گوهر معرفت - عرفان و اخلاق کاربردی

پایگاه نشرِ علوم و معارف، تحت إشراف حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی از شاگردان علامه آیت الله حاج سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی ره

پایگاه نشرِ علوم و معارف، تحت إشراف حجة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی از شاگردان علامه آیت الله حاج سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی ره


توصیه امام صادق علیه السلام به خوابانیدن نوزاد در طرف چپ مادر

یکى از مظاهر نبوغ علمى امام جعفر صادق علیه السلام، توصیه او به مادران است به اینکه کودکان شیرخوار را در طرف چپ خود بخوابانند. حکمت این توصیه را در ادامه مطلب ملاحظه نمایید

بسم الله الرحمن الرحیم

 

 

توصیه امام صادق علیه السلام به خوابانیدن نوزاد در طرف چپ مادر

 

 

منبع: کتاب امام شناسی، تالیف علامه طهرانی ج 17 ص 165

 

 

یکى از مظاهر نبوغ علمى امام جعفر صادق علیه السلام، توصیه او به مادران است به اینکه کودکان شیرخوار را در طرف چپ خود بخوابانند.

 

 

این توصیه قرنها چون یک سفارش زاید یا بى مورد جلوه مى‏کرد. علَّتش این بود که هیچ کس به فایده این سفارش پى نمى‏برد و بعضى هم بکار بستن این سفارش را خطرناک مى‏دانستند و فکر مى‏کردند که اگر طفل شیرخوار در طرف چپ مادر خوابانیده شود ممکن است که مادر هنگام خواب بغلطد و طفل را زیر تنه خود خفه کند

 

 

از محمَّد بن ادریس شافعى که در سال 150 هجرى و دو سال بعد از رحلت امام صادق علیه السلام در غزّه متولّد شد و در سال 199 هجرى در قاهره زندگى را بدرود گفت، پرسیدند: که آیا مادر طفل شیرخوار را باید در طرف راست خود بخواباند یا در طرف چپ؟

 

 

وى جواب داد: بین چپ و راست تفاوتى وجود ندارد، و مادر مى‏تواند طفل را در هر طرف خود که راحت تراست بخواباند.

 

 

گاهى هم سفارش امام صادق علیه السلام را که فرموده بود کودک را در سمت چپ مادر بخوابانند، مغایر با عقل سلیم مى‏دانستند، چون از نظر آنها راست بیش از چپ احترام داشت و فکر مى‏کردند که مادر بایستى طفل را در طرف راست خود بخواباند تا اینکه کودک از کرامت راست برخوردار شود.

 

 

نه کسى در شرق براى این توصیه امام صادق علیه السلام قائل به ارزش شد نه در غرب و حتّى در دوره تجدّد که دانشمندان با دیده انتقاد هر موضوع علمى را مورد توجّه قرار دادند کسى براى گفته ی حضرت قائل به اهمیّت نگردید، و در صدد بر نیامد بفهمد که آیا آن گفته، از نظر علمى ارزش و فائده دارد یا نه؟

 

 

قرون شانزدهم و هفدهم و هیجدهم میلادى که قرون دوره تجدّد بود گذشت و قرن نوزدهم میلادى فرارسید و در نیمه دوم آن قرن، دانشگاه «کورنیل» در آمریکا ساخته شد و شروع به کار کرد.

 

 

عزرا کورنیل، بانى دانشگاه کورنیل که دوران شیرخوارگى و کودکى بسیار سخت را گذرانیده بود تصمیم گرفت که در آن دانشگاه یک انستیتوى مخصوص تحقیق در نوزادان و کودکان شیرخوار را به وجود بیاورد.

 

 

این انستیتو در اوَّلین سال شروع به تدریس از طرف دانشگاه کورنیل به وجود آمد و منضمّ به دانشکده پزشکى گردید و اینک متجاوز از یک قرن است که به تحقیق در مورد نوزادان و کودکان شیرخوار ادامه مى‏دهد.

 

 

در مسائل مربوط به نوزادان و کودکان شیرخوار چیزى وجود ندارد که مورد تحقیق این مؤسّسه قرار نگرفته باشد، و در جهان هیچ مرکز علمى از لحاظ داشتن‏ اطلاعات راجع به نوزادان و کودکان شیرخوار به پاى این مرکز نمى‏رسد.

