گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

مقاله پیش روی بخشی از مجموعه سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در کارگاه "مادران و بارداری طبیعی" سال 1433 هجری قمری است که به بارداری و زایمان طبیعی بر اساس آموزه های دینی و تاکید متخصّصان این رشته در داخل و خارج از کشور تبیین شده است.

بسم الله الرحمن الرحیم

مادران و بارداری (آثار و برکات سختی در بارداری و وضع حمل)

منبع: سخنرانی حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در کارگاه "مادران و بارداری طبیعی" سال 1433 هجری قمری شهر طهران.

قسمت اول: سختی، مادرِ خوشبختی است

هیچگاه از درد و سختی و دشواری نهراسیم و فرار نکنیم

خدای متعال می فرماید: وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى‏  (النجم : 39 )

سختى، مقدّمه رفاه و رنج، کلید گنج است و کار پرزحمت آسایش مى‏آورد

رنج، گنج آمد که رحمت ها در اوست             مغز تازه شد چو بخراشید پوست‏

خوشبختی با سختی زاییده شده است

خداى متعال مى فرماید: «انَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً» (انشراح، آیه 6.)

(به یقین با هر سختى آسانى است.)

قرآن نمى فرماید که بعد از سختى، آسانیى است؛ تعبیر قرآن این است که با سختى، آسانیى است، یعنى آسانى در شکم سختى و همراه آن است؛ و به قول مولوى: «ضد اندر ضد پنهان مندرج».

زندگى در مردن و در محنت است             آب حیوان در درون ظلمت است‏

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله مى‏فرماید: افْضَلُ الْاعْمالِ احْمَزُها (بحارالانوار، ج 70، ص 191)

(بهترین کارها، سخت‏ترین آنهاست.)

راه اولیای الهی

یکى از خصوصیاتى که از زندگى امام مجتبى سلام ‏اللَّه علیه نقل شده است سفر حج را مخصوصاً از مدینه تا مکّه پیاده مى‏رفتند نه از آن جهت که مال و مرکوب و چنین امکانى نداشتند، امکانش را هم داشتند ولى مخصوصاً براى اینکه افْضَلُ الْاعْمالِ احْمَزُها، براى اینکه همه یاد بگیرند، براى اینکه نفس انسان بیشتر خاضع و خاشع بشود و براى اینکه در مقابل خداى متعال بیشتر اظهار عبودیت کرده باشد، در سفر حج این‏گونه عمل مى‏کرد

فرزند آیت‌ الله بهجت، ازدواج آیت ‌الله بهجت را دارای مبدأ الهی دانست و تصریح کرد: ایشان می‌فرمودند «در نجف تمام مشکلات زندگی را به من نشان دادند و بنده آگاهانه این راه را انتخاب کردم».

همه عمر تلخى کشیده است سعدى             که نامش برآمد به شیرین زبانى‏

مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: من را در این راه بر کمال از طریق آسان و کمال از طریق سخت مخیر کردند و من بخاطر همین روایت پیامبر راه سخت را انتخاب کردم

یقین و امید به آینده

امید به آینده و عشق به کار و اطمینان به نتایج آن، سختیها را بر انسان آسان مى‏کند و دشواریهاى راه را هموار مى‏سازد. چنانکه حضرت على علیه‏السلام مى‏فرماید:  «طُوبى‏ لِنَفْسٍ ادَّتْ الى‏ رَبِّها فَرْضَها، وَ عَرَکَتْ بِجَنْبِها بُؤْسَها وَ هَجَرَتْ فِى اللَّیْلِ غُمْضَها ... (نهج البلاغه، نامه 45، ص 974)

خوشا به حال کسى که مسؤولیتهاى واجب را در پیشگاه پروردگار خویش به انجام مى‏رساند و در راه او هرگونه تلخى و سختى را به جان مى‏خرد و خواب شب را وا مى‏نهد

لذّت در سختی هاست

تحقیقات مشترک دانشمندان کانادایی و اسپانیایی موید آن است که زندگی برای افرادی که سختیهای زندگی را تحمل کردند لذت بخش تر می شود نتایج این تحقیق در ژورنال بین المللی شخصیت شناسی و روانشناسی منتشر شده است

دانشمندان دانشگاه بریتیش کلمبیا کانادا و اسپانیا در پژوهش مشترکی می خواهند بدانند که کیفیت زندگی پس از تحمل سختی ها چگونه است آنها حدود 15 هزار نفر را انتخاب می کنند از بین این افراد مورد آزمایش بخشی از آنها مراحل دشوار زندگی را پشت سر گذاشته اند از جمله اینک داغ عزیزان خود را دیده اند. ( پیک بامدادی بخش اخبار ساعت 8. 5 بهمن سال 92)

انتخاب کدام راه؟

امام هادی علیه السلام : لو سلک الناس وادیا شعبا لسلکت وادی رجل عبدالله وحده خالصا. [بحار الانوار، ج 78، ص 245.] 

