گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

در روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام بین علمای شیعه اختلافاتی وجود دارد که این تحقیق به بررسی این موضوع می پردازد

یکی از ناب ترین مواعظی که در اختیار شیعیان به عنوان چراغ راه در طول حیات به یادگار مانده، مواعظ امام مجتبی علیه السلام است که در لحظات پایانی عمر شریف خود به جناده ایراد فرمودند؛ متن کامل همراه با ترجمۀ مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه در ادامه می آید

هفتم ماه صفر بنابر روایات صحیحه و مشهور بین اعلام نجف روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است. آن حضرت بواسطه زهرى که جُعْدَه- که دختر أشعث بن قیس‏ کِنْدى است- به دستور معاویه به حضرتش خورانید، به شهادت رسید. جعده دختر امّ فروه خواهر أبو بکر است و دختر عمّه عائشه است.

اَللَّهُمَّ صَلَّ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ سَیَّدَ النَّبِیَینَ وَوَصِیَّ اَمیرِالْمؤمِنینَ السَّلام ُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ سَیَّدِ الْوَصَیّینَ اَشْهَدُ اَنَّکَ یَابْنَ اَمیرِ الْمْؤمِنینَ اَمینُ اللّهِ وَابْنُ اَمیِنِه عِشْتَ مَظْلُوماً وَ مَضَیْتَ شَهیداً واَشْهَدُ اَنَّکَ الْْأِمامُ الزَّکِیُّ الْهادِی الْمهْدِیَّ اَللّهُمَّ صَلَّ عَلَیْهِ وَبَلَّغْ رُوحَهُ وَجَسَدَهُ عَنّی فی هذهِ السّاعَةِ اَفْضَلََ الْتَّحِیَّةِ

ماه رمضان چه ماهی شد، وقتی مزیّن شد به زینت ماه پارۀ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم. و چه مبارک شد به برکت و کرامت وجود نازنین کریم اهل بیت، امام حسن مجتبی علیه السلام . همان آقایی که با مُحبّتش، محبوب شدیم.

روزى امام حسن مجتبى علیه السلام در جمعى از اقشار مختلف مردم حضور داشت ، که یکى از افراد آن مجلس گفت :
یابن رسول اللّه ! شما که این قدر قدرت دارید و مى توانید با دعا معاویه را نابود کنید و زمین عراق و شام را جابه جا نمائید؛ و حتّى کارى کنید که زن تبدیل به مرد شود؛ و یا مرد، زن گردد، چرا این همه ظلم هاى معاویه را تحمّل کرده و سکوت مى نمایید؟ بقیه در ادامه

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: شهادت امام حسن علیه السلام طبق قول صحیحتر هفتم ماه صفر است که البته در این تاریخ ولادت امام کاظم علیه السلام هم واقع شده است ولی به دو جهت باید هفتم ماه صفر را به عزاداری برای امام حسن علیه السلام قرار داد:

از جمله زنانى که در اسلام به قرائت و ختم و تفسیر قرآن مشهورند، حضرت نَفیسه خاتون نواده حضرت امام حسن مجتبى علیه السّلام است که سالهاى آخر عمرش را در مصر سپرى کرد و در آنجا به خاک رفت. و داراى مزارى بس عظیم و قبّه و بارگاهى مى ‏باشد. و در زمان حیاتش به کرامات و استجابت دعوات مشهور و معروف بوده است.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:حضرت مهدى از طرف پدر از نسل حسین بن على سیّد الشهداء علیهما السلام و از طرف مادر از نسل امام حسن مجتبى علیه السلام است، چون حضرت سجّاد علیه السلام 

دعا مخّ عبادات است! و پر واضح است که به تنهایی نمی تواند عامل سعادت و هدایت باشد، حکم چکی را دارد که اعتبارش به پشتوانه ای از جنس خواستن و همت و تلاش و انجام عمل صالح است؛ دعا راه را برای توفیق عمل هموار می سازد و خدا را که هر هدایت و توفیقی از اوست به داد انسان می رساند؛ حال با توصیه به عملیاتی کردن راهکارهای تبدیل بداخلاقی ها به خوش اخلاقی که عمده منشأش نفس است، دعایی را تقدیم می کنیم

امام حسن مجتبی علیه السلام می فرمایند: أُوصیکُمْ بِتقوَى اللهِ وإدامَةِ التَّفکُّرِ، فإنَّ التَّفکُّرَ أبو کلِّ خیرٍ و أُمّهُ (میزان الحکمه ج 7 ص 504)

(شما را سفارش می کنم به تقوای الهی و مداومت بر تفکّر، زیرا تفکّر، پدر و مادر «منشأ» هر خیر و برکت، برای هر امّتی می‌ باشد.)