گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

کلام معصومین علیهم السلام همچون وجودشان دارای عصمت و نورانیت است که این حقیقت را در اثربخشی کلامشان می توان مشاهده کرد؛ در ادامه برخی از کلمات درربار امام کاظم علیه السلام با ترجمه تقدیم می گردد.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم:

مَن أحَبَّ أن یَلقَى اللَّهَ ضاحِکاً مُستَبشِراً فَلیَتَوَلَّ عَلِیَّ ابنَ مُوسَى الرِّضا؛
کسى که دوست دارد خندان و با روى گشاده خداوند را دیدار کند، 

باید از محبّت و ولایت على بن موسى الرضّا علیه السلام بهره‏ مند باشد. 

(بحار الأنوار، ج 36 ، ص 296)

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

وقتی می خواهید چیزی بخرید، خوبش را بخرید (هم از جهت حلال و حرام و هم از جهت مرغوبیت) چرا که برای هر یک از خرید خوب و بد دو تا دعا وجود دارد! به کسی که کالای خوب می خرد (از ناحیه ملائکه) گفته می شود: هم در چیزی که خریدی هم در فروشنده آن برکت باد و به کسی که کالای نامرغوب می خرد گفته می شود در چیزی که خریدی و از کسی که خریدی برکت مباد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: مَنْ اَخَذَ دینَهُ عَنِ التَّفَکُّرِ فى آلاءِ اللهِ تَعالى وَعَنِ التَّدَبُّرِ لِکِتابِهِ وَالتَّفَهُّمِ لِسُنَّتى، زالَتِ الرَّواسى وَلَمْ یَزَلْ، وَمَنْ اَخَذَ دینَهُ عَنْ اَفْواهِ الرَّجالِ وَقَلَّدَهُمْ فیهِ ذَهَبَ بِهِ الرِّجالُ مِنْ یَمینٍ اِلى شِمالٍ؛

کسى که دین خود را براساس اندیشه در نعمت هاى پروردگار و تدبّر و دقّت در کتاب خداوند و فهم سنّت من پایه ریزى کند (دین استوارى خواهد داشت به گونه اى که) کوه ها متزلزل مى شوند، ولى او متزلزل نخواهد شد. و کسى که دین خود را بدون اندیشه و تفکّر و صرفا از دهان این و آن بگیرد و دنباله رو دیگران باشد، همان افراد او را از چپ به راست و از راست به چپ منحرف مى کنند.

(مسند الامام الشهید الحسین علیه السلام، ج 3، ص 80، ح 1)

پیامبر صلی الله علیه و آله تا جایی که حدود الهی خدشه دار نمی شد احساسات افراد را بر اساس صفای باطنشان مورد توجه قرار می دادند و آن را بر مناسبات ظاهری ترجیح می دادند و بر آن اساس دل ها را مجذوب خود می نمودند در روایتی می خوانیم:

امیر مومنان علیه السّلام می فرمایند: با گروهی که بر مدار حقیقتند همراه باشید! زیرا دست خدا با جمع شوندگان بر حق و حقیقت است و از تنهایی و تکروی و خودمحوری حذر کنید، زیرا کسانى که از جماعت حق کناره گیری مى کنند طعمه شیطان می شوند همانطور که وقتی گوسفندی از گله اش جدا افتاد خوراک گرگ می گردد.!

وَ الْزَمُوا السَّوَادَ الاَعْظَم فَإِنَّ یَدَ اللهِ مَعَ الْجَمَاعَةِ، وَ إِیَّاکُمْ وَ الْفُرْقَةَ، فَإِنَّ الشَّاذَّ مِنَ النَّاسِ لِلشَّیْطَانِ، کَمَا أَنَّ الشَّاذَّةَ مِنَ الْغَنَمِ لِلذِّئْبِ. (نهج البلاغه)

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: خدا آن دسته از مردمانی را که هنگام فروش کالا و یا خرید آن آسان می گیرند دوست دارد و همینطور دوست دارد کسانی را که هنگام قضاوت آسان میگیرند و یا وقتی قضاوت می شوند سختگیر نیستند.

قال رسول الله صلى الله علیه وآله: ان الله تبارک وتعالى یحب العبد یکون سهل البیع، سهل الشراء، سهل القضاء، سهل الاقتضاء (وسائل الشیعه ج 12 ص 332) 

چون آن حضرت به صَوب کوفه کوچ مى‏فرمود، فَرَزْدَق بن غالب که از شعراى نامى آن عصر بود، با آن حضرت در راه برخورد نموده و در ضمن ملاقات معروض داشت: اى پسر رسول خدا! چگونه به اهل کوفه اعتماد مى‏ نمائى؛ و اینان همان هائى هستند که پسر عمویت مُسلم بن عقیل و پیروان او را کشتند!؟

از کتاب «اعلام الدّین» روایتست که‏: قَالَ علیه السلام: دِرَاسَة الْعِلْمِ لِقَاحُ الْمَعْرِفَةِ. وَ طُولُ التَّجَارِبِ زِیَادَه فِى الْعَقْلِ. وَ الشَّرَفُ التَّقْوَى. وَ الْقُنُوعُ رَاحَه الأبْدَانِ. وَ مَنْ أَحَبَّکَ نَهَاکَ؛ وَ مَنْ أَبْغَضَکَ أَغْرَاکَ. 

از حضرت صادق علیه السّلام وارد است که فرمود: روایت کرد براى من پدرم، از پدرش- که بر آن دو سلام باد- که مردى از اهل کوفه، نامه ‏اى به محضر حضرت حسین بن علىّ نوشت بدین مضمون: اى سیّد من و آقاى من! مرا خبر ده که خیر دنیا و آخرت چیست؟

و از جمله خطبه ‏هاى آن حضرت است که علىّ بن‏عیسى إربلى آورده است: خَطَبَ الْحُسَیْنُ علیه السلام، فَقَالَ: أَیُّهَا النَّاسُ! نَافِسُوا فِى الْمَکَارِمِ، وَ سَارِعُوا فِى الْمَغَانِمِ، وَ لَا تَحْتَسِبُوا بِمَعْرُوفٍ لَمْ تَعْجَلُوا. وَ اکْسِبُوا الْحَمْدَ بِالنُّجْحِ، وَ لَا تَکْتَسِبُوا بِالْمَطَلِ ذَمًّا؛ 

در وقتى که آن حضرت مى ‏خواستند از مدینه منوّره به مکّه مکرّمه حرکت کنند، وصیّت نامه ‏اى نوشته و آن را به خاتم خود ممهور نمودند؛ و سپس آن را پیچیده و به برادر خود محمّد بن حنفیّه تسلیم نمودند. و پس از آن با او وداع نموده و در جوف شب سوّم شعبان سنه شصت هجرى با جمیع اهل بیت خود به سمت مکّه رهسپار شدند. و آن وصیّت چنین است: 

امام علی علیه السلام فرمودند هر وقت پیامبر دچار غم و اندوه می شدند این دعا را می خواندند: 

«یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا حَیّاً لَا یَمُوتُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ کَاشِفُ الْهَمِّ مُجِیبُ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ، أَسْأَلُکَ بِأَنَّ لَکَ الْحَمْدَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ بَدِیعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ رَحْمَانُ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمُهُمَا ارْحَمْنِی رَحْمَةً تُغْنِینِی بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین» (بحار الأنوار ج 92، ص 156)