و مراد آن کامیاب گردد، به سرعت خواندن و گذشتن آن مطلوب نیست. در «کافى» با إسناد خود از محمّد ابن عبد الله آورده است که گفت:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: نور قرآن بسیار عجیب است و آثار و برکاتی که در قرآن وجود دارد مختص خود قرآن است و در چیز دیگری یافت نمی شود؛ و سالک باید همیشه نفس خود را به این نور منور داشته و از آن بهره مند سازد. (نور مجرد ج 2 ص 352) 

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تشکیل جمهورى اسلامى براى اجراء احکام اسلام است. بنابراین در قانون اساسى باید این معنى به صراحت ذکر گردد، و اصلى بر آن بدین مضمون اضافه نمود. (کتاب پیش نویس قانون اساسی)

مرحوم علّامه طهرانى انقلاب اسلامى ایران را یک موهبت الهى براى ملّت شیعه اثنى عشرى ایران میدانستند، و می‏فرمودند: مردم باید قدر این هدیّه الهى را بدانند و خوب از آن پذیرائى کنند باید 

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

ظهور حقیقى إمام زمان علیه السّلام تنها ظهور شخصى و جسمى و عینى نیست؛ ظهور إمام زمان یعنى ظهور دین، یعنى ظهور صدق، یعنى ظهور عدالت، یعنى ظهور توحید. و به هر درجه ‏اى که دین در میان مردم ظهور پیدا کند آن حضرت ظهور پیدا کرده است؛ و به هر درجه ‏اى که مردم راست بگویند و بر أساس عدالت رفتار کنند، حقیقت آن حضرت ظهور پیدا کرده است؛ و به هر درجه‏ اى که مردم گرفتار معصیت و جنایت شوند، حقیقت آن حضرت بیشتر غائب شده است‏. (ولایت فقیه ج 4 ص 26)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه مى ‏فرمودند: ما باید خون شهداى‏ مظلوممان را پاس بداریم، و با چنگ و دندان آن را حفظ نموده و در حراست و قوام آن کوتاهى نورزیم. می فرمودند: کسانی که از عراقی ها کشته می شوند هیچ کدام شهید نیستند، ولی کسانی که از ایران به خاطر اطاعت از ولیّ فقیه و دفاع از حکومت اسلام به جبهه رفته اند و کشته شده اند همه شهیدند.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه همواره از احمدشاه قاجار تجلیل می کردند و در عباراتشان وقتی نامی از او می بردند

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: انسان کتاب هایش را مى ‏خواهد بچیند، قرآن را نباید زیر بگذارد، قرآن باید رو باشد و یا اینکه کتاب هاى مثلًا حدیث را نباید زیر بگذارد و

عارف کامل حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: گرچه از نعمت هاى الهیّه از بدو عمر تا خاتمه آن سرشار و از هر گونه،‏ غرق‏ در بحارش‏ بوده ‏ایم، ولى اینک آن نتیجه و شالوده و جوهره آن که براى ما باقى است و بدان خوشنودیم و دلشاد و مسرور و با ابتهاج، فقط و فقط محبّت این سرور و آقاست. (امام شناسى، ج‏18، ص: 463)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: سالک باید ارتباطش را با افراد (غیر سالک) به حداقل مراوده و معاشرت برساند، با هر کسى صحبت نکند، نفوسى که گناه کار هستند در ارتباط با انسان اثر مى‏ گذارند، هر کدام

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: رسول اکرم صلّى الله علیه و آله حجاب اقرب و واقعیّت اسم اعظم است‏

علامه طهرانی اعلی الله مقامه از مرحوم آیت الله حسن زاده آملی رضوان الله تعالی علیه بسیار تمجید و تجلیل میکرد و به فرزندانشان در وقت تحصیل در قم، توصیه کرده بودند حتما در درس اخلاق آیت الله حسن زاده آملی شرکت کنید؛ در علم معقول فقط درس ایشان را تایید میکردند. آیت الله حسن زاده هم متقابلا ارادت خاصی به مرحوم علامه طهرانی داشتند و تعابیر بسیار بلندی درباره ایشان به کار میبردند؛