(اگر مردم به راههای گوناگونی روند، من به راه کسی که تنها خدا را خالصانه می‏پرستد خواهم رفت. )

سختی، مادرِ خوشبختی است

مصیبتها و شدائد براى تکامل بشر ضرورت دارند. اگر محنتها و رنجها نباشد بشر تباه مى ‏گردد.

قرآن کریم مى‏فرماید: لقد خلقنا الانسان فى کبد

(همانا انسان را در رنج و سختى آفرینش داده‏ایم)

در بلا هم می کشم لذات او                           مات اویم مات اویم مات او

درد آمد بهتر از ملک جهان                            تا بخوانى مر خدا را در نهان‏

خواندن بى‏درد از افسردگى است                     خواندن با درد از دل بردگى است‏

قانون بیولوژیک درکلام علی علیه السلام

امیر المؤمنین على علیه السلام در یکى از نامه‏هاى خود که به عثمان بن حنیف، فرماندار خویش در بصره نوشته‏اند این قانون بیولوژیک را گوشزد مى‏کنند که: در ناز و نعمت زیستن و از سختیها دورى گزیدن، موجب ضعف و ناتوانى مى‏گردد، و برعکس، زندگى کردن در شرایط دشوار و ناهموار، آدمى را نیرومند و چابک مى‏سازد و جوهر هستى او را آبدیده و توانا مى‏گرداند.

مثالی زیبا

آنگاه براى اینکه راه بهانه‏جوئى را ببندد توضیح مى‏دهد که شرایط ناهموار و تغذیه ساده، از نیروى انسان نمى‏کاهد و قدرت را تضعیف نمى‏کند. درختان بیابانى که از مراقبت و رسیدگى مرتّب باغبان محروم مى‏باشند، چوب محکمتر و دوام بیشترى دارند، برعکس، درختان باغستانها که دائماً مراقبت شده‏اند و باغبان به آنها رسیدگى کرده است، نازک پوست‏تر و بى‏دوام‏ترند: الاوانّ الشّجرة البرّیّة اصلب عودا، و الرّوائع الخضرة ارق جلودا، و النّباتات البدویّة اقوى و قودا و ابطأ خمودا

به شادی و آسایش و خواب و خور                              ندارند کــاری دل افــگارها

کشیدنـــد در کـــوی دل دادگــان                                  میـــان دل و کـــام دیوارها

اوج مقام زن در بارداری است

سیدنا الاستاد علامه طهرانی می فرمایند: زن باید مانند مرد پیوسته راه تقرّب را بپیماید. و آن وقتى است که: دوش با دوش مرد، نماز بخواند؛ و روزه بگیرد؛ و طواف کند. و این فقط در وقتى است که حامله باشد؛ و یا طفل خود را شیر دهد.

این زن قرین رحمت خدا است که حائض نیست؛ و إجازه رکوع، و سجود، و قیام، و طهارت به وى داده شده است. و إجازه صیام به وى داده شده است. و إجازه طواف گرد کعبه به وى داده شده است.

بنابراین، زنان باید پیوسته یا حامله باشند؛ و یا شیر دهند؛ تا در کاروان انسانیت، و حرکت به سوى معبود، و محبوب، و قبله مشتاقان، و کعبه عاشقان، و پویندگان به سوى حرم و حریم أمن و أمان او، با مردان هم آهنگ باشند.

حائض شدن زنان موقعى است که: در این کاروان نشسته‏اند؛ و از حرکت افتاده، و متوقف گشته‏اند. بنابراین أصلْ در زنان عبادت است یعنى أصل در زنان حَمل و رِضاع است. حیض زنان خلاف أصل است. یعنى عدم حمل و عدم رضاع، خلاف است. فتأمَّل براین نکته دقیق.

می فرمودند: این حقیر روزى با یکى از پزشکان حاذق و بصیر و متعهّد دکتر حاج سید حمید سجادى، از مفاخر چشم پزشکی در جهان است سخن از این موضوع به میان آمده بود؛ گفتم: سلامت و سعادت زن در این است که: یا حامله باشد؛ و یا بچه در زیر پستان خود داشته باشد.

قدرى تأمل کرد و گفت: آقا؛ این گفتار، مطابق آخرین نتیجه کنگره‏هاى پزشکى است که امسال در آمریکا برگزار شده است. و من تز دکترى خود را در آمریکا در همین موضوع قرار داده‏ام.

