گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

سوال: سلام علیکم . 1- چطور میشه به ترک مکروهات رسید ؟ ممکنه در روز افعالی رو مرتکب بشیم که اصلاَ ندونیم مکروه است ؟ و یک سئوال دیگه اینکه :2-  آیا طبق نظر حضرت علامه فقید (ره) استاد کامل دچار مکروهات میشه یا خیر؟ دچار سهویات چی (مثل اشتباه در رکعات نماز، سو’ برداشت و امثالهم ) ؟ ممنونم. پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

سوال: سلام علیکم . 1- چطور میشه به ترک مکروهات رسید ؟ ممکنه در روز افعالی رو مرتکب بشیم که اصلاَ ندونیم مکروه است ؟ و یک سئوال دیگه اینکه :2-  آیا طبق نظر حضرت علامه فقید (ره) استاد کامل دچار مکروهات میشه یا خیر؟ دچار سهویات چی (مثل اشتباه در رکعات نماز، سو’ برداشت و امثالهم ) ؟ ممنونم

پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

هو العلیم. علیکم السلام و رحمة الله،

جواب اول:

مناط در ترک مکروهات همان امری است که در انجام مستحبات باید در نظر داشت که عبارت است از اینکه سالک و طالب، هرآنچه را که محبوب مولاست انجام می دهد و در این عمل نظری به واجب و مستحب ندارد و هر آنچه را که مبقوض مولاست ترک میکند و چه بسا عبد در ترک مکروهات مصمّم تر باید باشد تا انجام مستحبات! چرا که انجام هر عملی بر خلاف نظر مولا زشت تر از انجام ندادن عملی است که بر مراد باشد.

ان شاء الله سلسله مقالاتی تحت عنوان عشق مجنون درباره تاثیر و جایگاه مستحبات و مکروهات در سیر الی الله تالیف شده که در وقت مقتضی منتشر می شود.

جواب دوم:

طبق نظر مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه انسان کامل کسی است که وارد حرم توحید و ولایت شده است که در آنجا عصمت از کمترین شئونات ولایت کلیه الهیه است، دیگر آنجا مقام معیت و وحدت است؛

به عنوان مثال سر زدن معصیت چه حرام و چه مکروه همانطور که از امیر مومنان علی علیه السلام سر نمی زند از سلمان هم سر نمی زند دیگر آنجا سلمان و امیر المومنین یکی هستند

البته اینکه مقام امامت، مقامی است که دست احدی جز آن ذوات اقدس به آن نمی رسد و هزار سلمان خاک راه آن مقام هم نمی شوند بحث دیگری است که در جای خود بیان شده است

آری

ذره خاکم و در کوی توام جای خوشست...

البته گفتن ذره هم نه از باب اینکه وجودی دارد که در مقابل آن حضرت به اندازه یک ذره است بلکه او هیچ است و خود را هیچ می داند بلکه ذره را از این جهت انتخاب می کنند که نهایت پستی یک شیء را می رساند.

و همین فرق در ولایت و مقام معصوم و غیر معصوم منجر به فرق بین مقام عصمت آنان نیز می شود

به بیان دقیقتر عصمت معانی و موارد متعددی دارد. عصمت گاهی در علم مطرح است و گاه در عمل و در عمل هم گاه بدان معناست که این عمل خاصّ از این شخص خاصّ موجب دوری از خداوند نیست و در مسیر عبودیت وی است و گاه به معنای آنست که این عمل حجّت است برای دیگران که بدان اقتداء نموده و آن را سرلوحه کار خود قرار دهند و به تعبیری منطبق بر کشف اتم سیره محمدی صلوات االه علیه باشد.

عصمت عملی به معنای اول از لوازم کمال و فناء است که همه اولیاء دارند ولی این غیر از عصمت اهل بیت علیهم السلام است که عملشان مطلقا حجّت بوده و میتوان بدان اقتداء کرد. عمل اولیاء به نحو مطلق قابل اقتداء نیست و لذا خودشان هم با هم در این مسأله تفاوتها و اختلافاتی دارند.

در واقع در اینجا افراط و تفریطی هست. تفریطش انکار عصمت اکتسابی اولیاء خداست و افراطش یکسان پنداشتن این عصمت با عصمت اهل بیت علیهم السلام است که در کلمات برخی دیده میشود که حتی فتوا و نظر علمی اولیاء خدا را مطلقا معصوم از خطا میشمارند.

در اینکه اولیاء در امت خاتم به مرتبه توحید ذاتی میرسند حرفی نیست. و در اینکه از انبیاء سابق هم اشرفند سخنی نیست. ولی از طرفی عنوان جایزالخطا بودن بر آنان نیز صادق است البته خطا به معنای فعل یا قول غیر مطابق با کشف اتم؛ یعنی فعل و قول اولیای خدا حجت مطلقه نیست بخلاف ائمه اطهار که حجت است مطلقا و عمل و قول آنان مطابق با کشف اتم است و از یک حقیقت نفس الامریه پرده برمی دارد و باید نسبت به آن تعبد داشت.

لذا هیچ کس از کاملین یا اهل فن را نمی یباید که چنین ادعائی را درباره شیعیان کامل نموده باشد و همگی به جائز الخطا بودن کاملان معترفند و بر این معنا تاکید می ورزند.

فرق من و اصحاب کهف این است                  که سکه های من از اول رواج نداشت

اما اینکه آیا ولی خدا و انسان کامل دچار سهو میشود نظر علامه بر این بود که بله می شود حتی به یاد دارم می فرمودند:

انسان کامل و ولی خدا گاهی تعمد بر سهو دارد تا از این طریق فرق بین خود و معصوم را ابراز دارد.