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی اعلی الله مقامه می فرمودند: ملّاى رومى یک شیعه محض و خالص بوده است. ما چرا راه دور برویم؟ اینک «مثنوى‏» او در دست است؛ ببینید تا چه سرحدّ مولانا أمیر المؤمنین علیه السّلام را ستوده و از دشمنان آن حضرت مذمّت نموده است. و با اشارات و کنایات، غاصبان خلافت را مذمّت میکند و بعضى جاها با صراحت امّا بعنوان کلّى نه با خصوص لفظ و عبارت، آنان را محکوم می کند و مى ‏کوبد.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شرک سر منشأ و رأس همه دردهای باطنی است، ولی هر دردی حتّی شرک دوا دارد و با توبه دوا می‌شود. و توبۀ شرک هم اینست که انسان موحّد بشود. همین شهادتین، توبۀ شرک است. اینکه گفته ‌اند برای مُشرک توبه قبول نیست، بدین معناست که با وجود شرک توبه ‌اش قبول نیست، ولی از خود شرک می‌ تواند توبه کند.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: علّامه حاج سید مرتضى‏ عسگرى‏، سبط و نوه دخترى مرحوم محدّث عظیم آیة الله میرزا محمد طهرانى شریف عسگرى است و مرحوم آقاى میرزا محمّد- قدس الله نفسه- دائى پدر حقیر که نامشان سیّد محمد صادق بوده است، بوده اند. (امام شناسى، ج‏13، پاورقی ص: 171) اما متن نامه بدین شرح است:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه: علّامه حلّى از برجستگان نوادر دهر است، که نام او تا ابدیّت بر صفحه تحقیق و تدقیق نوشته شده، و چنان بحر محیط علم، و دریاى بیکران معرفت و تحقیق است که همه فقهاى شیعه از آن زمان تا به حال به کتب فقهیّه او همچون تَذکره و تَحْرِیر و مُخْتَلَف و مُنْتَهَى و قَوَاعِد و تَبْصِره نیازمندند. (امام شناسی ج 9 ص 140)

*21 محرم الحرام سالروز رحلت علامه حلی رحمة الله علیه است

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: آن نفسى که نخواهد قبول کند معجزه هم برایش بکنند مى ‏گوید سحر است، مى ‏گوید چشم بندى است، جادو است. چون قلب وقتى واژگون بشود، مثل ‏یک مریض حصبه‏ اى می شود، براى مریض حصبه ‏اى شما بهترین غذاها را بدهید، این مى ‏زند کنار، مى ‏گوید:

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه: باید نزد بهترین و متخصّص‏ترین فرد در هر رشته رجوع نمود و خود نیز جهت رعایت و پیگیرى درمان به معروف‏ترین و حاذق‏ترین اطبّاء موجود مراجعه مینمودند و در عین حال از مراجعه به اطبّاء در بلاد کفر و اجانب خصوصاً طبقه علماء و مبلّغین شریعت به شدّت و حدّت نهى و تحذیر مینمودند و می‏فرمودند:

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: «نهج البلاغة» از معتبرترین کتب شیعه است، و سیّد رضىّ تَغمَّدهُ اللهُ برحمته، بواسطه جمع منتخبِ از فرمایشات أمیر المؤمنین علیه السّلام منّتى بر تمام شیعه دارد. صداقت و بزرگوارى، علم و درایت، جلالت و عظمتِ سیّد رِضوانُ اللهِ عَلیه به حدّى است که در مقابل او، بزرگان و أعلام زانو مى‏ زنند؛ و روى زمین به أدب مى ‏نشینند؛ و نام او را همه با إجلال و تعظیم یاد مى ‏کنند. «نهج البلاغة» که بوسیله این بزرگمرد جمع آورى شده است، داراى چنین خصوصیّتى مى‏ باشد؛ و در اعتبارش جاى حرف نیست‏. (ولایت فقیه در حکومت اسلام، ج‏1، ص: 280) (ششم محرم سالروز وفات جناب سیّد رضیّ جامع نهج البلاغه است)