 

 

محال است که یک موضوع مربوط به نوزادان و کودکان شیرخوار وجود داشته باشد و این مؤسّسه راجع به آن تحقیق نکند حتّى تابلوهائى که شکل نوزادان و کودکان شیرخوار روى آنها کشیده شده، مورد تحقیق این مؤسّسه قرار گرفته است.

 

 

در نیمه اول این قرن (قرن بیستم) محقِّقین این مؤسّسه تابلوهاى مربوط به نوزادان را در موزه‏هاى دنیا از نظر گذرانیدند و از 466 تابلو که در موزه‏هاى معروف جهان در نظرشان رسید دیدند که اکثریّت با تابلوهائى است که در آنها مادران، کودک خود را در طرف چپ بغل گرفته‏اند. در 373 تابلو، مادران کودک را در طرف چپ در بغل داشتند و در 93 تابلو در طرف راست.

 

 

بنابر این در هشتاد درصد از تابلوها که در موزه‏هاى معروف به نظر رسید مادران کودکان را در طرف چپ بغل گرفته بودند.

 

 

در ایالت نیویورک چند زایشگاه وابسته به مرکز تحقیق مربوط به نوزادان و شیرخواران دانشگاه کورنیل است و دکترهائى که در آن زایشگاه کار مى‏کنند نتیجه مطالعات و معاینات خود را براى مرکز تحقیق مربوط به نوزادان و شیرخواران مى‏فرستند.

 

 

از گزارشهائى که در طىّ یک مدّت طولانى از طرف آن دکترها به مرکز تحقیق مى‏رسد این نتیجه به دست مى‏آید که در روزهاى اوَّل بعد از تولّد، وقتى نوزاد در طرف چپ مادر مى‏خوابد آسوده‏تر از آن است که در طرف راست بخوابد. و اگر آنها را در طرف راست مادر بخوابانند در فواصل نزدیک از خواب بیدار مى‏شوند و شیون مى‏کنند.

 

 

محققین مرکز تحقیق، مطالعات خود را منحصر به نژاد سفید پوست آمریکایى نکردند بلکه در صدد برآمدند بدانند که آیا در نژادهاى سیاه و زرد نیز این موضوع صدق دارد یا نه؟

 

 

بعد از یک دوره طولانى تحقیق در نژادهاى دیگر، متوجه شدند که این موضوع‏ در تمام اقوام صدق مى‏کند و در همه جا نوزادان بخصوص در روزهاى اول تولد اگر در طرف چپ مادر بخوابند آرامتر از آن هستند که در طرف راست مادر به خواب بروند، و این واقعیت اختصاص به نژاد سفید پوست ندارد و یک واقعیت جهانى است.

 

 

مرکز تحقیق دانشگاه کورنیل بدون انقطاع این موضوع را مورد مطالعه قرار مى‏داد. ساعت ها شکم زن باردار از طرف پزشکان مرکز تحقیق به وسیله اشعه مجهول مورد معاینه قرار مى‏گرفت تا اینکه جنین را در شکم مادر ببینند. اما از دیدن جنین چیزى بر اطلاعاتشان افزوده نمى‏شد تا اینکه «هولوگرافى» اختراع گردید.

 

 

هولوگرافى به معنى ساده آن یعنى عکس بردارى از اشیاء خیلى ریز، و عکس بردارى سه بعدى. و امروزه به وسیله هولوگرافى نه فقط از اشیاء خیلى ریز عکس بر مى‏دارند، بلکه از صدا هم عکس بردارى مى‏شود و امواج صدا روى فیلم عکّاسى به شکل دائره‏ها و بیضى‏هاى منظّم به چشم مى‏رسد، و قدرت هولوگرافى براى عکس بردارى از اشیاء ریز به قدرى است که یک گلبول سفید یا قرمز را که در خون است به اندازه یک فیل نشان مى‏دهد.

 

 

بعد از اختراع هولوگرافى، پزشکان مرکز تحقیق در صدد برآمدند که با هولوگرافى و در حالى که اشعه مجهول جنین را در شکم مادر روشن کرده از آن عکس بردارند و آن وقت دیدند که امواج صداى ضربان قلب مادر که در تمام بدن پخش مى‏شود به گوش جنین مى‏رسد.

 

 

بعد از این مرحله و براى وقوف بیشتر لازم بود که بدانند توقف ضربان قلب مادر، آیا در جنین عکس العمل به وجود مى‏آورد یا نه؟

 

 

چون نمى‏توانستند قلب مادر را متوقف کنند زیرا سبب هلاک آنها مى‏شد، تحقیق را در جانوران پستاندار ادامه دادند و هر بار که قلب جانورى را که جنین در زهدان داشت متوقف کردند، دیدند که در جنین واکنش به وجود آمد.

