سلام و احترام وقت شما بخیر سوال اول: علت تعیین اوقات شرعی براساس حرکت ظاهری خورشید چیست؟ آیا خداوند این گونه به پیامبر فرموده اند؟ اگر آیه یا حدیثی وجود دارد؟ سوال دوم: در ایستگاه بین المللی فضایی که در ارتفاع ۴۰۰ کیلومتری سطح زمین قرار دارد،نماز را به کدام سمت باید خواند؟ و چگونه باید به سمت کعبه نماز را به جا آورد چرا که فرد در خارج از جو قرار دارد و خانه خدا به سمت پایین است شایان ذکر است که ایستگاه بین المللی در حال چرخش به دور زمین بوده و این امکان وجود دارد که اصلا به سمت کعبه قرار نگیرد سوال سوم: چگونه اوقات شرعی در فضا تعیین می شود؟ با سپاس بیکران. پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی
هو العلیم. علیکم السلام جواب سوال اول. تشریع احکام بر اساس ظاهر و اسباب ظاهر است تا هم مشترک هم مقدور همه مکلفین در تمام ازمنه باشد چند آیه دلالت دارد که برخی از نظر میگذرد اعوذ بالله من الشیطان الرجیم أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا ﴿اسراء/ ۷۸﴾ وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَى لِلذَّاکِرِینَ ﴿هود/ ۱۱۴﴾ فاصْبِرْ عَلَى مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاء اللَّیْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّکَ تَرْضَى ﴿طه/ ۱۳۰﴾ البته آیات دیگری هم هست نکته آنکه مراد از شمس همین خورشید و حرکت ظاهری آنست که در عرف و بدون دخالت ابزار خودش و حرکت و حیثیاتش برای عوام مشهود بوده است. دلیل دیگر روایت فراوان است که در جای خودش ذکر شده است در اینجا به کلامی از امیرمومنان علیه السلام در نهج البلاغه خطاب به فرمانداران که موید میباشد اشاره میشود... أَمَّا بَعْدُ فَصَلُّوا بِالنَّاسِ الظُّهْرَ حَتَّى تَفِیءَ الشَّمْسُ مِثْلَ مَرْبِضِ الْعَنْزِ وَ صَلُّوا بِهِمُ الْعَصْرَ وَ الشَّمْسُ بَیْضَاءُ حَیَّةٌ فِی عُضْوٍ مِنَ النَّهَارِ حِینَ یُسَارُ فِیهَا فَرْسَخَانِ وَ صَلُّوا بِهِمُ الْمَغْرِبَ حِینَ یُفْطِرُ الصَّائِمُ وَ یَدْفَعُ الْحَاجُّ (إِلَى مِنًى) وَ صَلُّوا بِهِمُ الْعِشَاءَ حِینَ یَتَوَارَى الشَّفَقُ إِلَى ثُلْثِ اللَّیْلِ وَ صَلُّوا بِهِمُ الْغَدَاةَ وَ الرَّجُلُ یَعْرِفُ وَجْهَ صَاحِبِهِ وَ صَلُّوا بِهِمْ صَلَاةَ أَضْعَفِهِمْ وَ لَا تَکُونُوا فَتَّانِینَ ترجمه .. امّا بعد، نماز ظهر را با مردم در اوایل وقت بگزارید یعنی تا آنگاه که سایه آفتاب به اندازه دیوار آغل بز برگشته باشد، و نماز عصر را در هوای روشن و عصر بلند که تا غروب به قدر دو فرسنگ راه توان پیمود، و نماز مغرب را آنگاه که روزهدار افطار کند و حاجیان از عرفات به منی روند، و نماز عشاء را از آنگاه که سرخی شفق ناپدید گردد تا شب به یک سوم رسد، و نماز صبح را در وقتی که چهره یکدیگر را شناسید، و در نماز با مردم، رعایت ناتوانترین نمازگزاران را نمایید و موجب خستگی و فتنه آنان نشوید(نهج البلاغه نامه ۵۲)
جواب سوال دوم. طرح این مسایل و پاسخ آن نیاز به تفصیل و توضیح دارد اما اجمالا اینکه نماز در هر جایی باید به سمت کعبه خوانده شود، اما در فضا همینکه نماز را به سمت کره زمین بخوانند کفایت میکند و اگر تشخیص زمین مقدور نبود به دو سمت با زاویه ۱۸۰ درجه بخوانند درست است
جواب سوال سوم. به طور حدودی و بر اساس تقسیم ساعت یعنی در هر بیست و چهار ساعت هر یک از نمازهاى پنچ‌گانه را یک مرتبه با ترتیب شرعى آن انجام دهند و بهتر است فاصلۀ متعارف زمانى بین اوقات نمازها طبق آنچه در زمین است را رعایت کنند