عارف کامل حضرت علاّمه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: معروف آن چیزى است که مردم آن را به خوبى مى ‌شناسند، و عرف آنرا از نظر تمدّن متداول اجتماعى می پذیرد و ضدّ آن مُنکر است.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: از جمله کسانى که ایضاً چندین بار از نجف اشرف به کربلا مشرّف و به منزل حضرت آقا مى‏ آمدند و مذاکرات و سوالاتى داشتند جناب آیة الله صدیق گرامى آقاى حاج سیّد عبد الکریم کشمیرى‏ دامت معالیه بودند که آن مجالس هم براى حقیر مغتنم بود. (منبع: روح مجرد، ص: 309)

عارف کامل علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: محمّد بن إبراهیم صدر الدّین شیرازى مشهور به ملّا صدرا و صدر المتألّهین، بزرگترین فیلسوف عارف متشرّع، عالم ‏ترین حکماى اسلام و با فضیلت ‏ترین آنهاست. هر کس پس از او آمده است او را امام در حکمت اخذ نموده و از او پیروى کرده است. وفاتش در سنه 1050 بوده است. الله شناسى، ج‏3، ص: 190(تعلیقه) علامه طهرانی در کتاب الله شناسى، ج ‏3، ص: 284 از جناب ملا صدرا را به (یگانه منجى دین و علم و حقیقت را از گرداب مهلک ضلالت هاى وارده در شریعت‏) تعبیر می فرمایند. *اول خرداد روز بزرگداشت جناب صدر المتألّهین است

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: ما که مى‏ گوئیم على، باید این ترازوى خود را نزدیک کنیم به آن ترازو، این شاهین سنجش اعمال خود را منطبق بر آن شاهین کنیم، اگر توانستید شاهین روى شاهین قرار بگیرد که به! به! ما فانى در ذات خدا شدیم و به حقیقت مقام ولایت اعتراف کردیم، و اگرنه هر چه نزدیکتر بهتر.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: تسلیم و اطاعت در مقابل أمیرالمؤمنین صید خداست؛ خدا را مى‏ خواهید صید کنید، (دیگر چه تعبیر کنیم؟ چقدر تعبیر را پائین‏ تر بیاوریم؟ چه قِسم تعبیر کنیم؟) اگر خدا را مى ‏خواهید صید کنید (خدا که صید نمى‏ شود) اگر مى ‏خواهید صیدش کنید أمیرالمؤمنین را بشناسید، تسلیم او شوید. 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: جناب آقاى شیخ فضل الله محلّاتى* که از ساعیان در این راه (راه تحقق اهداف حقیقی انقلاب اسلامی) بود و به ما نیز بسیار علاقمند بود، در زمره سى نفرى که از وکلاى مجلس به اهواز مى‏رفتند با توطئه منافقین، عراقى‏ ها هواپیمایشان را در قُرب اهواز ساقط نمودند و همگى به شهادت رسیدند. رحمة الله علیهم جمیعاً. (وظیفه فرد مسلمان در احیاى حکومت اسلام، ص: 69)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: یکى (از رفقا و افراد خوب ما) مرحوم آیة الله شهید حاج سید عبد الحسین دستغیب‏ بود که چه شبها و روزها با هم داشتیم و چقدر پاک طینت و مجاهدى استوار بود. رحمة الله علیه رحمةً واسعة (وظیفه فرد مسلمان در احیاى حکومت اسلام، ص: 51)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه در جواب یکی از مخدّرات از شاگردان خود (صبیه بزرگ شهید آیت الله مطهری) که از ایشان درباره رفتن دختران و زنان به دانشگاه سوال کرده بود، فرموده بودند: (به علت رعایت نشدن موازین اسلامی و حدود الهی که مهمترینش اختلاط دختر و پسر است) به دانشگاه نروند اگر از حالا (حدود سال 1360 شمسی) برای اصلاح دانشگاه ها شروع به کار کنند و خیلی خوب کار شود، بیست سال دیگر دانشگاه های ما اسلامی می شود ولی الآن صلاح نیست.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در وقتى که مرحوم آیة الله بروجردى رضوان الله علیه به شهید مظلوم آیت الله سید حسن مدرس گفته بودند: من چه کنم تا خدمتم در دین مؤثّر باشد؟! او انگشتان مُسبِّحه (سبّابه) دو دست خود را بلند میکند، و هِىْ بالا میبرد و پائین می آورد و می گوید: طلبه! طلبه درست کن! استعمار از هیچ نیرویی همچون همین طلبه ‏هاى ألِف قَد، نگران نیست. (نور ملکوت قرآن، ج‏2، ص: 310)‏

