گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی بر مبنای قرآن و عترت

عید قربان، روز ثبوت و اثبات عشق و تسلیم است؛ روزی که انسان در برابر معشوق، هیچ بودن همه چیز را می‌پذیرد، خود و همه چیز را فدای او می‌کند و «تعبد» را که نتیجه عرفان، شهود و دیدن یار است، به معرض دید می‌گذارد. در این روز اعمالی است که بزرگان بر آن تاکید داشتند

بسم الله الرحمن الرحیم

اعمال روز عید قربان

منبع: کتاب شریف مفاتیح الجنان

عید قربان، روز ثبوت و اثبات عشق و تسلیم است؛ روزی که انسان در برابر معشوق، هیچ بودن همه چیز را می‌پذیرد، خود و همه چیز را فدای او می‌کند و «تعبد» را که نتیجه عرفان، شهود و دیدن یار است، به معرض دید می‌گذارد.

این روز، روز عید و خوشحالی و سرور است. زیرا علاوه بر این که بنده‌ای مخلص از آزمونی دشوار، سربلند بیرون آمد و بندگی خویش را در پیشگاه خدای بزرگ ثابت کرد، گروه عظیمی از بندگان مخلص خدا به او تاسی جسته، به زیارت خانه خدا می‌شتابند و مراسم منا و از جمله، قربانی را انجام می‌دهند.

برای عید قربان اعمالی چند نقل شده است:

1-غسل کردن است که به گفته مرحوم «علاّمه مجلسی»، غسل در آن روز سنّت مؤکّد است تا آن جا که بعضی از علما آن را واجب دانسته‌اند.

2- نماز عید قربان است و نحوه انجام آن، به همان کیفیّت نماز عید فطر است و نماز عید قربان در زمان غیبت امام علیه السلام مطابق مشهور فقهای عظام، سنّت مؤکّد است. (خواه به صورت جماعت خوانده شود یا فرادی).

بعد از نماز، تسبیحات حضرت زهرا علیها السلام را بگوید و آنگاه دعاهایی که نقل شده است را بخواند که یکی از آنها دعای چهل و ششم «صحیفه سجّادیه» است.

مستحب است نماز عید، زیر آسمان باشد و بعد از نماز برای برادران دینی جهت قبولی اعمال دعا کند.

3- مستحب است دعاهایی را که پیش از نماز عید و قبل از آن وارد شده است، بخواند. به فرموده مرحوم «علاّمه مجلسی»، بهترین دعاها، دعای چهل و هشتم «صحیفه کامله سجّادیه» است که اوّلش این است: أللّهُمَّ هذا یَومٌ مُبارَک و اگر دعای چهل و ششم را نیز بخواند بهتر است.

4- خواندن دعای ندبه در این روز و سایر اعیاد مستحبّ است.

5- قربانی کردن در این روز برای همه مستحبّ مؤکّد است و بسیار سفارش شده است، تا آن جا که برخی از علما آن را بر کسانی که توانایی دارند واجب دانسته‌اند و مستحب است بعد از نماز عید، کمی از گوشت آن بخورد.

و نیز مستحبّ است هنگام قربانی این دعا را که از امام صادق علیه السلام نقل شده است بخواند:

وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذی فَطَرَ السَّمواتِ وَ الاْرْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما أنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، إنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیایَ وَ مَماتی لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ، وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ. اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّی.
(البتّه اگر به نیّت چند نفر قربانیِ مستحب انجام شود، بگوید: اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّا)

در روایتی است که امام صادق علیه السلام فرمود: امام علی بن الحسین و امام باقرعلیهم السلام گوشت قربانی را سه قسمت می‌کردند؛ یک قسمت آن را به همسایگان می‌دادند و یک قسمت آن را به نیازمندان و قسمت سوم را برای اهل خانه نگه می‌داشتند.
6- تکبیرات مشهور روز عید قربان گفته شود و آن تکبیرها مطابق روایت کتاب شریف «کافی» چنین است:

اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، و للهِ الْحَمْدُ، اَللهُ اَکْبَرُ عَلی ما هَدانا؛ اَللهُ اَکْبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الاْنعامِ; وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما أبْلانا.

اللهم صل علی محمد و آل محمد