آنگاه گفت: طبق آخرین مدارک و آمار أخیر، دخترانى که قبل از هیجده سال بچه بزایند، سرطان پستان نمى‏گیرند. و هر چه دیرتر بچه بزایند، درصد خطر تهدید سرطان پستان در آنها زیاد مى‏شود؛ تا چون از بچه زائیدنشان سى سال بگذرد؛ خطر سرطان پستان به نحو مضاعف بالا مى‏رود. أما زنانى که اصلًا ازدواج نکنند، و بچه نیاورند؛ درصد خطر سرطان پستان در آنها سرسام آور است. (نور ملکوت قرآن ج 1 ص 178)

مقام زن باردار از کلام پیامبر صلی الله علیه و آله

روزی پیامبر صلی الله علیه و آله سخن از جهاد می فرمودند. زنی عرض کرد یا رسول الله آیا زنان را هم بهره ونصیبی از جهاد هست ؟

فرمودند: بلی از زمان حمل تا از شیر گرفتن طفل برای زن اجر و ثوابی است مانند ثواب آن کسی که اسب سوار شود و در راه رضای خدا برای جان نثاری حاضر و مهیا شود و چنانچه زن در اثنای این مدت بمیرد اجر و مقام و منزلت شهید را دارد. (جایگاه زن و خانواده در اسلام و اجتماع)

ملکوت زن باردار

یکی از سالکان راه خدا می فرمود: من هر گاه یک زن بارداری را می بینم خودم را در مسیر مجلای رحمت خاص پرودگار که شامل حال اوست قرار می دهم و از آن مواهب بهره مند می گردم

این سخنان حضرت محمد صلی الله علیه و آله به زنی به نام حولاء است:

سوگند به پروردگارم زن در دوران بارداری٬رحمت پروردگار بر او سایه می افکند و خدا برای هر لحظه درد زایمان ثواب آزادی یک بنده مومن را به او میدهد.

هنگامی که فارغ شد و شیر دادن به کودک را شروع کرد پروردگار برای هربار مکیدن شیر از سینه مادر٬نوری در پیش روی او در روز قیامت می افروزد که همه از دیدن ان تعجب میکنند و همچنین آن٬مادر در زمره روزه داران و نماز گزاران قرار میگیرد و چنانچه روزه دار نباشد ثواب روزه و نماز همه عمر را به او میدهد

هنگامیکه کودک را از شیر گرفت خدا می فرمایبد:

ای زن همه گناهان گذشته تو را بخشیدم٬اعمالت را از نو شروع کن٬خداوند تورا رحمت کند.

امام صادق علیه السلام:  رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر زنى در خانه شوهرش جهت نظم و ساماندهی منزل، چیزى را از جایى بردارد و در جایى دیگر قرار دهد، خداوند عز و جل به او مى‌‏نگرد و هرکس که خدا به او بنگرد او را عذاب نمى‌‏کند. ام سلمه گفت: مردان همه خوبى‌‏ها را بردند، پس چه چیزى براى زنان بیچاره هست؟ پیامبر فرمود: آرى اگر زن حامله شود او به سان روزه‌دار شب زنده‌دارى است که با جان و مال در راه خدا جهاد مى‌‏کند و چون زایمان کند پاداشى دارد که از بس بزرگ است نمى‌‏داند آن پاداش چیست و چون شیر مى‌‏دهد در برابر هر مکیدن براى او مشابه یک آزاد سازى از فرزندان اسماعیل است و چون از شیر دادن فارغ گردد فرشته‌‏اى بر پهلوى او مى‌‏زند و مى‌‏گوید: از نو آغاز به کار کن که بخشیده شده‌‏اى». (وسائل الشیعة، ج 21، ص 451)

درروایت دیگری است:

«هر گاه زن در ایّام زایمان و دوره نفاسش بمیرد روز قیامت نامه عمل او را نگشایند» یعنى از او حساب گرفته نمی‌شود و بدون حساب‌‌رسى به ‌بهشت می‌رود؛ چون ناراحتى زایمان او را از گناه پاک ساخته است. (من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 139)
«درباره قصّه حضرت آدم و حوّاء علیهما السلام آمده است ... خداوند فرمود: هر زنى که درد زایمان او را بگیرد پاداش شهید برایش مى‌‏نویسم و اگر سالم بماند و زایمان کند گناهانش را برایش مى‌‏آمرزم گرچه به اندازه کف دریا و ریگ بیابان و برگ درختان باشد و اگر بمیرد شهید مى‌‏گردد و فرشته‌‏ها به هنگام قبض روحش نزد وى حاضر مى‌‏شوند و او را به بهشت بشارت مى‌‏دهند و در آخرت او را نزد شوهرش مى‌‏برند و هفتاد برابر برتر از حورالعین است. حوّاء گفت: آنچه داده‌‏اى مرا کافى است ...». (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 15، ص 214)

قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله: النِّفَاسُ خَیْرٌ لَهُنَّ مِنْ عِبَادَةِ سَبْعِینَ سَنَةً صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ لَیْلُهَا. (الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِیُّ فِی لُبِّ اللُّبَابِ)

(بارداری و بچه آوری برای زن بهتر است از عبادت هفتاد سال عبادتی که روزش روزه و شب هایش به قیام و تهجد مشغول باشد)

اللهم صل علی محمد و آل محمد