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: حقّاً اگر ما به چنین مردى (حضرت علامه طباطبایی اعلی الله مقامه الشریف) برخورد نکرده بودیم، خَسِرَ الدُّنیا و الآخِرَة، دستمان از همه چیز خالى بود؛ فَلِلَّهِ الْحَمْدُ وَ لَهُ الْمِنَّة. (مهرتابان ص 17)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: همۀ دولت های‌ استعمارگر و مخصوصاً آمریکا که‌ اینک دهان‌ بازکرده‌ و با اشتهای‌ شدیدی‌ برای‌ بلعیدن‌ مسلمین‌ خود را آماده‌ کرده‌ است‌، مُفسد و فتنه ‌جو و شیطانند. (نور ملکوت قرآن، ج‏3، ص: 145)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اولیاء خدا براى رضاى خداوند با وجود هر گونه امکان کرامت و معجزه، صبر و تحمّل شدائد و تشنگى را از روى اختیار مى ‏پسندند و این سبب علوّ مقام ایشان مى‏ گردد و شاهدی روشن بر کلام ما، این حدیث است که روای می گوید: حسین بن على علیهما السّلام را دیدم که فرزندش على اکبر در غیر موسم از او انگور خواست. 

عارف کامل مرحوم حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: آن قدر در فضائل جدّم (امیر المومنین علیه السلام) نوشته ‌ام که شبها از درد نوک انگشتان خوابم نمى ‌برد.

عارف کامل حضرت علامه آیت الله حاجّ سیّد محمّد حسین حسینی طهرانی رضوان الله تعالی می فرمودند: روزى در مجلسى که به دیدن آیة الله حائرى رفته بودیم در ضمن مذاکرات آقاى حاج شیخ على‏ نمازى‏ شاهرودى* گفتند که: حدیث‏ «نَهَى النبى عن الغَرَر» در کتاب عیون أخبار الرّضا مى‏ باشد و مسنداً روایت شده است، و در جلد 23 از کتاب بحارالأنوار نیز آمده است.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: مرحوم آقا شیخ محمّد تقىّ آملى از علماى برجسته طهران و از طراز اوّل بودند، چه از نقطه نظر فقاهت و چه از نقطه نظر اخلاق و معارف. تدریس فقه و فلسفه مى ‏نمودند، «منظومه سبزوارى» و «أسفار» را تدریس مى‏ کردند؛ 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: این زائرانی که در حرم مطهّر امام رضا علیه السلام به لقاء خداوند پیوستند اینها در حکم شهیدند و این اتّفاق گرچه به تقدیر الهی و به دست برخی از اشقیاء بود، ولی این یک روی سکّه است؛ روی دیگر سکّه آنست که ایشان به خداوند لبّیک گفته بودند و خداوند هم لبّیک ایشان را اجابت فرمود...

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: داستان سیاهپوستان آمریکا بسیار مشهود و مشهور است که: با اینکه قانون تساوى آنها با سفید پوستان در مجلس گذشته است، ولى معذلک هنوز قضیّه آنها حلّ نشده و حلّ شدنى هم نیست؛ بلکه هر روز خون هاى تازه‏اى ریخته مى ‏شود، و روز به روز این بیچاره ‏ها در تحت مقهوریّت و ظلم و إسائه أدب سفید پوستان قرار مى ‏گیرند.( ولایت فقیه در حکومت اسلام، ج‏3، ص: 245)

عارف کامل مرحوم علاه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: کودک و نوجوان و بلکه جوان، صلاح و فساد خود را تشخیص نمی‌دهد و باید زیر نظارت والدین باشد تا بتواند بار خود را به سرمنزل مقصود برساند وگرنه باحرکت بر طبق آراء و اهواء خود مسیر را گم کرده و منحرف می‌شود. (نورمجرد ج2 ص: ۵۸۵)