 

 

آزمایشهاى مکرَّر در مورد چند نوع پستاندار ثابت کرد که وقتى ضربان قلب مادر متوقّف مى‏شود در جنین واکنش به وجود مى‏آید، و بعد از مرگ مادر جنین هم به هلاکت مى‏رسد، براى اینکه جنین از خون قلب مادر که به وسیله شریان بزرگ‏ موسوم به «آئورت» برایش فرستاده مى‏شود تغذیه مى‏نماید و وقتى قلب مادر متوقّف گردید غذا به جنین نمى‏رسد و هلاک مى‏شود.

 

 

بعد از آزمایشهاى متعدّد، دانشمندان مرکز تحقیق دانشگاه کورنیل دانستند که طفل در شکم مادر، نه فقط عادت به شنیدن ضربان قلب او مى‏کند، بلکه آن ضربان به حیات وى نیز وابستگى دارد، و هر گاه ضربان ادامه نیابد طفل در شکم مادر از گرسنگى مى‏میرد.

 

 

عادتى که جنین قبل از تولّد به شنیدن صداى ضربان قلب مادر دارد طورى در وى نافذ مى‏شود که بعد از تولّد هم اگر صداىِ قَرعه‏هاى قلب مادر را نشنود احساس اضطراب مى‏نماید، و هوش کودک نوزاد به خوبى صداى قرعه‏هاى قلب مادر را تشخیص مى‏دهد، و به همین جهت وقتى نوزاد در طرف چپ مادر قرار بگیرد چون صداى قَرعه‏هاى قلبش را مى‏شنود آرام مى‏گیرد لیکن در طرف راست چون آن صداها به گوشش نمى‏رسد مضطرب مى‏شود.

 

 

اگر بانى دانشگاه کورنیل یک مرکز تحقیق راجع به نوزادان و شیرخواران در آن دانشگاه به وجود نمى‏آورد و آن مرکز به طور مستمر راجع به نوزادان و شیرخواران تحقیق نمى‏کرد معلوم نمى‏شد، فرموده ی « امام جعفر صادق علیه السلام » که به مادران توصیه کرد که فرزندان شیرخوار را در طرف چپ خود قرار بدهند و بخوابانند مبتنى بر چه مصلحت و فائده مى‏باشد.

 

 

امروزه در تمام شیرخوارگاههاى وابسته به مرکز تحقیق دانشگاه کورنیل در اطاقى که نوزادان خوابیده‏اند دستگاهى است که صداى قرعات قلب مادر را به وجود مى‏آورد و در تختخواب هر نوزاد یک گوشى مى‏باشد که قَرعات مصنوعى قلب مادر را به گوش کودک مى‏رساند. قلب انسان بالغ، زن یا مرد به طور عادى در هر دقیقه 72 بار مى‏طپد.

 

 

در شیرخوارگاههائى که وابسته به مرکز تحقیق دانشگاه کورنیل مى‏باشد بارها آزموده‏اند که اگر شماره قَرعات مصنوعى قلب مادر در هر دقیقه یکصد و ده یا یکصد و بیست قرعه بشود، صداى شیون تمام کودکان که در یک اطاق هستند به گوش مى‏رسد، و بایستى شماره قرعات مصنوعى قلب مادر در هر دقیقه 72 قرعه باشد تا اینکه کودکان مضطرب نشوند و به شیون در نیایند.

 

 

در شیرخوارگاههاى وابسته به مرکز تحقیق، چند بار این آزمایش را کرده‏اند. عدّه‏اى از نوزادان را در اطاقى قرار داده‏اند که در آنجا صداى قرعات مصنوعى قلب مادر به گوش کودکان نمى‏رسید، و عدّه‏اى را هم در اطاقى قرار دادند که نوزادان در آنجا صداى قرعات مصنوعى قلب مادر را مى‏شنیدند هر دفعه که این آزمایش را کردند معلوم شد که در اطاقى که در آنجا قرعات مصنوعى قلب مادر شنیده مى‏شود، وزن کودکان سریعتر از کودکان اطاق دیگر زیاد مى‏شود، در صورتى که غذائى که به کودکان دو اطاق داده مى‏شود از حیث نوع، متشابه است.

