گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

سلام و احترام، آیا آویزان کردن آیه "و إن یکاد" درست است؟ بهتر نیست به جای آن آیات دیگری را قرار داد؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

هو العلیم. علیکم السلام؛ همانطور که معروف است عموم مردم و عوام از این آیه مبارکه به اشکال مختلف برای دفع چشم زخم استفاده میکنند اما چند نکته در اینباره قابل تامل است

اول. بنابر منابع حدیثی و بیان بزرگان و علمای ربانی اصل مساله چشم زخم واقعیت دارد کما اینکه امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند العین حق (زخم چشم حقیقت دارد) اما نه آنگونه که مردم گمان میکنند که میخواهند هر افتادن و شکستن و جراحت و مرض و فقر و خلاصه ناکامی را به چشم شور دیگران نسبت دهند و شانه خود را از کوتاهی ها و تقصیر و قصورهایشان خالی کنند و گناه را برگردن دیگران بیاندازند. در واقع شاید از هر چندهزار نفر یک نفر باشد که نفسش دارای نحوست بوده و چشمش به اصطلاح شور باشد بله این هم از آن اموری است که شورش را درآوردند.

متاسفانه همین باورهای خرافی و سست است که باعث شده توکل و توسل و از طرفی تفکر و مشورت و برداشتن قدمهای درست و صحیح و همت و کار و تلاش کنار رود.

دوم. نکته بسیار مهم که خیلی ها آن را نمیدانند این است که لازمه چشم زدن صرفا داشتن چشم شور و نحوست و خباثت نفس نیست! بلکه گاهی چشم زدن از این است که چیزی به چشم می آید یعنی در نظر چشم بسیار مُعجب و مهم جلوه می کند یعنی همینکه چیزی به چشم آید و به نظر زیبا یا با اهمیت آید ممکن است چشم زخم اتفاق بیوفتد لذا دستور است که در این موارد به ذکر ماشاالله پناه ببرید و در منزل اسفند دود کنید و منزل و محل کار را مزین به آیات و اذکار خاص نمایید؛ روی همین معنا مرحوم استاد ما حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه میفرمودند والدین بیش از همه بچه هایشان را چشم میزنند.

سوم. اما مورد اصلی سوال که آیه وان یکاد است باید عرض کنم که برای دفع چشم زخم و وسوسه شیاطین در هیچ منبع موثقی از آیه 《و ان یکاد》 اسم برده نشده است

چهارم. همه قرآن شفاست برخی از اذکار و انجام برخی دستورات برای این موضوع مفید است که مهمترین آن آیت الکرسی است و همینطور گفتن اذکاری مانند ماشاالله و ذکر لاحول و لاقوه الا بالله و نصب آیه هذا من فضل ربی و حدیث قدسی ولایت علی بن ابیطالب حصنی ... بر درب منازل و داشتن برخی حیوانات مانند خروس و کبوتر در منزل و...‌ و باید گفت بر اساس آیات و روایات کثیره مهمترین و عالی ترین دستور برای دفع شرور انفاق و ایتاء صدقات واجب و مستحب است.

پنجم. برای نصب آیات قرآن، خوب است با نگاه تربیتی متناسب با معنا و مفهوم آیات از آن بهره برد.