عارف کامل علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: 

آیة الله حاج آقا حسین قمّى طباطبائى، در وقت کشف حجاب در مشهد مقدّس بود. براى ملاقات پهلوى به طهران آمد. پهلوى اجازه ملاقات نداد، و او را در باغ سراج در حضرت عبد العظیم محصور و ممنوع الملاقات نمود و سپس به عتبات عالیات تبعید کرد. مرحوم استاد، آیة الله حاج شیخ مرتضى حائرى أعلى الله مقامه میفرمود: از آیة الله قمّى بعداً پرسیدند: شما از ملاقات با پهلوى 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در حکومت اسلامی باید حجاب را یک حجاب صحیح استاندارد کنند یعنى زنها داراى پوشش صحیح باشند؛ و بتوانند در عین پوشش دنبال کار بروند. بچّه بغل کنند، خرید کنند سوار اتوبوس شوند و چادر از سرشان نیفتد، بدن معلوم نباشد. لباسى با آستین بلند همراه شلوارى بلند و گشاد و داراى

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: ... من حیث المجموع این نوشتجات ما (پیش نویس قانون اساسی برای تصویب) در مجلس خبرگان خیلى کار کرد، به طورى که مى ‏توان گفت: (علاوه بر تثبیت عنوان ولایت فقیه برای رهبری که هیچ اثری از آن نبود) تقریباً پنجاه درصد آن پیش نویس قانون اساسى (مطرح) را تغییر داد! یعنى اگر کسى الآن آن پیش نویس قانون اساسى را که در روزنامه ‏هاى آن وقت چاپ شده بود مطالعه کند، مى‏ بیند که پنجاه درصد زاویه پیدا کرده است. (وظیفه فرد مسلمان در احیاى حکومت اسلام، ص: 88)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

عالى ‏ترین اسوه و الگوى فناى در ذات حقّ تعالى امام حسین علیه السلام بود که نه تنها در روز عاشورا از هر چه بود گذشت، بلکه نفس مقدّسش در راه خدا اینطور بود. سیّدالشّهداء علیه السّلام در روز عاشورا سیّدالشّهداء نشد؛ قبلًا هم همینطور بود، نفسش اینگونه بود. روز عاشورا روز تجلّى و ظهور بود، روز انکشاف بود که بر اهل عوالم و خلائق روشن کرد آنچه را که باید روشن نماید.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

چای روضه مجلس امام حسین علیه السلام برکت دارد و این چای از برکات مجلس روضه متبرک شده و مورد عنایت است و خوردن دارد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اوقاتى که حقیر در نجف اشرف براى تحصیل اقامت داشتم، به محضر حضرت علّامه حاج شیخ آقا بزرگ‏ طهرانى‏- أعلى الله تعالى مقامه الشَّریف- زیاد تردّد داشتم، بالأخصّ در پنجشنبه‏ ها و جمعه ‏ها. زیرا ایشان استاد بنده در علم درایه و رجال و حدیث بودند،

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: آقاى حاج میرزا محمّد باقر آشتیانى‏* (که از علماى با فهم و با ادراک و دلسوز بودند) نقل کردند از والد معظّمشان آقاى حاج‏ میرزا احمد آشتیانى، که براى حفظ، این جملات را در مواقع مختلفه مکرّراً بخواند: «الحَمدُ لِلّهِ الّذى آوانا و أیّدَنا بنَصرِه، و رَزَقَنا مِن الطّیِّباتِ، و لَولا رَحمَةُ رَبِّنا لَکُنّا مِن المُتَخَطِّفینَ لِلنّاسِ.» (مطلع انوار، ج‏4، ص: 44)

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: کتاب «لقاء الله» ایشان (عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریری اعلی الله مقامه) آتشى مخصوص دارد و براى فتح باب سالکین إلى الله، کلید و رمز موفّقیّت است. (روح مجرد، ص: 285، پاورقی) حقیر تا به حال از جهت اتقان مطلب و ایجاز،