 

 

اما در اطاقى که صداى قرعات مصنوعى قلب مادر شنیده مى‏شود کودکان با اشتهاى زیادتر غذا مى‏خورند، و کودکان اطاقى که صداى قرعات مصنوعى قلب مادر در آنجا به گوش نمى‏رسد کم اشتها مى‏شوند.

 

 

در شیرخوارگاههاى وابسته به مرکز تحقیق دانشگاه کورنیل، راجع به صداى مصنوعى قلب مادر از لحاظ شدّت آن هم تحقیق کرده‏اند، و متوجّه شده‏اند که: اگر آن صدا شدیدتر از صداى طبیعى قرعات قلب مادر باشد کودکان را مضطرب مى‏کند و به گریه در مى‏آیند.

 

 

یکى از پزشکان مرکز تحقیق دانشگاه کورنیل ضمن سفرهائى که در قاره‏هاى جهان مى‏کرد دقّت مى‏کرد که بداند: مادران در کشورهاى مختلف در معابر، فرزندان خود را چگونه در آغوش مى‏گیرند.

 

 

این پزشک که به اسم دکتر «لى سالک» خوانده مى‏شود و اکنون در مرکز تحقیق دانشگاه کورنیل مشغول کار است مى‏گوید که اکثر زنها در تمام قارّه‏هاى دنیا در معابر فرزندان خود را در طرف چپ در بغل مى‏گیرند.

 

 

زنهائى که فرزندان خود را در طرف راست در بغل مى‏گیرند اکثر با دست چپ‏ کار مى‏کنند. آنها بخصوص اگر زنبیل خواروبار حمل کنند فرزندان را در طرف راست در آغوش مى‏گیرند تا اینکه بتوانند با دست چپ، زنبیل خواروبار را به راحتى حمل نمایند.

 

 

دکتر لى سالک در زایشگاه وابسته به مرکز تحقیق، از زنهاى زائو که بعد از وضع حمل از زایشگاه خارج مى‏شوند و نوزادان خود را در طرف چپ در بغل مى‏گیرند سؤال مى‏کند که آیا شما مى‏دانید که براى چه نوزادان خود را در طرف چپ بغل مى‏کنید؟!

 

 

اما هنوز هیچ زن به دکتر لى سالک جواب نداده که چون قلب در طرف چپ سینه قرار گرفته و شنیدن صداى قرعات آن براى نوزادان مفید است. مادران بدون اینکه بدانند چرا طرف چپ بدن را ترجیح مى‏دهند کودک را در طرف چپ در بغل مى‏گیرند.

 

 

حتّى زنهاى طوایف سیاه پوست آفریقائى، طفل خود را هنگامى که بر پشت حمل نمى‏کنند در طرف چپ بدن روى سینه قرار مى‏دهند. و در تمام طوائف سیه پوستان آفریقا زنها مى‏دانند که هر گاه نوزاد را در طرف چپ سینه قرار بدهند بهتر شیر مى‏نوشد و اشتهاى نوزاد براى نوشیدن شیر از پستان چپ مادر بیش از پستان راست است.

 

 

دکتر لى سالک از مادران شنیده است که در شب وقتى کودک گرسنه مى‏شود در تاریکى با سرعتى حیرت آور پستان چپ مادر را پیدا مى‏کند و دهان را بر پستان مى‏گذارد و شیر مى‏نوشد (1)

 

 

آنها تعجّب مى‏کنند: کودک بدون اینکه چراغ روشن باشد و پستان مادر را ببیند چگونه با سرعت دهان را بر پستان مى‏گذارد

 

 

دکتر لى سالک براى مادران توضیح مى‏دهد که در تاریکى شب راهنماى کودک براى نوشیدن شیر از پستان مادر، قرعات قلب وى مى‏باشد، و طفل که صداى تپش قلب مادر را مى‏شنود مستقیم و بدون تردید، پستانش را پیدا مى‏کند و دهان را بر پستان مى‏گذارد. (2)

 

 

پی نوشت ها:

 

 

(1)   خواندنیها»، شماره 100، سال 33، «مغز متفکّر جهان شیعه»، ص 455 تا ص 461. «مغز متفکّر جهان شیعه»،

 

 

 

(2)   ص 353. خواندنیها»، شماره 100، سال 33، «مغز متفکّر جهان شیعه»، ص 455 تا ص 461

 

 

ارسال نظر و طرح سوال

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.